Ενα σπορ εκτόνωσης και διαφυγής

Οταν η Ισπανία στέναζε ακόμα στη δικτατορία του Φράνκο, ο πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης, ο Σαντιάγο Μπερναμπέου, όριζε την αποστολή της ομάδας ως εξής: «Προσφέρουμε μια υπηρεσία στη χώρα. Θέλουμε να είναι o κόσμος ευχαριστημένος». Αλλά και ο συνάδελφός του Βιθέντε Καλδερόν της Ατλέτικο Μαδρίτης εκθείαζε τις αρετές αυτού του συλλογικού βάλιουμ: «Το ποδόσφαιρο είναι καλό για να μη σκέφτεται o κόσμος άλλα, πιο επικίνδυνα πράγματα».

Το 1993 και το 1994 αρκετοί ηγέτες του ποδοσφαίρου σε ολόκληρο τον κόσμο κατηγορήθηκαν, ακόμα και δικάστηκαν, για διάφορες απάτες. Τότε διαπιστώθηκε ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο ένα σπορ εκτόνωσης των κοινωνικών εντάσεων και διαφυγής αλλά και διαφυγής κεφαλαίων και φόρων. Πάνε πια οι καιροί που οι μεγάλες ομάδες του κόσμου ανήκαν στους οπαδούς και τους παίκτες που τις απάρτιζαν. Σ’ εκείνα τα πολύ παλιά χρόνια ο πρόεδρος της ομάδας ασβέστωνε τις γραμμές του γηπέδου με κουβά και πινέλο, ενώ η μεγαλύτερη σπατάλη διοίκησης ήταν κανένα φαγοπότι για τα επινίκια στην ταβέρνα της γειτονιάς.

Σήµερα οι οµάδες αυτές είναι ανώνυμες εταιρείες που διαχειρίζονται περιουσίες, υπογράφουν συμβόλαια με τους παίκτες και πουλάνε θέαμα, συνηθισμένες να κλέβουν το κράτος, να εξαπατούν το κοινό και να παραβιάζουν τα εργασιακά και όλα τα άλλα δικαιώματα. Είναι επίσης συνηθισμένες στην ασυλία. Δεν υπάρχει πολυεθνικός οργανισμός με μεγαλύτερη ασυλία από τη FIFA, στην οποία συμμετέχουν όλες οι ομάδες. Η FIFA έχει τη δική της δικαιοσύνη. Οπως στην Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, αυτή η δικαιοσύνη της αδικίας πρώτα εξαγγέλλει ποινές και μετά διεξάγει δίκη, όταν βρει τον χρόνο.

Το επαγγελµατικό ποδόσφαιρο λειτουργεί στο περιθώριο του δικαίου σε έναν ιερό χώρο, όπου ορίζει τους δικούς του νόμους και αγνοεί τους νόμους των άλλων. Ομως γιατί το δίκαιο λειτουργεί στο περιθώριο του ποδοσφαίρου; Σπανίως οι δικαστές θα δείξουν κόκκινη κάρτα στις μεγάλες ομάδες, που μαγειρεύουν τους λογαριασμούς, βάζοντας απαγορευμένα γκολ στο δημόσιο ταμείο, κι αδιαφορώντας για τους κανόνες του παιχνιδιού. Η αλήθεια είναι ότι οι δικαστές ξέρουν πως διακινδυνεύουν ένα αυστηρό σφύριγμα αν χρησιμοποιήσουν σιδερένια πυγμή.

Το επαγγελµατικό ποδόσφαιρο μένει στο απυρόβλητο επειδή είναι δημοφιλές. «Οι ηγέτες κλέβουν για πάρτη μας», λένε οι οπαδοί, και το πιστεύουν. Τα σκάνδαλα απέδειξαν ότι υπάρχουν κάποιοι δικαστές αποφασισμένοι να τα βάλουν με την παράδοση της ατιμωρησίας, και χρησίμευσαν, αν μη τι άλλο, στο να δημοσιοποιηθούν οι οικονομικές ατασθαλίες και οι μηχανορραφίες που γίνονται καθημερινά από ορισμένες πλούσιες ομάδες.

Οταν το 1993 ο πρόεδρος της Περούτζια κατηγορήθηκε ότι εξαγόρασε διαιτητές, αντεπιτέθηκε καταγγέλλοντας ότι: «Το 80% του ποδοσφαίρου είναι διεφθαρμένο». Οι ειδικοί συμφώνησαν ότι το ποσοστό ήταν επιεικές. Ολες οι σημαντικές ομάδες της Ιταλίας, από τον Βορρά μέχρι τον Νότο, από τη Μίλαν και την Τορίνο μέχρι τη Νάπολι και την Κάλιαρι, ενέχονται, άλλες λιγότερο, άλλες περισσότερο, σε απάτες.

Εχει αποδειχτεί ότι οι ψευδείς ισολογισμοί τους αποκρύπτουν χρέη πολλαπλάσια του κεφαλαίου τους, ότι οι ηγεσίες διαχειρίζονται μαύρο χρήμα, εταιρείες φαντάσματα και μυστικούς λογαριασμούς στην Ελβετία, ότι δεν πληρώνουν ούτε φόρους ούτε κοινωνική ασφάλιση, αντιθέτως πληρώνουν χοντρά ποσά για υπηρεσίες που κανείς δεν πρόσφερε, και ότι οι παίκτες εισπράττουν πολύ λιγότερα χρήματα από τα ποσά που βγαίνουν από τα ταμεία για την πληρωμή τους και χάνονται στον δρόμο.

Οι ίδιες κοµπίνες συνηθίζονται και στις πιο γνωστές γαλλικές ομάδες. Η διοίκηση της Ολιμπίκ Μαρσέιγ δικάστηκε για δωροδοκία αντιπάλων. Η Ολιμπίκ, η ισχυρότερη ομάδα της Γαλλίας, υποβιβάστηκε στη δεύτερη κατηγορία κι έχασε τους τίτλους της πρωταθλήτριας Γαλλίας και πρωταθλήτριας Ευρώπης, όταν αποδείχθηκε ότι η διοίκησή της είχε δωροδοκήσει παίκτες της Βαλενσιέν την παραμονή ενός αγώνα μεταξύ των δύο ομάδων. Η υπόθεση έβαλε τέλος στην αθλητική σταδιοδρομία και τις πολιτικές φιλοδοξίες του επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί, o οποίος χρεοκόπησε και καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλακή.

Την ίδια εποχή, η Λέγκια, πρωταθλήτρια της Πολωνίας, έχασε τον τίτλο της επειδή έστησε δύο αγώνες, και στην Αγγλία η Τότεναμ κατήγγειλε ότι της είχε ζητηθεί να πληρώσει παράνομη προμήθεια για τη μεταγραφή ενός παίκτη της Νότιγχαμ Φόρεστ.

Στο µεταξύ, στην Αγγλία γινόταν έλεγχος σε βάρος της Λούτον για φοροδιαφυγή. Παράλληλα ξεσπούσαν διάφορα σκάνδαλα και στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο. Ο πρόεδρος της Μποταφόγκο κατήγγειλε ότι οι υπεύθυνοι της ομοσπονδίας είχαν αλλοιώσει τα αποτελέσματα επτά αγώνων το 1993, κερδίζοντας έτσι μεγάλα ποσά από τα στοιχήματα.

Στο Σάο Πάολο, άλλες καταγγελίες αποκάλυπταν ότι o ισχυρός άνδρας της τοπικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας είχε πλουτίσει από τη μια μέρα στην άλλη και η έρευνα για ορισμένους λογαριασμούς φαντάσματα έδειξε ότι αυτός ο ξαφνικός πλούτος δεν προερχόταν από μια ζωή αφιερωμένη στο ευγενές άθλημα. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο πρόεδρος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Βραζιλίας, ο Ρικάρντο Τεϊσέιρα, καταγγέλθηκε στη δικαιοσύνη από τον Πελέ για παράνομο πλουτισμό από την πώληση των δικαιωμάτων τηλεοπτικής αναμετάδοσης των αγώνων. Σε απάντηση στις καταγγελίες του Πελέ, o Χαβελάνζε διόρισε τον Τεϊσέιρα, που είναι γαμπρός του, στη διοίκηση της FIFA.

Περίπου δυο χιλιάδες χρόνια πριν από όλα αυτά, o ευαγγελιστής Λουκάς που έγραψε τις Πράξεις των Αποστόλων αφηγήθηκε την ιστορία του Ανανία και της γυναίκας του Σαπφείρας, δυο από τους πρώτους χριστιανούς. Ο Ανανίας και η Σαπφείρα είχαν πουλήσει ένα χωράφι και είχαν πει ψέματα για την τιμή του. Οταν o Θεός αντιλήφθηκε την απάτη, τους κεραυνοβόλησε στη στιγμή. Αν ο Θεός είχε καιρό v’ ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο, πόσοι διοικούντες θα έμεναν ζωντανοί;