Καθώς οι γενιές της Ομογένειας μάς διαδέχονται η μία την άλλη, ολοένα και λιγοστεύει ο θησαυρός της ιστορικής μνήμης που κουβαλούν οι συμπάροικοι που μετανάστευσαν στην Αυστραλία τις δεκαετίες του ’40, του ’50, του ’60, ακόμα και του ’70. Είναι οι άνθρωποι που φτάνοντας κατά χιλιάδες την εποχή εκείνη στις αυστραλιανές ακτές, στερέωσαν και γιγάντωσαν την παρουσία του Ελληνισμού στους Αντίποδες και «έχτισαν» εδώ μία δεύτερη Ελλάδα, η οποία άνθισε σε όλους τους τομείς.
Πώς θα μπορούσε να διασωθεί ο ανεκτίμητος αυτός θησαυρός μνήμης, προτού παρασυρθεί από τα αδυσώπητα κύματα του χρόνου; Μέσα από την καταγραφή των προσωπικών ιστοριών των γηραιότερων συμπαροίκων μας! Αυτή είναι η απάντηση που δίνουν οι συντελεστές του έργου «Οι Άνθρωποί μας, οι Ιστορίες τους – Our People Their Stories», μιας «κιβωτού» ιστορικής μνήμης που έχει ξεκινήσει το ταξίδι της εδώ και λίγες εβδομάδες.
Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό έργο, που εκπλήσσει ευχάριστα λόγω του περιεχομένου του αλλά και λόγω του ότι αποτελεί πρωτοβουλία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας. Η Εκκλησία γενικά είναι γνωστό ότι επιτελεί ποιμαντικό, φιλανθρωπικό, εκπαιδευτικό, αλλά και πολιτιστικό έργο, όμως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ξεχωρίζει καθώς εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό οι σύγχρονες τεχνολογίες και η τέχνη της κινηματογράφησης.
Συνοπτικά, στο πλαίσιο του έργου «Our People Their Stories» καταγράφονται με οπτικοακουστικά μέσα προσωπικές ιστορίες μεταναστών πρώτης και δεύτερης γενιάς, οι οποίες συνθέτουν ένα «ζωντανό» Μουσείο που φιλοξενείται στον ιστότοπο: www.opts.org.au
Οι επισκέπτες έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε προφορικές αφηγήσεις υπό τη μορφή τηλεοπτικών και ηχητικών ντοκουμέντων (Video Stories & Podcasts), ενώ και στις δύο κατηγορίες, το περιεχόμενο είναι δίγλωσσο (Ελληνικά και Αγγλικά).
Επίσης, εκτίθεται σπάνιο φωτογραφικό υλικό, προερχόμενο από τα προσωπικά αρχεία των ανθρώπων που έχουν μοιραστεί τους θησαυρούς των αναμνήσεών τους, καθώς και από το πλούσιο αρχείο της Αρχιεπισκοπής. Να σημειωθεί ότι το ψηφιακό αυτό Αρχείο του Ελληνισμού εμπλουτίζεται διαρκώς με νέο οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό.
Τον ιστότοπο του «Our People Their Stories» (https://opts.org.au/) ενεργοποίησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στη διάρκεια μιας σεμνής τελετής που πραγματοποιήθηκε στις 15 Οκτωβρίου, και ήδη προβάλλονται οι πρώτες ιστορίες συμπαροίκων μας ενώ θα ακολουθήσουν πολλές ακόμη, χάρη στον διαρκή εμπλουτισμό του.
«Η ενθύμηση των παρελθόντων δεν έχει μουσειακή αξία, αλλά συνιστά την πολύτιμη παρακαταθήκη για το μέλλον. Οι υψίκομες και ευθαλείς και εύρωστες δρύες έχουν ασφαλώς και βαθύτατο ριζικό σύστημα», είπε ο Πατριάρχης, εμφανώς ικανοποιημένος γι’ αυτό το έργο της Εκκλησίας στην Αυστραλία. Έδωσε μάλιστα και συγχαρητήρια στον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας Μακάριο τονίζοντας ότι το συγκεκριμένο έργο είναι δείγμα της βαθιάς συναίσθησης και της ευαισθησίας του Αρχιεπισκόπου για τον ρόλο της Εκκλησίας στην διατήρηση της κληρονομίας, του πολιτιστικού πλούτου και της παράδοσης της Ρωμιοσύνης.
Ο Παναγιώτατος συνεχάρη και τους συντελεστές του έργου, με πρώτο τον Μάρκελλο Πετρόπουλο, Διευθυντή του Γραφείου Τύπου της Αρχιεπισκοπής. Το ίδιο έπραξε και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ευχαριστώντας επίσης τους χορηγούς και υποστηρικτές και την Υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη, η οποία έθεσε το έργο αυτό υπό την αιγίδα του Υπουργείου. Ο Αρχιεπίσκοπος εξέφρασε και την υπερηφάνειά του για τους μετανάστες που σε δύσκολες εποχές τόλμησαν να πλεύσουν «σε αχαρτογράφητα νερά» και τόνισε ότι η λαμπρή πορεία που διέγραψε ο Ελληνισμός στην πέμπτη ήπειρο, δεν οφείλεται σε μεμονωμένα και αποκομμένα “εγώ”, αλλά σε αγώνες που δόθηκαν από κοινού.
Περιηγούμενος κανείς στο «Our People Their Stories» (www.opts.org.au), έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει συναρπαστικές ιστορίες συμπαροίκων μας, που άλλοτε συγκλονίζουν με τις περιπέτειες που έζησαν και άλλοτε συγκινούν και εμπνέουν με το πώς κατόρθωσαν να σταθούν στα πόδια τους και να πορευτούν στη νέα τους πατρίδα. Παράλληλα, αναβιώνουν γλαφυρά σημαντικές πτυχές της ζωής της παροικίας μας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, για να θυμηθούν οι πιο παλιοί και να μάθουν οι νέοι.
Από τις ιστορίες που μέχρι στιγμής έχουν αναρτηθεί στο www.opts.org.au, σταχυολογήσαμε ενδεικτικά κάποιες τέτοιες μαρτυρίες συμπαροίκων μας από τη Μελβούρνη και τη Βικτώρια:
Η Άννα Ποθητού συγκρίνοντας το πριν και το μετά της άφιξής της στην Αυστραλία, διηγείται: «Δεν είχε δουλειές η πατρίδα. Και που δούλευες, δεν σε πλήρωναν. Μου έκανε εντύπωση κι εμένα και του άντρα μου που δουλέψαμε την πρώτη εβδομάδα και πήραμε τα λεφτά στα χέρια μας».
Στο ίδιο πνεύμα, η Διονυσία Μούσουρα θυμάται: «Υπήρχαν πάρα πολλές δουλειές σε εργοστάσια. Ο σύζυγος έπιασε δουλειά την άλλη μέρα κιόλας στην Ford».
Η ίδια μετανάστρια όμως μας υπενθυμίζει ότι τα σπίτια που στέγαζαν τα πρώτα όνειρα των νεοφερμένων μεταναστών, κάθε άλλο παρά ευρύχωρα και φιλόξενα ήταν: «Πήγαμε και ζήσαμε σε τρία διαφορετικά σπίτια – δωμάτιο νοικιάζαμε φυσικά – και από παντού φύγαμε διωγμένοι διότι ή έκλαιγε το μωρό μου τη νύχτα, που ήταν δυόμισι χρονών η κόρη μου, ή ο γιός μου θέλησε να δει τηλεόραση όπως τα άλλα παιδάκια της νοικοκυράς. Οι νοικαραίοι δεν είχαν δικαίωμα να μπαίνουν στο σαλόνι. Το σαλόνι ήταν μόνο για τους νοικοκύρηδες».
Δύσκολες από κάθε άποψη οι συνθήκες για τις οικογένειες στην ξενιτιά. Ιδιαίτερα για τις μητέρες που έπρεπε να συνδυάσουν τη δουλειά με το μεγάλωμα των παιδιών τους. Η Κωνσταντίνα Σκάντζου θυμάται ότι ποτέ δεν τάισε τα παιδιά της στην αγκαλιά, γιατί παράλληλα δούλευε από το σπίτι με τη ραπτομηχανή της. Για να προλάβει να βγάλει την δουλειά…: «Έβαζα το μωρό στο κρεβάτι του, έβαζα ένα μαξιλάρι δίπλα, έβαζα το μπουκάλι το γάλα στο στόμα του και έτσι μεγάλωσαν τα δικά μου παιδιά. Δεν είχαμε κανέναν να μας βοηθήσει».
Στο περιθώριο όμως της μάχης για την επιβίωση, οι μετανάστες φρόντιζαν να σμίγουν, για να μοιράζονται τις λύπες και τις χαρές τους και να θυμούνται την πατρίδα. Χαρακτηριστική η μαρτυρία του Γιώργου Πασσάκου: «Εκείνη την εποχή ο κόσμος ήτανε πολύ πιο συνδεδεμένος μεταξύ του. Υπήρχαν οι σύλλογοι, κάνανε δεξιώσεις, κάνανε χορούς… Μαζευόταν ο κόσμος, πήγαινε ο ένας στον άλλον. Εδώ στην περιοχή μας υπήρχαν πολλοί Έλληνες. Η εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου γέμιζε».
Συνηγορώντας ο Θωμάς Παπαδόπουλος θυμάται ότι: «Ο κόσμος διψούσε για μουσική, για ελληνικά» και σε άλλο σημείο ο ίδιος μετανάστης αναφέρει: «Τα κέντρα διασκεδάσεως ήταν οι σύλλογοι. Μαζεύονταν 500 άτομα, 600 άτομα…».
Μια ξεχωριστή διάσταση της κοινωνικής ζωής της παροικίας μας, περιγράφει ο Παναγιώτης Γιαννούδης ο οποίος στέκεται στον ρόλο των ελληνικών κινηματογράφων τις δεκαετίες του ’50 και του ’60: «Οι κινηματογράφοι που πρόβαλαν τακτικά ελληνικές ταινίες ξεπερνούσαν τους 35. Έπαιξαν μεγάλο ρόλο στο να συνδεθούν πάρα πολλά ζευγάρια».
Ενώ η Άντζελα Βουρδαμή αναδεικνύει πώς οι πνευματικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των οικογενειών των μεταναστών καθόριζαν σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές και την πορεία τους στη νέα πατρίδα: «Καθίσαμε κι εκεί (Swan Hill) τεσσεράμισι χρόνια, πήγαμε πάρα πολύ καλά, αλλά ύστερα θέλαμε εκκλησία, θέλαμε σχολείο ελληνικό για τα παιδιά μας… Κι έτσι αποφασίσαμε να ‘ρθούμε στο Geelong και είμαστε εδώ 52 χρόνια».
Αξίζει να σημειωθεί ότι χάρη στη συνεργασία του «Our People Their Stories» με την ΕΡΤ, οι προσωπικές ιστορίες συμπαροίκων μας πρόκειται να προβληθούν και από το δίκτυο των προγραμμάτων της Δημόσιας Τηλεόρασης.
Κι επειδή το ταξίδι αυτής της «κιβωτού» ιστορικής μνήμης έχει μόλις ξεκινήσει, η καταγραφή προσωπικών ιστοριών συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό, ώστε το «ζωντανό» Μουσείο της Ομογένειάς μας να εμπλουτίζεται διαρκώς με καινούργιους θησαυρούς. Η συμμετοχή για τους συμπάροικους που επιθυμούν να μοιραστούν την ιστορία τους είναι δωρεάν και το έργο της καταγραφής εκτυλίσσεται σε όλη την Αυστραλιανή επικράτεια. Οι ενδιαφερόμενοι ή συγγενείς και οικείοι τους, μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή επικοινωνώντας τηλεφωνικά: (02) 9690 6100, αποστέλλοντας e-mail: [email protected] ή συμπληρώνοντας τη σχετική φόρμα στον ιστότοπο του «Our People Their Stories».
The post «Our People Their Stories»: Μία πολύτιμη «κιβωτός» της ιστορίας του Ελληνισμού της Αυστραλίας appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.