Ελλάδα – Τουρκία: επόμενο βήμα και μέσω Κυπριακού

Περίοδος με πυκνή παραγωγή γεγονότων στο πεδίο των ελληνοτουρκικών διαβουλεύσεων αλλά και των προσπαθειών για επανέναρξη συνομιλιών στο Κυπριακό θα είναι οι εβδομάδες που μεσολαβούν ως τη διεξαγωγή του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας στην Αγκυρα και ως την οριστικοποίηση της άτυπης πενταμερούς συνάντησης για το Κυπριακό. Οι τελευταίες πληροφορίες ως προς τον χρόνο που αναμένεται να πραγματοποιηθεί το επόμενο ΑΣΣ «φωτογραφίζουν» το χρονικό διάστημα μεταξύ 20 Ιανουαρίου και 20 Φεβρουαρίου, την ώρα που Αθήνα και Λευκωσία δηλώνουν πως «δεν έχουν καμία ενημέρωση» ως προς το πότε θα συγκληθεί η άτυπη διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό, την οποία ο Ερσίν Τατάρ έσπευσε να ανακοινώσει για τα τέλη Ιανουαρίου. Αυτό που φαίνεται να επιβεβαιώνεται είναι πως δεν αποκλείεται το Ηνωμένο Βασίλειο να συμμετάσχει τελικά στην πενταμερή, όποτε και αν αυτή γίνει, με εκπροσώπηση σε «χαμηλότερο πολιτικά επίπεδο» – όπως προεξόφλησε ο τουρκοκύπριος ηγέτης – μέσω του βρετανού υφυπουργού Εξωτερικών. Διπλωματικές πηγές τονίζουν πως το πιο άμεσο είναι να οριστεί η ημερομηνία για το ΑΣΣ ώστε να εκκινήσουν οι εντατικές προετοιμασίες γύρω από την τελική ατζέντα του.

Ραντεβού… στη Μάλτα

Το δεύτερο «ημίχρονο» της συνάντησης Γεραπετρίτη – Φιντάν προσώρας δεν έχει κλειδώσει, ενώ ακόμα δεν είναι σαφές αν θα βρεθεί χρόνος στο περιθώριο της υπουργικής συνόδου στη Μάλτα (4-6/12), όπου σίγουρα οι δύο υπουργοί Εξωτερικών θα «συμπέσουν» – καθώς ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών δεν έχει ακόμα επιβεβαιώσει την παρουσία του στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ (3/12) –, προκειμένου να εξεταστεί και πάλι το αν υπάρχει σύμπτωση ως προς το εύρος της συζήτησης για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ αλλά και για προπαρασκευαστική συνεργασία για τη συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στο ΑΣΣ στην Αγκυρα. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει πιθανότητα να κανονιστεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών ακόμα και «επιτόπου» στη Μάλτα, ενώ είναι βέβαιο πως, εφόσον αυτό δεν καταστεί εφικτό, θα αναζητηθεί και από τις δύο πλευρές χρόνος και τόπος για μία ακόμα συνάντηση πριν από την έναρξη του ΑΣΣ. Από τον παρόντα χρόνο, οι ελληνικές προσδοκίες από το 6ο ΑΣΣ (σε περίπτωση που εν τω μεταξύ δεν σημειωθεί πρόοδος για το πλαίσιο συζήτησης για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, αφού καμία πλευρά δεν δείχνει να υποχωρεί προς το παρόν από τη βασική της θέση) είναι Αθήνα και Αγκυρα να προχωρήσουν σε διαβουλεύσεις σε μια λογική επιβεβαίωσης καλού κλίματος, ανασκόπησης συνεργασιών, καθορισμού επόμενων βημάτων και υπογραφής νέων συμφωνιών, χωρίς να προκύπτει απαραίτητα από τη συνάντηση κάτι το θεαματικό.

Το βέβαιο είναι ότι οι επόμενες σελίδες σε ελληνοτουρκικά και Κυπριακό θα γραφτούν υπό τη σκιά δύο γεγονότων: το πρώτο είναι το πιο πρόσφατο επεισόδιο έμμεσης «αντιπαράθεσης» μεταξύ ελληνικού και τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών που σημειώθηκε μετά τις αναφορές Φιντάν σε «τουρκική μειονότητα της Δυτικής Θράκης», «ομοεθνείς τους που ζουν στα Δωδεκάνησα» και «δικαιώματα και συμφέροντά τους στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο», για τα οποία, όπως ο ίδιος ισχυρίστηκε, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα επέδειξε αποφασιστική στάση. Διπλωματικές πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών απάντησαν, μεταξύ άλλων, ότι στη συνάντηση της 8ης Νοεμβρίου «δεν συζητήθηκε κανένα θέμα κυριαρχίας», ότι η Συνθήκη της Λωζάννης που αναφέρεται σε μουσουλμανική μειονότητα δεν επιδέχεται παρερμηνεία καθώς και ότι από την ελληνική πλευρά τέθηκαν ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις έρευνες για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου και την παρεμπόδισή τους από πλευράς Αγκυρας. Για να φτάσει σε αυτές τις δηλώσεις, βέβαια, ο Φιντάν είχε προηγουμένως δεχθεί ασφυκτική πίεση στη Βουλή από την αντιπολίτευση που τον κατηγορούσε, σχετικά με την εξωτερική πολιτική που αφορά Ελλάδα, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο, για «διπλωματικές ακροβασίες και ασυνέπεια» καθώς και για «έλλειψη θεσμικής συνοχής και αλλοπρόσαλλες προσεγγίσεις» που οδηγούν την Τουρκία σε «υπονόμευση της αξιοπιστίας της» και σε «περαιτέρω απομόνωση».

Το δεύτερο γεγονός που, αναμφίβολα, σκιάζει τα επόμενα βήματα σε ελληνοτουρκικά και Κυπριακό είναι η αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο, καθώς οι επιλογές προσώπων του Τραμπ στο πεδίο άσκησης εξωτερικής πολιτικής κάθε άλλο παρά έχουν ενθουσιάσει τους Τούρκους, την ώρα που ο ελληνοαμερικανός βουλευτής Γκας Μπιλιράκης, μιλώντας σε συνέδριο του Economist στη Λευκωσία, τόνισε πως «το γεγονός ότι η Τουρκία δεν είναι χαρούμενη με την τοποθέτηση Ρούμπιο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι ενδεικτικό για αυτό που θα δούμε στο μέλλον». Ο ίδιος, παράλληλα, υπογράμμισε πως «η Τουρκία θα πρέπει να είναι πλέον αξιόπιστος εταίρος» και διαβεβαίωσε πως οι ΗΠΑ «θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην περιοχή», με ό,τι αυτό σημαίνει για ελληνοτουρκικά και Κυπριακό.