Φέτος η παγκόσμια ημέρα αναπηρίας θα με βρει στο εξωτερικό. Εχοντας ζήσει στη χώρα που βρίσκομαι για μερικούς μήνες ως κινητικά ανάπηρη, χρήστρια αναπηρικού αμαξιδίου, διαπιστώνω βιωματικά πόσο σημαντικό είναι για την υγεία και την ευημερία ενός ανάπηρου ατόμου να ζει σε ένα καθολικά προσβάσιμο περιβάλλον.
Βρίσκομαι για πρώτη φορά στα 39 μου χρόνια σε έναν τόπο που ξέρω ότι μπορώ να κινηθώ με το αμαξίδιό μου με ασφάλεια σε όλους τους δημόσιους δρόμους, καθώς υπάρχουν κατάλληλα διαμορφωμένα πεζοδρόμια και όλοι οι οδηγοί τηρούν ευλαβικά τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας, σέβονται τα εμποδιζόμενα άτομα και τους εξασφαλίζουν άνετη και ασφαλή διέλευση από τους δρόμους, ακόμα κι αν δεν έχουν προτεραιότητα. Επίσης, μπορώ να επισκεφθώ με άνεση οποιονδήποτε χώρο συνάθροισης κοινού, π.χ. εστιατόριο, καφετέρια, γιατί όλοι αυτοί οι χώροι είναι απόλυτα προσβάσιμοι σε αμαξίδιο.
Ισως να μην είναι εύκολο σε κάποιον μη ανάπηρο να φανταστεί πόσο σημαντική επίδραση έχει στο συναίσθημα και στη ζωτική ενέργεια ενός ανθρώπου το να έχει την ελευθερία να επιλέξει πού θα πιει καφέ με κριτήριο ποιο μαγαζί προσφέρει τον καφέ της αρεσκείας του και όχι σε ποιο μαγαζί μπορεί να μπει χωρίς εμπόδια. Ισως κάποιος μη ανάπηρος δυσκολεύεται να φανταστεί την ανακούφιση που νιώθει ένας ανάπηρος άνθρωπος όταν σταματάει να μετράει το νερό που πίνει, επειδή έχει πια την ασφάλεια ότι θα βρει προσβάσιμη τουαλέτα όταν τη χρειαστεί. Αλλά πιστέψτε με, για έναν ανάπηρο το προσβάσιμο περιβάλλον είναι προϋπόθεση για να μπορέσει να ανθήσει, να αναπτύξει το πλήρες δυναμικό του, να προσφέρει, να εργαστεί, να δημιουργήσει, να ερωτευτεί, να ζήσει με αξιοπρέπεια. Το να γίνει αυτό είναι προς όφελος όχι μόνο των ανάπηρων, αλλά του συνόλου της κοινωνίας, γιατί η ευημερία και η πρόοδος της κοινωνίας εδράζεται στην ευημερία και την πρόοδο καθενός από τους πολίτες της.
Εδώ που βρίσκομαι ανάπηροι και μη ανάπηροι άνθρωποι συνυπάρχουν ομαλά στην καθημερινότητα, ακριβώς επειδή έχει υπάρξει μέριμνα ώστε να αίρονται τα εμπόδια. Αυτό έχει ως συνέπεια να μη δέχομαι βλέμματα οίκτου ή αδιάκριτες παρεμβάσεις στον προσωπικό μου χώρο με την πρόθεση της βοήθειας. Οι μη ανάπηροι άνθρωποι στο περιβάλλον μου, επειδή είναι εξοικειωμένοι με την πραγματικότητα της αναπηρίας, δεν δαπανούν περιττή ενέργεια στο να κατανοήσουν την αναπηρία μου και έτσι έχουν την ευκαιρία να με γνωρίσουν ως έναν άνθρωπο που είναι και ανάπηρος, αλλά δεν είναι μόνο ανάπηρος.
Εκτός από αυτό εδώ υπάρχει ένα έτοιμο δίκτυο υποστήριξης διαθέσιμο να με βοηθήσει σε οποιαδήποτε δυσκολία συναντήσω και να μου εξασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση στη στέγαση, τις μεταφορές, την εκπαίδευση, την Υγεία, τη Δικαιοσύνη. Εδώ η οποιαδήποτε συμπεριφορά διάκρισης σε βάρος μου εξαιτίας της αναπηρίας μου ξέρω ότι θα επισύρει πραγματικές ποινικές κυρώσεις.
Τι από όλα όσα περιγράφω είναι πραγματικότητα στην Ελλάδα; Τι θα μπορούσε να είναι πραγματικότητα στα επόμενα χρόνια αν πολίτες και πολιτεία εργαστούμε συστηματικά προς αυτή την κατεύθυνση; Προσωπικά, όσο ζω θα ελπίζω να γίνει η χώρα μου ένας τόπος αληθινά προσβάσιμος για όλ@ και θα εργάζομαι για αυτό είτε βρίσκομαι στην Ελλάδα είτε επισκέπτομαι άλλες χώρες για να λάβω γνώσεις και εμπειρίες και να δημιουργήσω συνδέσεις που βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Η Μαρία Ιωαννίδου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια