ΟΙ ΡΑΓΔΑΙΕΣ εξελίξεις στις τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, υπόσχονται πολλά, αλλά θέτουν και μια πρόκληση για τα έθνη: πώς να διασφαλίσουν την ευημερία, την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα σε μια εποχή που η τεχνολογία αποκτά όλο και περισσότερο κεντρικό ρόλο και στα τρία.
Για την Ελλάδα, ως ένα μεσαίου μεγέθους κράτος μέλος της ΕΕ, οι διεθνείς διασυνδέσεις είναι ζωτικής σημασίας για τις προοπτικές της ως τεχνολογικού κόμβου ή «έθνους καινοτομίας». Η επιλογή της Αθήνας ως τόπου εγκατάστασης ενός από τα επτά πρώτα «εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης» της ΕΕ αυτή την εβδομάδα δείχνει πώς η διεθνής συνεργασία μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση εθνικών οικοσυστημάτων τεχνολογίας, στην κλιμάκωση της ανάπτυξης των υφιστάμενων τεχνολογιών και στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την κάλυψη περιφερειακών και εθνικών αναγκών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις τεχνολογίες που απαιτούνται για την επίλυση επειγουσών παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η δημόσια υγεία και η κλιματική αλλαγή.
Στην πρόσφατη διάσκεψη για το κλίμα COP29 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, το ελληνικό περίπτερο (εθνικό περίπτερο) φιλοξένησε διεθνή συζήτηση για την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων καινοτομίας για τη συνεργατική έρευνα, ανάπτυξη και ανάπτυξη της τεχνολογίας για το κλίμα με συμμετέχοντες από την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία.
Η παρουσία ενός εθνικού περιπτέρου στην ετήσια COP μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα για την κλιματική διπλωματία ενός έθνους. Ενώ οι πραγματικές διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε αίθουσες συνεδριάσεων μακριά από τα περίπτερα, ένα περίπτερο δίνει τη δυνατότητα σε μια χώρα να παρουσιάσει το έργο και τις προτεραιότητές της σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο και να φιλοξενήσει άλλα έθνη, διεθνείς οργανισμούς, εμπειρογνώμονες και επιχειρήσεις για εκδηλώσεις και δικτύωση. Η COP στο Μπακού ήταν μόλις η δεύτερη φορά που η Ελλάδα φιλοξένησε εθνικό περίπτερο, μετά την COP στο Ντουμπάι πέρυσι.
Η εκδήλωση για τις διεθνείς συμπράξεις καινοτομίας στο ελληνικό περίπτερο διοργανώθηκε από το UN Climate Technology Centre & Network, το οποίο είναι ο φορέας του ΟΗΕ που παρέχει τεχνική βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες για τεχνολογίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Η κεντρική ομιλήτρια, η καθηγήτρια Edeltraud Guenther, διευθύντρια του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών – FLORES, παρουσίασε ιδέες σχετικά με το ρόλο των εθνικών συστημάτων καινοτομίας στην ενεργοποίηση της συνεργασίας στον τομέα της κλιματικής τεχνολογίας. Τα βασικά της μηνύματα αφορούσαν τον στοχευμένο αντίκτυπο από την αρχή των νέων ερευνητικών έργων, χωρίς να παραμελείται η σημασία της επικοινωνίας- την ανάγκη να ληφθούν υπόψη τα τομεακά και θεσμικά πλαίσια- και την ανάγκη τόσο για δημόσια νομιμοποίηση όσο και για επείγουσα δράση. Το παράδειγμα της ανάπτυξης των εμβολίων Covid υπογράμμισε τη δυνατότητα ταχείας δράσης.
Ο βασικός ρόλος της κυβέρνησης στην ενθάρρυνση της Ε&Α τονίστηκε από τη Magnolia Tovar της δεξαμενής σκέψης Future Cleantech Architects, η οποία παρουσίασε τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας πολλών χωρών σχετικά με την αποθήκευση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η κα Tovar σημείωσε ότι η κυβέρνηση μπορεί τόσο να χρηματοδοτήσει άμεσα την Ε&Α όσο και να χρησιμοποιήσει νόμους και πολιτικές για να μειώσει τους κινδύνους των ιδιωτικών επενδύσεων.
Το θέμα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας απασχόλησε, στο ελληνικό πλαίσιο, και την καθηγήτρια Μαρία Γαβουνέλη, Γενική Διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής). Η καθηγήτρια Γαβουνέλη σημείωσε ότι η Ελλάδα, έχοντας βγει από την οικονομική κρίση για να χτυπηθεί από πολλαπλά ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πυρκαγιές και πλημμύρες, εργάστηκε για την ενίσχυση της καινοτομίας, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις άμεσες ανησυχίες. Αυτό περιελάμβανε την αξιοποίηση των υφιστάμενων ικανοτήτων, για παράδειγμα τη χρήση της ελληνικής τεχνογνωσίας σε υποβρύχια καλώδια για τη σύνδεση των ελληνικών νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, επιτρέποντας την «πρασίνιση» της ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών.
Επιπλέον, ο καθηγητής Γκαβουνέλη σημείωσε την αξία της συνεργασίας μεταξύ της αγοράς και του ακαδημαϊκού χώρου για την οικοδόμηση ενός βιότοπου καινοτομίας και την αντιστροφή της «διαρροής εγκεφάλων» από τα χρόνια της κρίσης. Αναφέρθηκε επίσης στη συμβολή της διασποράς, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα «βασίζεται στο πολύ πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτουμε και το οποίο είναι διασκορπισμένο σε όλο τον κόσμο».
Άλλοι ομιλητές μοιράστηκαν πρακτικές εμπειρίες από διεθνείς συμπράξεις καινοτομίας. Ο Δρ Surachai Sathitkunarat, πρόεδρος του Γραφείου του Εθνικού Συμβουλίου Επιστημονικής Έρευνας και Πολιτικής Καινοτομίας της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Ταϊλάνδης, συζήτησε τη συνεργασία της Ταϊλάνδης με ερευνητές της Νότιας Κορέας για την ανάπτυξη μιας εθνικής στρατηγικής για το υδρογόνο, η οποία κατέστη δυνατή χάρη στη βοήθεια του CTCN που παρασχέθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Πράσινης Τεχνολογίας της Κορέας. Ο Δρ Joel Onyango, από το μέλος του δικτύου CTCN, το Αφρικανικό Κέντρο Τεχνολογικών Μελετών, συζήτησε τη δημιουργία ενός ινστιτούτου τεχνητής νοημοσύνης για την προσφορά άμεσων λύσεων υπηρεσιών με τεχνητή νοημοσύνη. Επίσης, αναφέρθηκε στην αξία των διαφοροποιημένων διεθνών συνεργασιών για την επίτευξη λύσεων που είναι κατάλληλες σε τοπικό επίπεδο.
Στην εποχή της συμφωνίας του Παρισιού, η διεθνής συνεργασία στον τομέα της τεχνολογίας για το κλίμα είναι στην παγκόσμια ατζέντα για να παραμείνει. Η σύγκληση διαλόγων όπως αυτοί στο ελληνικό περίπτερο είναι ένας μόνο τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα δηλώνει παρούσα στο κοινό έργο της αξιοποίησης της τεχνολογίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
*Ο Στέφανος Μηνάς είναι αντιπρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του CTCN και γράφει εδώ με προσωπική ιδιότητα.
The post Η διεθνής καινοτομία στον τομέα της κλιματικής τεχνολογίας στην ατζέντα της Ελλάδας appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.