Ετος σεισμικής ησυχίας ήταν το 2024 για την Ελλάδα, με τον Εγκέλαδο να παραμένει εν… υπνώσει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Παρότι, σύμφωνα με τις στατιστικές, στη χώρα μας σημειώνονται κατά μέσο όρο ένας ή δύο σεισμοί ισχυρότεροι των 6 ρίχτερ ετησίως, η τελευταία φορά που εκδηλώθηκε σεισμική δόνηση τέτοιου μεγέθους στην Ελλάδα ήταν τον Οκτώβριο του 2021, γεγονός που προκαλεί εντύπωση. Το 2024 ήταν επίσης ιδιαίτερα φτωχό και σε σεισμούς άνω των 5,5 ρίχτερ. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Εγκέλαδος δεν έπαψε να μας υπενθυμίζει την παρουσία του με μικρά γεγονότα, τα οποία, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, αποτελούν υπενθύμιση της απόλυτης ανάγκης να προετοιμαστεί η πολιτεία ενόψει της περιόδου σεισμικής έξαρσης που ακολουθεί πάντα μετά τη σεισμική ησυχία.
«Πρόκειται για ένα γεγονός που δεν περνάει απαρατήρητο», λέει στα «ΝΕΑ» ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος, μέλος του ΔΣ του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου. «Την έννοια της σεισμικής ησυχίας τη συνθέτει ο αριθμός των σεισμών άνω των 6 ρίχτερ που εκδηλώνονται στη διάρκεια ενός έτους. Στην Ελλάδα είχαμε τον τελευταίο ισχυρό σεισμό στις 12 Οκτωβρίου 2021, με μέγεθος 6,4 ρίχτερ στον θαλάσσιο χώρο ανατολικά της Κρήτης. Εκτοτε, δεν εκδηλώθηκε ούτε ένας σεισμός με μέγεθος ίσο ή μεγαλύτερο των 6 ρίχτερ και σημειώθηκαν ελάχιστοι μεταξύ 5,5 και 5,9 ρίχτερ. Ειδικά το 2024 είχαμε μόνο έναν σεισμό άνω των 5,5 ρίχτερ, ο οποίος συνέβη στις 29 Μαρτίου 2024 στον Κυπαρισσιακό Κόλπο και ήταν ίσος με 5,8 ρίχτερ».
Η αντίθεση είναι ορατή όταν την τριετία 2019-2021 είχαμε έξι ισχυρούς σεισμούς μεγέθους άνω των 6 ρίχτερ – πολύ πιο πάνω από τον μέσο όρο –, με τον μεγαλύτερο να εκδηλώνεται στη Σάμο με μέγεθος 7 ρίχτερ στις 30 Οκτωβρίου 2020. Ο σεισμός εκείνος είχε προκαλέσει και τον θάνατο δύο μαθητών εξαιτίας κατάρρευσης τοίχου παλαιάς οικίας. Πολύ ισχυροί και καταστροφικοί ήταν, επίσης, εκείνη την περίοδο οι σεισμοί στο Αρκαλοχώρι της Κρήτης, στο Δαμάσι και στον Τύρναβο, αλλά και στον θαλάσσιο χώρο της Κρήτης.
«Η φάση της σεισμικής ύφεσης δεν θα διαρκέσει για πάντα», λέει ο δρ Παπαδόπουλος. «Κάποια στιγμή θα λήξει και θα έρθουμε ενώπιος ενωπίω με νέα φάση σεισμικής έξαρσης. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία επ’ αυτού. Η σεισμική ησυχία δεν πρέπει να μας καθησυχάζει. Γι’ αυτό πρέπει να ακολουθήσουμε από τώρα το τρίπτυχο προετοιμασία – πρόληψη – ετοιμότητα».
Μία από τις περιοχές που βρέθηκαν σε σεισμική έξαρση το 2024 στην Ελλάδα – και εξακολουθεί να βρίσκεται – είναι το Αγιον Ορος. Παρότι τα μεγέθη σεισμών που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή παραμένουν μικρά, υπάρχει επιμονή του φαινομένου, το οποίο ξεκίνησε να εκδηλώνεται στις αρχές Ιουνίου, συνεχίστηκε στα μέσα Ιουλίου και εξακολουθεί με έντονο ρυθμό μέχρι σήμερα. Συνολικά στην περιοχή έχουν εκδηλωθεί 1.100 σεισμοί, με τους ισχυρότερους να έχουν μέγεθος 4,6 ρίχτερ. «Από την έκταση της επιφάνειας που καταλαμβάνουν τα επίκεντρα των σεισμών μπορούμε να καταλάβουμε την έκταση του ρήγματος που έχει ενεργοποιηθεί», λέει ο δρ Παπαδόπουλος. «Βάσει αυτών, εκτιμώ ότι αν εκδηλωθεί ισχυρότερος σεισμός, δεν θα υπερβαίνει τα 5,5 ρίχτερ. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχει μεγάλος βαθμός αβεβαιότητας διότι η περιοχή είναι αγνώστου σεισμικού παρελθόντος, ενώ δεν έχουμε ούτε καταγεγραμμένους μικρούς σεισμούς τα τελευταία χρόνια».
Οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν αμελητέους τους σεισμούς μεγέθους 2,3 και 2,8 ρίχτερ που είχαν εκδηλωθεί προ ημερών στο «τρίγωνο» Αγίας Παρασκευής – Χαλανδρίου – Χολαργού, όπως δηλαδή αυτοί που σημειώθηκαν και χθες. Και υποστηρίζουν πως αν δεν είχαν σημειωθεί σε τόσο πυκνοκατοικημένη περιοχή δεν θα είχαν απασχολήσει το κοινό.