Παρά τους φόβους που διατυπώνονται συχνά περί αντικατάστασης της ανθρώπινης εργασίας από τις μηχανές, η «εποχή της ευφυΐας» φαίνεται πως χαρακτηρίζεται από μεγέθυνση της αγοράς εργασίας. Αυτό δείχνουν τουλάχιστον τα ευρήματα της φετινής έκθεσης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το μέλλον της εργασίας. Σύμφωνα με την αναλυτική μελέτη, που συνέλεξε δεδομένα από περισσότερους από 1.000 μεγάλους εργοδότες σε 55 χώρες και σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, μέχρι το 2030 προβλέπεται να δημιουργηθούν 170 εκατ. νέες θέσεις εργασίας, ενώ αυτές που θα εκλείψουν είναι σημαντικά λιγότερες (92 εκατ.), με τελικό αποτέλεσμα αύξηση 7% στον αριθμό τους παγκοσμίως.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας εκτιμάται πως θα προκύψουν στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και συγκεκριμένα στις αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Σύμφωνα με την έκθεση, στον πρωτογενή τομέα θα δημιουργηθούν 35 εκατ. νέες θέσεις εργασίας εντός της επόμενης πενταετίας, χωρίς ωστόσο αυτό να μεταφράζεται σε μεγάλη ποσοστιαία αύξηση, καθώς ο αριθμός των αγροτών παγκοσμίως είναι πολύ μεγάλος. Κατά σχεδόν 10 εκατ. θα αυξηθούν επίσης οι θέσεις για οδηγούς ελαφρών οχημάτων που δραστηριοποιούνται στις παραδόσεις, ενώ οι οικοδόμοι θα είναι κατά περίπου 6,5 εκατ. περισσότεροι.
Βεβαίως, πολλές νέες θέσεις εργασίας εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν και σε τομείς που ηγούνται της τεχνολογικής προόδου, όπως είναι οι προγραμματιστές λογισμικού που θα αυξηθούν κατά περίπου 7 εκατ. έως το 2030. Ποσοστιαία, οι προγραμματιστές θα αυξηθούν κατά 58%, ενώ τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση θέσεων εργασίας θα δουν οι αναλυτές μεγάλων δεδομένων (big data) με 112%, ακολουθούμενοι από τους μηχανικούς εφαρμογών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (Fintechs) με 91% καθώς και οι ειδικοί στην Τεχνητή Νοημοσύνη με 81%.
Πού θα μειωθούν οι θέσεις εργασίας
Από την άλλη, σημαντικές μειώσεις στις θέσεις εργασίας αναμένεται να καταγράψουν επαγγέλματα όπως είναι οι ταμίες και εισπράκτορες εισιτηρίων (μείωση κατά 13,5 εκατ. θέσεις ή 20%), οι διοικητικοί βοηθοί και γραμματείς (μείωση 6,5 εκατ. ή 20%), καθώς και άλλες δουλειές ρουτίνας που γίνονται στο γραφείο (π.χ. υπάλληλοι σε γκισέ ταχυδρομείων και τραπεζών, εισαγωγείς δεδομένων κ.λπ.).
Τη μεγαλύτερη θετική επίδραση στη δημιουργία θέσεων εργασίας εκτιμάται πως θα έχει η αύξηση της πρόσβασης στον ψηφιακό κόσμο και το Διαδίκτυο με 9,2 εκατ. θέσεις, η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων σε ηλικία εργασίας με 9,1 εκατ. θέσεις (αυτό δεν ισχύει για περιοχές όπως η Ευρώπη που γερνούν επικίνδυνα), η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με 5,5 εκατ. θέσεις, καθώς και η αύξηση του ενδιαφέροντος για ζητήματα εργασίας και δικαιωμάτων με 5,2 εκατ. θέσεις. Από την άλλη, τα ρομπότ και τα αυτοματοποιημένα συστήματα θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο, αφαιρώντας 4,8 εκατ. θέσεις εργασίας, καθώς και η αργή οικονομική ανάπτυξη που υπολογίζεται πως θα αφαιρέσει 1,6 εκατ. θέσεις.
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η έκθεση αναφέρει πως το 39% των εργαζομένων θα αλλάξει τις βασικές του δεξιότητες την επόμενη πενταετία για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Ιδιο είναι το ποσοστό και σε παγκόσμιο επίπεδο, με τις ανεπτυγμένες χώρες να καταγράφουν χαμηλότερο σκορ, και τις αναπτυσσόμενες χώρες να βρίσκονται ψηλότερα στη λίστα. Στο πλαίσιο αυτό, η έρευνα αναφέρει ότι στην Ελλάδα παρατηρείται αναντιστοιχία στην αγορά εργασίας, με την πλειονότητα των εργοδοτών (82%) να ζητούν κυβερνητική ενίσχυση για την κατάρτιση των εργαζομένων τους. Τέλος, η Ελλάδα καταγράφει χαμηλό ρυθμό ανανέωσης του εργατικού δυναμικού με 7%, έναντι 22% παγκοσμίως.