Η καταιγίδα περιβαλλοντικών ρυθμίσεων που πλήττει την ακτοπλοΐα απειλεί τη βιωσιμότητα των εταιρειών, του ακτοπλοϊκού δικτύου, την ασφάλεια και το επίπεδο εξυπηρέτησης επιβατών αλλά και την οικονομία των νησιών. Η μελέτη του ΙΟΒΕ που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο συνέδριο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) είναι αποκαλυπτική. Δεν είναι τυχαίο που παράγοντες της ακτοπλοΐας την έχουν «υπό μάλης» και την παρουσιάζουν στους συναρμόδιους υπουργούς για να τους προειδοποιήσουν για τη «λαίλαπα» που έρχεται, όπως χαρακτήρισε τις επιπτώσεις στον ακτοπλοϊκό κλάδο από τις περιβαλλοντικές ρυθμίσεις, μιλώντας στο συνέδριο, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου κ. Λεωνίδας Δημητριάδης Ευγενίδης.
Οι ακτοπλόοι δεν είναι αντίθετοι στον στόχο της πράσινης μετάβασης, αλλά δυστυχώς αυτή κοστίζει. Είναι μια αλήθεια που αναγνώρισε μιλώντας στο συνέδριο και ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης. Το ποιος θα την πληρώσει, το πώς θα διαχυθεί το κόστος όλο και πιο δίκαια και θα είναι λιγότερο επώδυνη κυρίως για την οικονομία των νησιών και τους επιβάτες είναι το ζητούμενο. Οπως ανέφερε στο συνέδριο ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ κ. Νίκος Βέττας, η ενσωμάτωση του κόστους των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στα οικονομικά της επιβατηγού ναυτιλίας έχει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις. Η σταδιακή επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) στη ναυτιλία και οι αναμενόμενες δυσκολίες συμμόρφωσης με τη νέα νομοθεσία για καθαρά καύσιμα (FuelEU Maritime Initiative) εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το λειτουργικό κόστος του κλάδου κατά 320 εκατ. ευρώ το 2031, σε σύγκριση με ένα σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων, με αποτέλεσμα τη μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 10,4% το 2031.
Μια μετακύλιση του επιπλέον κόστους του ΣΕΔΕ στα εισιτήρια μεταφράζεται σε αύξηση της τιμής τους κατά περίπου 32% έως το 2031 στις γραμμές της Κρήτης και κατά 33% στις γραμμές της Αδριατικής, αλλά αυτό σημαίνει και χαμηλότερη κίνηση κατά 2 εκατ. επιβάτες και 483 χιλ. οχήματα το 2031. Αρνητική θα είναι η επίπτωση και στις τουριστικές επιχειρήσεις καθώς τα έσοδά τους στις νησιωτικές περιοχές αναμένεται να είναι μειωμένα κατά 433 εκατ. ευρώ το 2031.
Τιμές και κόστος. Ολα αυτά με μια τιμή του άνθρακα στα 60 ευρώ ο τόνος γιατί με ένα ακραίο σενάριο στα 250 ευρώ ο τόνος όλα τα αρνητικά αποτελέσματα πολλαπλασιάζονται. Το συνολικό κόστος των μέτρων υπολογίζεται σε 708 εκατ. ευρώ το 2031, εκ των οποίων τα 578 εκατ. προέρχονται από τις αλλαγές στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (ΣΕΔΕ – ETS).
Για να περιοριστούν οι οικονομικές επιπτώσεις από το πρόσθετο κόστος χρειάζεται επιτάχυνση επενδύσεων για την πράσινη μετάβαση, με τον πρόεδρο του ΣΕΕΝ κ. Διονύση Θεοδωράτο να εκτιμά ότι τα μέτρα καθυστερούν.
Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ότι θα μείνουν τα νησιά από πλοία. Η φύση απεχθάνεται το κενό. Το πρόβλημα είναι τι πλοία θα είναι. Παλαίμαχος ακτοπλόος διηγείται μια ιστορία με ένα πλοίο που το πούλησε πριν από πολλά χρόνια η εταιρεία του και κάποια στιγμή το βρήκε «πάνω» της σε μια γραμμή γιατί υπήρχε κάποιο «κενό». Αλλος ακτοπλόος που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του εξηγεί στα «ΝΕΑ» ότι εάν δεν υπάρξει μια στρατηγική στήριξης της πράσινης μετάβασης, δεδομένου του τεράστιου κόστους ναυπήγησης νέων πλοίων, «θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε πρόστιμα γιατί θα μολύνουμε, θα μειώσουμε τα δρομολόγια και θα αυξήσουμε την τιμή του εισιτηρίου. Τι άλλο να κάνουμε;», αναρωτιέται.Όπως τονίσθηκε στο συνέδριο του ΣΕΕΝ η πράσινη μετάβαση κάνει απαραίτητη τη χρήση όλων των διαθεσίμων εργαλείων στήριξης όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Καινοτομίας (EU Inonvation Fund), το ΕΣΠΑ, κίνητρα για τη ναυπήγηση πράσινων πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία, επιστροφή στον κλάδο των εσόδων από το ΣΕΔΕ κλπ.
ΣΥΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΑΞΙΜΟΥ. Στο μεταξύ χθες πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με τη συμμετοχή συναρμόδιων υπουργών ύστερα από πρωτοβουλία του υπουργού Ναυτιλίας Χρήστου Στυλιανίδη. Οι λύσεις που αναζητούνται δεν μπορεί παρά να είναι win-win σύμφωνα με τον υπουργό Ναυτιλίας, καθώς ούτε η κυβέρνηση ούτε οι ακτοπλόοι θέλουν αυξήσεις αφού αυτό θα είναι σε βάρος του επιβάτη και της κίνησης.
Τα άμεσα μέτρα που μπορούν να ληφθούν είναι σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου:
– Η κάλυψη της διαφοράς τιμής του νέου καυσίμου (MGO) από το υφιστάμενο VLSFO κατευθείαν στις εταιρείες εμπορίας καυσίμων ώστε οι ακτοπλοϊκές να προμηθεύονται το νέο καύσιμο στην τιμή του παλιού.
– Η κάλυψη των εργοδοτικών εισφορών για τους ναυτικούς όπως κάνουν και οι Ιταλοί.
– Η κάλυψη του κόστους των υποχρεωτικών εκπτώσεων για πολύτεκνους, ΑΜΕΑ, φοιτητές κ.λπ. όπως γίνεται και για τα ΚΤΕΛ.