Σύμφωνα με δημοσιεύματα (αλλά και με τον επίσημο υπαινικτικό λόγο) η Ελλάδα μαζί με Αίγυπτο, Κύπρο, Λίβανο και Ισραήλ έχει μπει σε διαδικασία συγκρότησης μετώπου εναντίον Τουρκίας / Ερντογάν προκειμένου να αναχαιτισθεί η επέκταση της επιρροής της στην περιοχή Μέσης Ανατολής / Ανατολικής Μεσογείου μετά τις εξελίξεις στη Συρία. Η Ελλάδα (εμφανίζεται επομένως να) προωθεί και συμμετέχει σε συγκρότηση μετώπου εναντίον της Τουρκίας. Εάν όντως πρόκειται για κάτι τέτοιο, τότε είναι προφανές ότι κάτι δεν πάει καλά με την ελληνική (μακρο)στρατηγική απέναντι στην Τουρκία. Ας υποθέσουμε ότι αύριο εμφανίζονται δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο με τίτλους όπως «Τουρκία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία σχηματίζουν μέτωπο εναντίον της Ελλάδας». Αλήθεια, πώς θα αισθανόμασταν; Και πώς θα αντιδρούσαμε; Προφανώς με δικαιολογημένη οργή και αγανάκτηση «για την επιθετικότητα της Τουρκίας, η οποία επιχειρεί να μας περικυκλώσει, στραγγαλίσει και ως εκ τούτου θα πρέπει πάραυτα να διακόψουμε οποιαδήποτε επαφή, διάλογο με τη βυσσοδομούσα εναντίον μας Τουρκία». «Τα ήρεμα νερά τελειώνουν εδώ καθώς αποδείχτηκαν μια φενάκη» θα φώναζαν σίγουρα οι υπερπατριώτες. Εάν τώρα η Τουρκία αντιδράσει με παρεμφερή τρόπο, επικαλούμενη μάλιστα και τη Διακήρυξη των Αθηνών, τι θα λέγαμε; Η Τουρκία που πάσχει από το σύνδρομο της περικύκλωσης, σύνδρομο που έχει τις βαθιές ρίζες του στη Συνθήκη των Σεβρών.
Είναι γεγονός και το έχουμε γράψει στη θέση αυτή ότι η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στη Συρία με μια νέα εν δυνάμει περιφερειακή υπερδύναμη Τουρκία που πρέπει να αντιμετωπίσει. Αλλά αντιμετωπίζεται με «τη στρατηγική των μετώπων» ειδικά σ’ αυτή τη συγκεκριμένη συγκυρία; Παρόμοια προσέγγιση αναχαίτισης της Τουρκίας ακολουθήσαμε με την προσπάθεια να την αποκλείσουμε από την Ανατολική Μεσόγειο και αποτύχαμε. Εισπράξαμε ως αντίδραση το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Γενικά η υποτιθέμενη (μακρο)στρατηγική μας απέναντι στην Τουρκία έχει αποτύχει οικτρά. Ούτε την Τουρκία καταφέραμε να ανακόψουμε από το να ισχυροποιηθεί ως περιφερειακή δύναμη, ούτε κανέναν επιμέρους στόχο μας πετύχαμε (επέκταση π.χ. χωρικών υδάτων / μονομερές μας δικαίωμα, απομάκρυνση τουρκικών στρατευμάτων από Κύπρο). Και τώρα επιχειρούμε (;) μέτωπα εναντίον της Τουρκίας με, μεταξύ άλλων, το Ισραήλ. Και κάθε εχέφρων διερωτάται: το σενάριο ενδεχόμενης πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ γύρω από το ζήτημα της Συρίας (Κούρδοι, κ.λπ.) κάθε άλλο παρά εξωπραγματικό είναι. Το Ισραήλ θεωρεί ήδη την Τουρκία ως το νέο Ιράν στην περιοχή (έκθεση Νάγκελ). Τι θα κάνει η Ελλάδα σ’ αυτό το ενδεχόμενο και αφού θα έχει συμπήξει το «μέτωπο»;
Δεν έχουμε καταλάβει ότι η κρίσιμη στρατηγική χώρα για εμάς είτε ως εχθρός είτε ως φίλος είναι η Τουρκία και όχι το Ισραήλ ή οποιαδήποτε άλλη. Χωρίς καμιά αμφιβολία η Ελλάδα θα πρέπει να προστατεύσει τα συμφέροντά της με κάθε θεμιτό τρόπο, συνεργαζόμενη στενά με όλες τις χώρες της περιοχής. Αλλά ένα πράγμα είναι η συνεργασία και εντελώς διαφορετικό τα «μέτωπα». Πολύ περισσότερο που ήδη με την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντ. Τραμπ – που τώρα ευθέως και χονδροειδώς παραβιάζει το διεθνές δίκαιο απειλώντας με στρατιωτική επέμβαση για την κατάληψη εδάφους – έχουμε μια νέα πρόσθετη κολοσσιαία αβεβαιότητα.
Μπορεί να έχει εναλλακτική στρατηγική η Ελλάδα απέναντι στη νέα Τουρκία; Μπορεί. Και αυτή δεν είναι άλλη παρά η αξιοποίηση της τεράστιας σημασίας θέσης της στην Ευρωπαϊκή Ενωση (υποθέτω η Αθήνα συγκράτησε την τοποθέτηση της Γαλλίας υπέρ της εφαρμογής της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής ΕΕ για την προστασία της Γροιλανδίας).
Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ