Η κοινωνία μίλησε!

Κάθε δρόμος είχε μόνο έναν προορισμό: οι πλατείες έγιναν το φόντο των μεγαλύτερων συγκεντρώσεων της τελευταίας δεκαπενταετίας και μιας πάνδημης συγκίνησης. Το ανθρώπινο ψηφιδωτό που σχηματίστηκε από τη μια ως την άλλη γωνιά της χώρας ζητούσε επιτακτικά απαντήσεις για την τραγωδία των Τεμπών και τον άδικο χαμό 57 ανθρώπων. Σε αυτοσχέδια πλακάτ με συνθήματα ή σε μεγάλα πανό, οργανωμένα, σε μπλοκ συλλόγων ή οργανώσεων, όλοι όσοι συμμετείχαν στις διαδηλώσεις είχαν μόνο ένα αίτημα: την αποκάλυψη της αλήθειας για τη σιδηροδρομική τραγωδία, την απόδοση δικαιοσύνης και την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων. Ούτε η αδυναμία της κυβέρνησης να προστατεύσει τους διαδηλωτές από τους γνωστούς – άγνωστους θόλωσε το μήνυμα.

Στον απόηχο της δημοσιοποίησης του πορίσματος του Οργανισμού Διερεύνησης Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), το οποίο αποκάλυψε τις τραγικές συνθήκες κάτω από τις οποίες λειτουργούσε ο σιδηρόδρομος, αλλά και το επιχειρησιακό χάος από τις πρώτες ώρες της τραγωδίας, τα ερωτήματα προς τα πρόσωπα που βρέθηκαν στο πεδίο και τους πολιτικούς τους προϊστάμενους εντείνονται. Με την εκκρεμότητα ενός ακόμα επιστημονικού πορίσματος από το ΕΜΠ και εν αναμονή της κλιμάκωσης της πολιτικής αντιπαράθεσης στις προγραμματισμένες κοινοβουλευτικές διαδικασίες της ερχόμενης εβδομάδας, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως τα Τέμπη αποτελούν πια σημείο καμπής: για την κοινωνία, αλλά και για όλο το πολιτικό σύστημα, από τα δεξιά έως τα αριστερά και από το Μέγαρο Μαξίμου έως το γραφείο του μικρότερου κόμματος της αντιπολίτευσης.

Οσοι συγκεντρώθηκαν στις πλατείες δεν χωρίζονταν από την ιδεολογία, την ηλικία ή την κοινωνική τους τάξη, αλλά ενώνονταν στην αυτονόητη πεποίθηση πως τα τρένα οφείλουν να είναι ασφαλή και πως όταν αυτό δεν συμβαίνει, οι αρμόδιοι οφείλουν να τίθενται προ των ευθυνών τους. Για την κυβέρνηση, αυτό στην ουσία σημαίνει πως πολλοί από τους συγκεντρωμένους είναι και δικοί της ψηφοφόροι, οι οποίοι για πρώτη φορά όχι μόνο εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τους χειρισμούς της, αλλά και την καχυποψία για τις προθέσεις της: σύμφωνα με μετρήσεις, σχεδόν ένας στους δύο ψηφοφόρους της ΝΔ θεωρεί πως έχει γίνει προσπάθεια συγκάλυψης. «Εκείνο το βράδυ, είδαμε το πιο άσχημο πρόσωπο της χώρας στον εθνικό καθρέφτη. Μοιραία ανθρώπινα λάθη ενώθηκαν με χρόνιες ανεπάρκειες του κράτους και εκτροχίασαν βίαια τις βεβαιότητές μας. Τίποτα δεν θα είναι, πια, όπως πριν», ανέφερε σε μήνυμά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης. «Mαύρη σελίδα της ιστορίας μας» χαρακτήρισε την τραγωδία των Τεμπών η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, προσθέτοντας πως «δύο χρόνια μετά, το αίτημα για αλήθεια, λογοδοσία και απονομή δικαιοσύνης είναι πάνδημο και θεμελιώδους σημασίας για την Πολιτεία μας».

Για τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, που τυχαίνει να είναι και αυτά που έχουν κυβερνήσει, η κοινωνική έκφραση της αντιπολίτευσης είναι αυτή που οδηγεί την κοινοβουλευτική – οι δημοσκοπήσεις, ωστόσο, δείχνουν πως τουλάχιστον για την ώρα δεν έχουν καταφέρει να θεωρηθούν αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή. Το δίπολο «σύστημα – αντισύστημα» που φαίνεται πως έχει αρχίσει να κάνει ξανά, δειλά, την εμφάνισή του, δείχνει πως οι πολίτες που χάνουν την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς αρχίζουν να κοιτούν προς κόμματα που μέχρι τώρα θεωρούνταν περιθωριακά, ανακατεύοντας την τράπουλα σε ένα πολιτικό παιχνίδι που έδειχνε μέχρι πρότινος αρκετά προβλέψιμο.

Χθες μίλησε η κοινωνία – και το μήνυμά της ακούστηκε πολύ καθαρά. Από την Τρίτη μιλάει η Βουλή, πρώτα στη συζήτηση για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τον Χρήστο Τριαντόπουλο και έπειτα στην κατάθεση της πρότασης δυσπιστίας εκ μέρους της προοδευτικής αντιπολίτευσης την Τετάρτη. Τα μάτια της πρώτης είναι στραμμένα στη δεύτερη, περιμένοντας μια διαχείριση που δεν θα εξυπηρετεί μόνο αφηγήματα, αλλά θα διευκολύνει τη διερεύνηση της αλήθειας σε όλα τα επίπεδα. Η στιγμή είναι κρίσιμη: την προηγούμενη φορά που η κοινωνία ένιωσε απογοητευμένη από τους αντιπροσώπους της, τα τραύματα έκαναν χρόνια να επουλωθούν.