Οι Αμερικάνοι διάλεξαν στρατόπεδο και αυτό είναι με τη Ρωσία και τη Βόρεια Κορέα

Τίποτα δεν δείχνει ότι το τέλος του πολέμου είναι κοντά ακόμα και αν υπέγραφαν συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανία – Η Ρωσία δεν σκοπεύει να τερματίσει το πόλεμο αν δεν της παραχωρηθούν ακόμα και εδάφη που δεν έχει καταλάβει

Του Μανώλη Καλατζή

Μετά τον χθεσινό δημόσιο καυγά Ζελένσκι με Τραμπ και Βανς, πολλοί –και όχι αδίκως- θεωρούν ότι έχει κλείσει το κεφάλαιο των σχέσεων ΗΠΑ – Ουκρανίας. Ίσως όμως και να μην είναι έτσι.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιδείξει μια ευκολία, να αλλάζει στάση, θέσεις και ρητορική, ανάλογα με την διάθεση του και ανάλογα με την δεκτικότητα του συνομιλητή του σε πιέσεις.

Ενώ είχε αποκαλέσει τον Ζελένσκι δικτάτορα, μετά από δύο μέρες αμφισβήτησε τον ίδιο του τον εαυτό και δέχθηκε τον Ουκρανό Πρόεδρο στον Λευκό Οίκο, για να υπογράψουν συμφωνία για εκμετάλλευση των σπάνιων γαιών της Ουκρανίας.
Το πρωτοφανές επεισόδιο στο Οβάλ Γραφείο εξέθεσε τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Τζέι Ντι Βάνς, καθώς ήταν εμφανές ότι είχαν οργανώσει την επίθεση τους στον Β. Ζελένσκι εκβιάζοντας τον για να υπογράψει τη συμφωνία.
Πάντως παρά την ακύρωση της τελετής υπογραφής και της κοινής συνέντευξης τύπου, ο Τραμπ δεν έκλεισε την πόρτα. Είπε πως θα περιμένει τον Ζελένσκι να επιστρέψει στις ΗΠΑ, όταν θα είναι έτοιμος για ειρήνη. Την ίδια ώρα απέφυγε κάθε αναφορά στη Ρωσία και τον Πούτιν.

Η επίθεση στον Ουκρανό Πρόεδρο συσπείρωσε ακόμα περισσότερο τους Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι με δηλώσεις τους εξέφρασαν στην στήριξη τους στην Ουκρανία και τον Πρόεδρο της, με εξαίρεση, τον συνήθη ύποπτο, πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Β. Ορμπαν ο οποίος συνεχάρη τον Τραμπ.

Μέχρι αργά χθες το βράδυ, δεν είχε γίνει δήλωση από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η περίπτωση της Ελλάδας είχε μια ιδιαιτερότητα, καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη συνάντηση των υπουργών εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και Γιώργου Γεραπετρίτη στην Ουάσιγκτον.

Στον αέρα η συμφωνία

Χθες αναμενόταν να υπογραφεί μια καταρχήν συμφωνία για την δημιουργία κοινού ταμείου, 50-50% και στη συνέχεια να γίνουν διαπραγματεύσεις για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια της Ουκρανίας. Σε ότι και αν θα συμφωνούσαν Τραμπ και Ζελένσκι δεν θα σήμαινε πως τερματιζόταν ο πόλεμος ή έστω θα πλησιάζαμε σε εκεχειρία.
Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί ούτε με την παράλληλη διαπραγμάτευση ΗΠΑ – Ρωσίας, η οποία επικεντρώνεται κυρίως στις διμερείς σχέσεις, στην επαναλειτουργία των πρεσβειών αλλά και στο θέμα των κυρώσεων.

Αλλοπρόσαλλη τακτική

Ο Ντόναλντ Τραμπ, πριν έρθει σε νέα ρήξη με τον Ζελένσκι, είχε εγκρίνει μόλις προχθές την παράταση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία για έναν ακόμη χρόνο, παρά το ότι πριν λίγες μέρες φόρτωνε την ευθύνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Επίσης χθες συναντήθηκε με τον Β. Ζελένσκι τον οποίο είχε αποκαλέσει δικτάτορα, ενώ προχθές έδειξε να το έχει ξεχάσει αμφισβητώντας πως είπε κάτι τέτοιο. Ωστόσο αν και ρωτήθηκε αρκετές φορές απέφυγε ακόμα και με άκομψο τρόπο να απαντήσει αν ο Πούτιν είναι δικτάτορας και αν την εισβολή στην Ουκρανία την έκανε η Ρωσία.
Επίσης στο θέμα του ύψους του ποσού που ο Τραμπ θεωρεί ότι χρωστάει η Ουκρανία στις ΗΠΑ, έβαλε νερό στο κρασί του και κατέβασε τις απαιτήσεις του από τα 500 δις δολάρια στις στα 145.

Επίσης πλέον δεν αποκλείει την συνέχιση της παρoχής οπλισμού στην Ουκρανία, ενώ κομπάζει ότι αυτός πρώτος, απέστειλε στο Κίεβο, κατά την προηγούμενη θητεία του αντιαρματικούς πυραύλους Javelin.
Το παράδοξο είναι πως ο Αντιπρόεδρος Βανς μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες απαιτούσε από τον Ζελένσκι να πει ευχαριστώ για τα όπλα που του έστειλαν οι ΗΠΑ, παρά το ότι ο Βανς ως γερουσιαστής είχε καταψηφίσει την αποστολή οπλισμού.

Η Ρωσία θέλει πολλά

Είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος πως θα τελειώσει ο πόλεμος, όταν αυτός που τον ξεκίνησε δεν σκοπεύει να κάνει κάτι τέτοιο.
Ο Β. Πούτιν με την αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ, προσπαθεί να πουλήσει την εξέλιξη ως νίκη της Ρωσίας, η οποία αναγκάζει την Ουάσιγκτον να τερματίσει τον πόλεμο.
Ωστόσο απαιτεί να αναγνωριστούν ως έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, όχι μόνο τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη, αλλά και εδάφη τα οποία βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ουκρανικού κράτους. Η δικαιολογία για την απαίτηση αυτή, είναι πως προβλέπεται στο Σύνταγμα της Ρωσίας, η προσάρτηση ολόκληρων των επαρχιών του Ντονμπάς, της Χερσώνας και της Ζαπορίζιας. Οι πόλεις της Χερσώνας και της Ζαπορίζιας ελέγχονται από την Ουκρανία και ο Πούτιν απαιτεί αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων και παράδοση τους!

Επίσης απαιτεί δεσμεύσεις για μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και μη παρουσία στρατευμάτων από χώρες που ανήκουν το ΝΑΤΟ, μετά τον τερματισμό του πολέμου. Από την άλλη το Κίεβο επιμένει πως πρέπει να υπάρξουν ευρωπαϊκές εγγυήσεις με στρατιωτική παρουσία ώστε να αποφευχθεί μια νέα εισβολή.

Ανατροπή της διεθνούς τάξης

Παρά τις προσπάθειες για τερματισμό των εχθροπραξιών, το τέλος του πολέμου δεν είναι ακόμα κοντά.

Το διακύβευμα δεν είναι μόνο η ελευθερία και η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αλλά η συνολική ασφάλεια της Ευρώπης, καθώς η Ρωσία θεωρεί πως πρέπει να αποκατασταθεί η «τάξη» που διαταράχθηκε με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Ουσιαστικά επιθυμεί να επεκτείνει την ζώνη επιρροής της στις χώρες που κάποτε αποτελούσαν μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας και σήμερα είναι μέλη του ΝΑΤΟ.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μια μικρότερη ημικατεχόμενη Ουκρανία, θα γινόταν μόνιμο σημείο αντιπαράθεσης, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως προηγούμενο για προσαρτήσεις εδαφών ασθενέστερων χωρών από ισχυρότερες.

Πριν από το 2014, η Ρωσία είχε αναγνωρίσει τα σύνορα της Ουκρανίας ως οριοθετημένα με διμερείς συμφωνίες, ιδίως τη ρωσο-ουκρανική συνθήκη της 28ης Ιανουαρίου 2003, στη βάση της αρχής μη παραβίασης των συνόρων. Η παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 έθεσε τις βάσεις για την κατάρρευση της τάξης που ίσχυες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το ότι η ρωσική κυριαρχία δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα κράτος πλην της Ρωσίας και κάποιων χωρών δορυφόρων της.
Σήμερα, η Ρωσία περιλαμβάνει αυθαίρετα στη συνταγματική της επικράτεια, σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων εδαφών που δεν ελέγχει.
Ουσιαστικά η Ρωσία έχει αποτύχει καθώς μετά την ήττα της στη Συρία αντιμετώπισε μια δεύτερη ήττα στην Ουκρανία αφού δεν πέτυχε τους στρατηγικούς στόχους της για τρία χρόνια.

Λίγα κέρδη πολλές απώλειες

Η Ρωσία ήλπιζε πως τον Φεβρουάριο του 20 θα είχε καταλάβει το Κίεβο και θα εγκαθιστούσε μια φιλική κυβέρνηση μαριονέτα του Κρεμλίνου. Αυτό δεν το κατάφερε και από την έναρξη της εισβολής υπολογίζεται πως έχει 200.000 νεκρούς και 500.000 τραυματίες. Επίσης έχει σπαταλήσει σημαντικό υλικό το οποίο δεν μπορεί να αναπληρώσει. Αρκεί να σημειωθεί ότι περίπου 3000 πύραυλοι Κρουζ που εκτοξευθήκαν από τις ρωσικές δυνάμεις αχρηστεύθηκαν στον αέρα.

Σε επίπεδο προσωπικού αναγκάστηκε να κάνει επιστράτευση και να χρησιμοποιήσει και στρατιώτες από την Βόρεια Κορέα αλλά και μισθοφόρους από άλλες χώρες.
Από τον Δεκέμβριο του 2022, έχει κατακτήσει μόνο 3.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους, μια περιοχή περίπου ίση με το μέγεθος του Λουξεμβούργου. Από το καλοκαίρι του 2023, η Ρωσία έχει χάσει την ικανότητά της να εμποδίζει τη ροή εμπορευμάτων που μεταφέρονται δια θαλάσσης, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών κρίσιμων σιτηρών σε μεγάλο μέρος της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, προς και από την Ουκρανία μέσω της Μαύρης Θάλασσας και του Δέλτα του Δούναβη. Αν και η Ρωσία έχει επιφέρει σκληρά πλήγματα στην υποδομή της Ουκρανίας, η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει επαρκής για να τροφοδοτήσει την ουκρανική κοινωνία και βιομηχανία.

Η Ουκρανία εξάλειψε επίσης το ένα τρίτο του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, με τα υπόλοιπα σκάφη να έχουν μεταφερθεί ανατολικά. Η Ουκρανία κατάφερε επίσης να μεταφέρει τον πόλεμο σε ρωσικό έδαφος, χτυπώντας με κάτι παραπάνω από συμβολικό αποτέλεσμα αεροπορικές βάσεις, εργοστάσια όπλων και εγκαταστάσεις πετρελαίου από το Καλίνινγκραντ έως το Μούρμανσκ, από τα περίχωρα της Μόσχας μέχρι το Ταταρστάν. Επίσης τον περασμένο Αύγουστο οι ουκρανικές δυνάμεις κατέλαβαν περισσότερα από 1.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα της ρωσικής περιοχής Κουρσκ, συμπεριλαμβανομένου ενός σημαντικού κόμβου αγωγού φυσικού αερίου στη Σούτζα. Από τον Ιανουάριο του 2025, οι ουκρανικές δυνάμεις που αντιμετωπίζουν τόσο τις ρωσικές όσο και τις βορειοκορεατικές δυνάμεις εξακολουθούσαν να κατέχουν μέρος αυτής της περιοχής.

Η Ουκρανία είχε αυτές τις επιτυχίες παρά τις καθυστερημένες παραδόσεις υλικού, όπως τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 και την άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να διαθέσουν όπλα, όπως ο πύραυλος αέρος-εδάφους Standoff (JASSM).

Ωστόσο η Ουκρανία είναι απίθανο να μπορέσει να αντεπεξέλθει στο πεδίο της μάχης, εάν η κυβέρνηση Τραμπ τερματίσει τη βοήθεια.