Η αναγκαιότητα για περικοπές παραγωγής από Φωτοβολταϊκά Συστήματα – Τι λέει η ΑΗΚ – Τι κοστίζουν οι περικοπές για τον μικρό εμπορικό και οικιακό καταναλωτή;
Στο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο, είναι σημαντικός και διακριτός ο ρόλος του ανεξάρτητου Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), ο οποίος δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με την ΑΗΚ ή με άλλη ιδιωτική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σκοπός του ΔΣΜΚ είναι η διασφάλιση της σταθερότητας του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό αξιοποιείται η ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), πέραν των συμβατικών μονάδων παραγωγής.
Για τη σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος, είναι κρίσιμη η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Με απλά λόγια η ενέργεια που παράγεται πρέπει να είναι ίση με την ενέργεια που καταναλώνεται.
Τα τελευταία χρόνια, στην κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης, έχει ενθαρρυνθεί η χρήση ΑΠΕ. Τα κίνητρα που έχουν δοθεί από την Πολιτεία, έχουν οδηγήσει σε αύξηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που ήταν και το ζητούμενο. Σε συγκεκριμένες συνθήκες, όταν η παραγωγή είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η ισορροπία και σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος. Για να γίνει αυτό, ο ανεξάρτητος ΔΣΜΚ δίνει συγκεκριμένες εντολές στην ΑΗΚ για τον περιορισμό της παραγωγής από ΑΠΕ. Η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας είναι πολύ σημαντική καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για σβέση (blackout) σε ολόκληρη την Κύπρο.
Σημειώνεται, πως αυτό το φαινόμενο δεν το αντιμετωπίζει μόνο η Κύπρος. Παρουσιάζεται σε όλες οι χώρες που έχουν μικτή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και συμβατικές μονάδες και οι οποίες φροντίζουν για τη σταθερότητα των δικών τους συστημάτων με τον ίδιο τρόπο.
Ειδικότερα: Μετά τη σχετική εντολή του ανεξάρτητου ΔΣΜΚ, η ΑΗΚ πρώτα περιορίζει στο ελάχιστο δυνατό την παραγωγή της από τις συμβατικές μονάδες στους ΗΣ “Βασιλικού” και “Δεκέλειας”. Αν και πάλι η ζήτηση είναι μικρότερη από την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια, το επόμενο βήμα είναι η σταδιακή αποκοπή των μεγάλων αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων. Αν εξακολουθεί η ζήτηση να είναι μικρότερη της παραγωγής, τότε αναγκαστικά γίνονται εκ περιτροπής περικοπές σε μικρότερες εμπορικές και οικιακές εγκαταστάσεις.
Οι περικοπές αυτές είναι αναγκαίες διότι το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου είναι απομονωμένο και το πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τις ΑΠΕ, δεν μπορεί να εξαχθεί σε άλλες χώρες όπως συμβαίνει μεταξύ χωρών της Ευρώπης που συνορεύουν και τα δίκτυα τους συνδέονται.
Απάβλυνση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί μέσα από συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή μπαταρίες, αλλά και με την ενδεχόμενη διασύνδεση του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου με αυτό άλλων χωρών.
Σε κάθε περίπτωση, όσοι από τους καταναλωτές έχουν εγκαταστήσει Φωτοβολταϊκό Σύστημα στα υποστατικά τους, έχουν σημαντικά οφέλη στην κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας κάτι που αποτυπώνεται στον λογαριασμό τους. Επίσης, πρέπει να τονισθεί ότι όσοι έχουν εγκατεστημένο σύστημα net metering, δηλαδή οι περισσότεροι οικιακοί καταναλωτές, έχουν ήδη “φυλάξει” την περίσσεια της παραγόμενης ενέργειας τους στο δίκτυο. Έτσι, στην περίπτωση αποκοπής του ΦΒ συστήματος, αυτόματα χρησιμοποιούν τον ηλεκτρισμό που έχουν ήδη “αποθηκεύσει” στο δίκτυο.
Εδώ να σημειωθεί ότι κατά το 2024 η απώλεια παραγωγής λόγω περικοπών σε μικρά εμπορικά και οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα ήταν της τάξης του 1% της δυνητικής ετήσιας παραγωγής τους. Με βάση τις προβλέψεις του ΔΣΜΚ, για το 2025 εκτιμάται ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί σε 4-5% και αυτό οφείλεται στη μεγάλη αύξηση του αριθμού των φωτοβολταϊκών συστημάτων, κυρίως των μικρών εμπορικών και οικιακών.
Τι κοστίζουν οι περικοπές για τον μικρό εμπορικό και οικιακό καταναλωτή;
Για μια μέση κατοικία στην οποία υπάρχει εγκατεστημένο φωτοβολταϊκό σύστημα 4KW (όπως στο «Σχέδιο ΦΒ για Όλους») με μέση ετήσια παραγωγή 6500KWh, η συνολική μείωση 5% στην ετήσια παραγωγή ισοδυναμεί με απώλεια 12 ευρώ τη διμηνία ενώ η εξοικονόμηση στον λογαριασμό ηλεκτρισμού λόγω του φωτοβολταϊκού συστήματος είναι 240 ευρώ τη διμηνία (με κόστος ηλεκτρισμού στα 0.23 ευρώ/KWh).