Στα χέρια του Νετανιάχου το «κλειδί» για το καλώδιο

Ως εξαιρετικά σημαντική αξιολογεί η Αθήνα τη σημερινή τριμερή συνάντηση που πραγματοποιείται στο υπουργείο Εξωτερικών μεταξύ των ΥΠΕΞ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, σε μια προσπάθεια αναθέρμανσης της συμμαχίας των τριών κρατών εν μέσω ραγδαίων διεθνών γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Γεραπετρίτης, Κόμπος και Σάαρ καλούνται να επιβεβαιώσουν την κοινή οπτική τους και τη διάθεση για ενίσχυση της συνεργασίας τους επί μιας σειράς από τομείς όπως είναι η ενέργεια, το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή, η πολιτική προστασία, ο τουρισμός και η κυβερνοασφάλεια.

Πρωτίστως, όμως, οι μεγαλύτερες προσδοκίες όσον αφορά το συγκεκριμένο σχήμα αφορούν το κομμάτι της ενέργειας και ειδικότερα την πιθανή στήριξη που θα μπορούσε να παρέχει το Ισραήλ ως μια «φόρμουλα προστασίας» προκειμένου να ολοκληρωθεί το (συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ) πρότζεκτ του GSI, το οποίο φαίνεται να έχει «παγώσει» προσωρινά μετά τις τουρκικές παρενοχλήσεις επί του πεδίου, ενόψει και των σημαντικών για την ελληνική διπλωματία οροσήμων της πενταμερούς στη Γενεύη για το Κυπριακό και του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας στην Αγκυρα. Καθώς όμως οι ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή κατά την τρέχουσα συγκυρία είναι εξαιρετικά εύθραυστες (τη στιγμή μάλιστα που από τον Λευκό Οίκο δεν έχει διαφανεί κάποιο «ζωηρό» ενδιαφέρον για την παροχή εγγυήσεων ως προς την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου), η όποια δήλωση ή κίνηση στήριξης από πλευράς Ισραήλ για τη συνέχιση του GSI θα πρέπει να γίνει με προσοχή ώστε να μην επιφέρει τελικά τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η παρέμβαση Γκιουλέρ

Ενδεικτική της υποβόσκουσας έντασης στην περιοχή αλλά και των προθέσεων από πλευράς Αγκυρας ήταν η δήλωση του τούρκου υπουργού Αμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, ο οποίος προειδοποίησε τρίτες χώρες να μην τεστάρουν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας στη «Γαλάζια Πατρίδα», υπογραμμίζοντας πως οι τουρκικές ναυτικές δυνάμεις είναι το σημείο-κλειδί για την προστασία των δικαιωμάτων της γείτονος. Σε κάθε περίπτωση, ένα πιο προωθημένο στίγμα των δυνατοτήτων παροχής εγγυήσεων ασφάλειας για τη συνέχιση και ολοκλήρωση του πρότζεκτ από ισραηλινής πλευράς είναι σχεδόν βέβαιο πως θα δοθεί στην επικείμενη σύνοδο κορυφής των τριών ηγετών (πιθανότατα στις αρχές Απριλίου) στην Ιερουσαλήμ, για την οποία στη σημερινή προπαρασκευαστική συνάντηση των ΥΠΕΞ αναμένεται να ανακοινωθεί και η οριστική ημερομηνία διεξαγωγής της. Με δεδομένο το αδιέξοδο που προκύπτει επί του συγκεκριμένου ζητήματος μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας και παρά τις επανειλημμένες σχετικές αναφορές Γεραπετρίτη προς τον τούρκο ομόλογό του – που δείχνουν, με κάθε νέα τουρκική απόπειρα παρενόχλησης του έργου, να πέφτουν στο κενό, αυτός που φαίνεται προσώρας να κρατά στα χέρια του το «κλειδί» για την ολοκλήρωση του GSI είναι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ο ισραηλινός πρεσβευτής στην Αθήνα Νόαμ Κατς έχει ήδη επιβεβαιώσει την ύπαρξη ισχυρής δέσμευσης από Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρο για την προώθηση της σχετικής συμφωνίας, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα «να λάβει σύντομα σάρκα και οστά». Εξάλλου, το Ισραήλ είναι το κατεξοχήν κράτος που θα έχει γεωπολιτικό όφελος από την ολοκλήρωση του πρότζεκτ, καθώς το καλώδιο, σύμφωνα με τον συνολικό σχεδιασμό του έργου, πρόκειται να εξασφαλίσει την ηλεκτρική διασύνδεσή του (μέσω Κρήτης και Κύπρου) με τα ευρωπαϊκά δίκτυα. Και εφόσον είναι προς το συμφέρον του Ισραήλ, αρμόδιες πηγές εκτιμούν πως παρά το χλιαρό έως τώρα ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον, είναι βέβαιο πως θα μπορούσε να αποτελέσει στο εξής ένα βασικό θέμα στην ατζέντα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του σχήματος 3+1, που ως γνωστόν περιλαμβάνει την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.

Οσο πάντως η Αγκυρα συνεχίζει να επιδεικνύει στην πράξη τις ανυπόστατες αξιώσεις της (οι οποίες προκύπτουν από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο), παρεμποδίζοντας τις εργασίες για το GSI (παρότι οι έρευνες στα χωρικά μας ύδατα έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς) και εκφοβίζοντας εταιρείες που θα μπορούσαν μελλοντικά να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, το ζήτημα παραμένει και ζητεί οριστική λύση. Οι δεσμεύσεις του έλληνα Πρωθυπουργού πως το έργο θα ολοκληρωθεί επιτυχώς δείχνουν πως η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να προχωρήσει, κινούμενη, όμως, με σύνεση και ψυχραιμία, ώστε να μη δυναμιτίσει ούτε το θετικό κλίμα με την Αγκυρα ούτε όμως και τις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό. Στις σημερινές διαβουλεύσεις στο ελληνικό ΥΠΕΞ, που θα γίνουν και σε τριμερές σχήμα και διμερώς, αλλά κυρίως στις κοινές δηλώσεις που θα ακολουθήσουν, θα είναι σίγουρα στραμμένη η προσοχή όλων των ενδιαφερομένων για ένα πρώτο σημάδι προς το τι μέλλει γενέσθαι με την τύχη του συγκεκριμένου έργου.