Είναι η κρυφή πλευρά τους, αυτή που εμείς οι εξωτερικοί παρατηρητές συνήθως αποκαλούμε «εξωσχολική». Κρύβει, όμως, και αυτή περισσή ευαισθησία, αγωνία για τις λέξεις, ακόμη και ξενύχτι μέχρι να βρουν τις κατάλληλες για να γράψουν ποιήματα με αξιώσεις.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου) η Εταιρεία Συγγραφέων είχε προκηρύξει διαγωνισμό για τους μαθητές και τις μαθήτριες των δημόσιων και ιδιωτικών γυμνασίων και λυκείων της περιοχής Αχαρνών, Αρτέμιδας και Σπάτων με θεματικές: α) τη φύση και την κλιματική αλλαγή, β) τις ανθρώπινες σχέσεις (φιλία, έρωτας, οικογένεια, κοινωνία).
Τα αποτελέσματα δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα και «ΤΑ ΝΕΑ» μίλησαν με μαθήτριες που διακρίθηκαν, καθώς και τις φιλολόγους που οργάνωσαν το πρόγραμμα.
«Ο αρχικός μου προβληματισμός ήταν τι πρέπει να κάνω για την ελληνική γλώσσα, γιατί έχουμε μεγάλο ποσοστό μαθητών, κοντά στο 30%, με βάση τις εκθέσεις του Δικτύου Ευριπίδης, που δεν μπορούν να κατανοήσουν τα κείμενα, όταν στην Ευρώπη το ίδιο ποσοστό είναι 22%», αναφέρει στα «ΝΕΑ» η φιλόλογος και σύμβουλος εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής Χρυσάνθη Κουτσιβίτη.
«Στις τέσσερις δεκαετίες που είμαι στην εκπαίδευση βλέπω πόσο δημιουργικά είναι τα παιδιά και τι πλούτος παράγεται στις αίθουσες. Πόσες φορές έχω διαβάσει εκθέσεις που λέω “αχ, τι κρίμα που διαβάζω μόνο εγώ τις σκέψεις των παιδιών”. Θελήσαμε, λοιπόν, να δώσουμε ένα βήμα στα παιδιά για να κινητοποιηθούν. Θεωρώ ότι όσο περισσότερα ερεθίσματα τους δίνουμε, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχουν να δείξουν τη δημιουργικότητά τους», συνεχίζει η κυρία Κουτσιβίτη.
Από την πλευρά της η αντιπρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ Ερασμία – Λουίζα Σταυροπούλου, συμπληρώνει: «Πέρυσι, η αντίστοιχη εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στον Βασίλη Βασιλικό, ο οποίος είχε φύγει από τη ζωή. Φέτος, σκεφτήκαμε να τη συνδέσουμε με τα νέα παιδιά, τους μαθητές. Στο τέλος Φεβρουαρίου είχαμε λάβει αρκετά ποιήματα, περίπου 70. Είχαμε ζητήσει από κάθε σχολείο να μας στείλει τρία ποιήματα, έτσι ώστε να έχουμε έναν διαχειρίσιμο αριθμό. Δημιουργήθηκαν δύο επιτροπές, μία για το Γυμνάσιο και μία για το Λύκειο. Οι λόγοι που τα προέκριναν – του Λυκείου συγκεκριμένα, γιατί ήμουν στην επιτροπή – ήταν κατ’ αρχάς ότι ήταν πρωτότυπα στον τρόπο που αντιμετώπιζαν το θέμα τους, εκείνο που είχε επιλέξει ο κάθε μαθητής ή η κάθε μαθήτρια. Επίσης, η γλώσσα τους ήταν πλούσια και οι εικόνες που παρουσίαζαν, καθώς και οι παρομοιώσεις που χρησιμοποιούσαν, ήταν ενδιαφέρουσες. Θέλουμε να συνεχίσουμε αυτή την πρωτοβουλία γιατί αποκαλύπτει μια πλευρά των μαθητών που δεν είναι αυτονόητη σε αυτή την ψηφιακή λαίλαπα. Τα παιδιά, όταν έχουν ερεθίσματα, μπορούν να στρέψουν το τρυφερό τους βλέμμα στη σωστή κατεύθυνση».
Λύκεια
1ο Βραβείο
«Ουρανοξύστης»
1ο ΓΕΛ Αχαρνών, Θεόφιλος Βασίλειος Φέλλιος
Ελα καταιγίδα έλα!
Εγώ θα είμαι εδώ, στην κορυφή του ουρανοξύστη
Ελα καταιγίδα!
Δε θα χάσω εγώ αυτή τη θέα
Ελα να κατακλύσεις αυτή την πόλη,
όπως κατέκλυσες τα βουνά παραπέρα.
Δε θα χάσω εγώ αυτή τη θέα.
Κεραυνοί σε συνοδεύουν, μεγαλειώδη καταιγίδα
που θα κάνουν το σώμα μου δικό τους
ρίχνοντάς το στην ηλεκτρική τους την παγίδα.
Αλλά δε θα χάσω εγώ αυτή τη θέα!
Ακόμα και αν με αγκαλιάσει η δύναμή σου
δε θα τη χάσω, γιατί θα είμαι ελεύθερος.
Ελεύθερος, γιατί θα σε κρατήσω και εγώ σφιχτά.
Ελεύθερος.
2ο βραβείο
«Τα κενά των λέξεων»
1ο ΓΕΛ Σπάτων, Νιόβη Γεωργάκη
Τα κενά των λέξεων
Αν έπρεπε να περιγράψω τον κόσμο σε μία λέξη
θα τον βάφτιζα ακατανόητο.
Πάντα ζήλευα τις λέξεις, την απλότητά τους,
με το να λες το όνομά τους κατευθείαν ξέρεις και την έννοιά τους.
Πόσο θα καταλάβαινα τον κόσμο αν η λέξη είχε μόνο μια σημασία
αν συμφωνούσε η λέξη με την πραγματικότητα.
Μήπως από ευφημισμό ονόμασαν στολίδι αυτό το χάος;
Ή όταν λες το όνομά σου σε κάποιον, του ανοίγεις όλη την ψυχή;;
Αν το όνομά μου σου έδειχνε και ποια είμαι, θα μου έδινες το χέρι;
Η ζωή όμως δεν είναι ποτέ τόσο απλή
Γιατί στην πραγματικότητα είμαστε ό,τι δεν λέει το όνομά μας.
Ζούμε στα κενά των λέξεων, βγάζοντας από τον κόσμο συμπεράσματα.
Νιόβη Γεωργάκη: Με έμπνευση από την Ατγουντ
«Εχω αρχίσει να γράφω από τα 13 μου. Διαβάζω πολλή λογοτεχνία και ποίηση. Αγαπημένοι μου είναι ο Ocean Vuong, ο Καβάφης και η Κική Δημουλά. “Τα κενά των λέξεων” προέκυψαν από την “Ιστορία της θεραπαινίδας” της Μάργκαρετ Ατγουντ. Σε κάποιο σημείο λέει – το μεταφέρω ελεύθερα γιατί το είχα διαβάσει στα αγγλικά – “εμείς είμαστε οι γυναίκες που ζούσαμε στα κενά των ιστοριών”. Αυτό που με απασχολεί είναι ότι ο κόσμος είναι πολύ περίπλοκος και δυσνόητος. Υπάρχουν αρκετές απαιτήσεις από τους νέους να γνωρίζουν τι ακριβώς θέλουν. Καθώς ασχολούμουν με τη γλώσσα, συνειδητοποίησα ότι ο κόσμος ως λέξη σημαίνει στολίδι. Μου φάνηκε αλλόκοτο: κάτι που είναι τόσο περίεργο και δυσνόητο είναι την ίδια στιγμή τόσο όμορφο».
Γυμνάσια
1ο βραβείο
«Ετσι όπως ρέει το νερό»
9ο Γυμνάσιο Αχαρνών, Σοφία Αλμπάνη
Ετσι όπως ρέει το νερό
Μια σκιά ταξιδεύει στο
σκοτάδι
αγγίζει τις φλέβες της
σιωπής
Σαν χάδι που ξεγλιστρά απ’
τα χέρια
και όμως μένει
Κι εκεί που ο χρόνος
σταματά
εκεί που οι ανάσες
γίνονται κύμα,
δύο βλέμματα ανοίγουν
δρόμους,
δύο ψυχές που δεν μιλούν
και όλα λέγονται
Τι όνομα να έχει τούτη η
φωτιά
που δεν καίει,
μα τρέμει σαν φύλλο στην
αυγή;
Τι είναι αυτό που κυλά στα
ημιτελή όνειρα
σαν φως,
σαν σιωπηλή υπόσχεση;
Πίσω απ’ το σύννεφο που
κρύβει τον ήλιο
υπάρχει πάντα ένα κομμάτι
ουρανού
Ετσι και στις καρδιές
κάτι μένει άθικτο
σαν το φως που διαπερνά
ένα μετάξι.
Μη μιλήσεις,
μην το ονομάσεις ποτέ
Είναι το μυστικό
που δεν ειπώθηκε,
ο ήχος μιας ανάσας που
φοβήθηκε να ακουστεί.
Και όμως,
είναι εκεί,
στη ρωγμή ανάμεσα
σε δυο κόσμους.
Ισως να είναι η σιωπή που
παίρνει μορφή
το άγγιγμα που βρίσκει
τον δρόμο χωρίς χέρια.
Κάθε βήμα μακριά
μα και κάθε κοντινός
αντίλαλος,
να είναι το ίδιο
ένα ανεπαίσθητο σύμπαν
που στριμώχνεται στον
αέρα.
2ο βραβείο
«Οθόνες με ψεύτικα χαμόγελα»
1ο Γυμνάσιο Αχαρνών, Μαγδαληνή Ακριβογιάννη
Οθόνες με ψεύτικα χαμόγελα
Η οθόνη γεμάτη εικόνες, σώματα χωρίς ψυχή,
τέλειες στιγμές, χαμόγελα, μα καμία αληθινή.
Κοιτώ τους άλλους, και το βάρος μεγαλώνει,
σύγκριση που σιγά με καταβροχθίζει, με πληγώνει,
το μυαλό συνεχίζει και ψιθυρίζει λέξεις που με νικούν.
Τα λόγια τους αιχμές, κόβουν σαν μαχαίρι,
κι εγώ σωπαίνω, ενώ το μέσα μου υποφέρει.
Το γέλιο γίνεται κραυγή, το δέρμα μια πληγή,
κι η νύχτα με τυλίγει, σαν φίλη πιστή.
«Γιατί να μην είμαι κι εγώ; Γιατί να μη χωράω;
Γιατί το τέλειο τους φως, εγώ να μην κρατάω;»
Φωνές που δεν με ξέρουν, με κάνουν να λυγίζω,
κι εγώ μονάχη, στο κενό πάλι βουλιάζω.
Στο βλέμμα τους κρύβεται μια λεπίδα λεπτή,
μια λέξη μονάχα, κι η ψυχή μου ραγεί.
Θέλω να φωνάξω, μα δε βγαίνει η φωνή,
μόνο σιωπή.
Στον καθρέφτη κοιτάζω και θέλω να σβήσω,
Κι αν πέφτω, θα σηκωθώ, κι αν σπάω, θα φτιαχτώ,
θα κλείσω τις πληγές μου, με αγάπη θα σταθώ.
Γιατί η ομορφιά δεν είναι συγκρίσεις,
είναι η δύναμη μέσα μου, κι όχι εξηγήσεις.
Μαγδαληνή Ακριβογιάννη: Η παιδική ηλικία
«Το ποίημά μου είχε θέμα τη μοναξιά. Επρεπε να παρουσιάσω κάτι μοναδικό, ένα κομμάτι από την ψυχή μου με βάση τη δική μου λογική. Οπότε εμπνεύστηκα από την παιδική μου ηλικία. Σκέφτηκα για αρκετό χρόνο αν θα πάρω μέρος στον διαγωνισμό και είπα ότι τελικά δεν έχω τίποτα να χάσω κι έτσι αποφάσισα να πάρω το ρίσκο. Πριν απ’ τον διαγωνισμό, είχα γράψει μερικά ποιήματα δικά μου. Αλλά σωστή ποίηση με κανόνες, έγραψα ειδικά για τον διαγωνισμό. Εκτός σχολείου, συνηθίζω να διαβάζω βιβλία. Αυτό το διάστημα ασχολούμαι με κλασική λογοτεχνία όπως Ντοστογιέφσκι και Κάφκα».
Οι έπαινοι
Επαίνους στο Λύκειο έλαβαν οι: Ειρήνη Μελαμπιανάκη (1ο ΓΕΛ Σπάτων) για το «Τούτη η ανοιχτωσιά με πνίγει», η Σταυρούλα Χατζητζάνου (Εσπερινό Λύκειο Αχαρνών) για το «Ονειρο» και η Ανδρομάχη Σοφία Σιδηροπούλου (4ο ΓΕΛ Αχαρνών) για τη «Διαφυγή». Η κριτική επιτροπή απαρτιζόταν από τις: Ε. Σταυροπούλου, αντιπρόεδρο της Εταιρείας Συγγραφέων, Λιάνα Σακελλίου, μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, Ροδούλα Ασκαρίδου, φιλόλογο του 9ου Γυμνασίου Αχαρνών, Ουρανία Σινοπούλου, φιλόλογο του Διαπολιτισμικού Γυμνασίου Αχαρνών.
Επαίνους στο Γυμνάσιο κέρδισαν οι: Κωνσταντίνος Καλαφάτης (7ο Γυμνάσιο Αχαρνών) για το «Ιστορία δύο νέων», Χρύσα Πρεβάζι (1ο Γυμνάσιο Αρτέμιδας) για το «Ταξίδι επούλωσης» και Διονυσία Μαρία Τσαφαρά (2ο Γυμνάσιο Αχαρνών) για το «Σ’ ευχαριστώ». Η επιτροπή απαρτιζόταν από τις: Τασούλα Καραγεωργίου, μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, Σοφία Παπαχριστοφίλου, φιλόλογο του 4ου ΓΕΛ Αχαρνών, Κατερίνα Χαρμπή, φιλόλογο του 1ου ΓΕΛ Σπάτων και την κα Χρυσάνθη Κουτσιβίτη.
«Τούτ’ η ανοιχτωσιά με πνίγει…»
1ο ΓΕΛ Σπάτων, Ειρήνη Μελαμπιανάκη
Τούτ’ η ανοιχτωσιά με πνίγει…
Και περνώ απ’ τις συμπληγάδες πέτρες.
Σαν κανείς να μη μου το ‘πε
Πως μπορεί να κλείσουν πάνω μου
Την ώρα που περνώ… ας πονέσω
Πιο πολύ κι απ’ το κενό;
Δρόμους είχε.
Πώς μπορώ άλλωστε να κρύψω την εξέλιξη του κόσμου;
Τόσοι δρόμοι
Που οι άνθρωποι δεν ακούμπησαν ποτές…
Ηταν τόσο βολικά
Τόσος χώρος τόσος ντόρος ποιος θα πέσει στα νερά;
Πέφτω εγώ.
Τούτ’ η ανοιχτωσιά με πνίγει…
Δεν τους άντεξα τους δρόμους τους μεγάλους τους τρανούς…
Στης ανοιχτωσιάς τους πόνους με χτυπά στυγνά ο νους
Κρυφά τ’ αγέρι πεφταστέρι μέρα νύχτα αναζητώ
Να ευχηθώ την αγκαλιά τους
Κι απ’ τον δρόμο να χαθώ.
Κλείστε πέτρες συμπληγάδες
Κλείστε πώς να στηριχτώ;
Και τα δάκρυά μου να πέσουν στο γδαρμένο το νερό.
Τούτη η παγωνιά ζεσταίνει την καρδιά μου πιο πολύ…
Το νερό που σας αγγίζει
Δίνει μέλλον στη σιωπή
Τόσοι δρόμοι μα σωπαίναν
Μάλλον σώπαινα κι εγώ
Ολη η πλάση έχει βουρκώσει
Εναν ήχο αναζητώ
Που σ’ αγγίζω που σε χάνω
Και το βλέμμα σου ξεχνώ
Κόβω δρόμο για να σε βρω
Μάλλον χάθηκα και εγώ
Κλείστε τώρα συμπληγάδες
Κλείστε κάθε μου πληγή
Ισως κάποτε να ανοίξει κι η δικιά μου η ψυχή…
Στου θαλάσσιου του στενού σας την γωνία κάπου πενθώ,
Τις φωνές που χετε πάρει
Και τις κάνατε ηχώ
Σε ένα δρόμο περιμένω
Εναν άνθρωπο να ιδώ
Τελευταία φορά πιστεύω
Που μ’ ελπίδα καρτερώ…
Ξέρω μπλέχτηκαν οι δρόμοι
Σε πλεξίδα περπατώ
Το μαλλί κοντό και πέφτω στο γδαρμένο το νερό.
Κάπου εδώ, οι πέτρες κλείσαν
Και με ‘σφιξαν μα είν’ αργά…
Τώρα νύχτωσε και πέφτει το φεγγάρι στα στεγνά
Είν’ ο κόσμος που στεγνώνει
Ούτε δάκρυ δεν βαστά
Και πότε δεν ξημερώνει
Ο ήλιος είν’ που ξεψυχά.
Ειρήνη Μελαμπιανάκη: Μια αγκαλιά που δεν πήρα
«Μου αρέσουν όλες οι τέχνες και μελοποιώ πολλούς από τους στίχους που γράφω. Αγαπημένη μου ποιήτρια είναι η Μαρία Πολυδούρη. Εχω μια μελαγχολία και την εκφράζω μέσα από τα ποιήματα. Με προβληματίζει η αστάθεια των ανθρώπων, της ζωής, η ρευστότητα που επικρατεί. Τίποτα δεν είναι σίγουρο και είναι δύσκολο να βρεις την αγάπη, την ανταπόκριση στο συναίσθημα. Η πηγή της έμπνευσης γι’ αυτό το ποίημα που έγραψα είναι μια αγκαλιά που δεν πήρα από μια φίλη μου όταν τη χρειαζόμουν. Κάνω επίκληση μέσα στο ποίημα οι συμπληγάδες πέτρες να κλείσουν πάνω μου».