Το Μεγάλο Σάββατο είναι η ημέρα της σιωπηλής αναμονής. Βαδίζει ανάμεσα στο πένθος της Μεγάλης Παρασκευής και στη χαρά της Ανάστασης, κρατώντας μέσα της τον παλμό του θείου και του ανθρώπινου. Σε όλη την Ελλάδα, από την Κέρκυρα και τη Σκιάθο μέχρι τον Βροντάδο και τον Τυρό, κάθε τόπος έχει βρει τον δικό του τρόπο να ζει αυτή τη μέρα.
Τα έθιμα, άλλοτε εκρηκτικά και άλλοτε χαμηλόφωνα, αποτελούν γέφυρες μνήμης και πίστης. Είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι τιμούν τη στιγμή που το σκοτάδι ετοιμάζεται να υποχωρήσει μπροστά στο φως.
ΚΕΡΚΥΡΑ
Στις 6:00 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται το έθιμο του τεχνητού σεισμού στον ναό της Παναγίας των Ξένων. Πρόκειται για μια αναπαράσταση του σεισμού που περιγράφεται στο Ευαγγέλιο ως επακόλουθο της Ανάστασης του Κυρίου, και πραγματοποιείται μετά το τέλος του «Αποστόλου». Στις 9:00 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα, μαζί με το σκήνωμα του Αγίου, σε ανάμνηση του θαύματός του που έσωσε τον κερκυραϊκό λαό από τη σιτοδεία.
Στις 11:00, με το σήμα της Πρώτης Ανάστασης και ενώ ο Μητροπολίτης ψάλλει το «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν», οι καμπάνες όλων των εκκλησιών ηχούν χαρμόσυνα. Από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα, οι κάτοικοι ρίχνουν τους μπότηδες — πήλινα κανάτια με νερό, με στενό στόμιο και δύο χερούλια στο πλάι, στολισμένα με κόκκινες κορδέλες.
Την ίδια ώρα, στην Πίνια αναβιώνει το έθιμο της Μαστέλας. Ένα βαρέλι γεμάτο νερό, διακοσμημένο με λουλούδια και κορδέλες, στήνεται στον δρόμο. Οι περαστικοί ρίχνουν μέσα κέρματα κάνοντας ευχές, και την ώρα της Πρώτης Ανάστασης κάποιος πέφτει μέσα για να τα μαζέψει.
ΛΕΩΝΙΔΙΟ
Οι Eνορίες κατασκευάζουν αερόστατα που αφήνονται να πετάξουν στον ουρανό το βράδυ της Ανάστασης, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό και φωτεινό θέαμα.
ΧΙΟΣ
Στον Βροντάδο, τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, ξεκινά ο περίφημος ρουκετοπόλεμος μεταξύ των Eνοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής. Αρχικά κατασκεύαζαν αυτοσχέδια κανονάκια, τα οποία με τον καιρό εξελίχθηκαν σε ρουκέτες και βεγγαλικά. Η προετοιμασία ξεκινά αμέσως μετά το Πάσχα για να είναι όλα έτοιμα την επόμενη χρονιά.
ΤΥΡΟΣ (ΑΡΚΑΔΙΑ)
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, στο παραθαλάσσιο χωριό του Τυρού, αναβιώνει το έθιμο του καψίματος του Ιούδα μέσα στη θάλασσα. Πάνω σε πλωτή πλατφόρμα στήνεται ομοίωμα του Ιούδα, το οποίο παραδίδεται στη φωτιά από Τσάκωνες πυρπολητές, με τη συνοδεία πυροτεχνημάτων.
ΚΩΣ
Οι εκκλησίες στρώνονται με μικρά μοβ, μυρωμένα λουλούδια του βουνού που ονομάζονται «λαμπρές». Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις παραδοσιακές λαμπρόπιτες και το γεμιστό αρνί.
ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Λίγο μετά τις 6:30 το πρωί, έξω από τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, τελείται η Πρώτη Ανάσταση και ακολουθεί η αναπαράσταση του σεισμού. Ο θρύλος λέει πως ο σεισμός άνοιξε το μνημείο και κύλησε την πέτρα του τάφου. Οι πιστοί βγαίνουν από την εκκλησία με σιδερένιους ντενεκέδες και τους χτυπούν με σίδερα για να προκαλέσουν θόρυβο. Την ίδια στιγμή, στην πλατεία Αγίου Μάρκου, σπάνε οι πήλινες στάμνες.
ΚΥΘΝΟΣ
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου αναβιώνει το έθιμο του «συχώριου». Όσοι έχουν συγγενείς που έχουν φύγει από τη ζωή φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί, τα οποία διαβάζει ο παπάς και προσφέρονται στους επισκέπτες και στους κατοίκους του νησιού.
ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
Τη στιγμή που ψάλλεται το «Δεῦτε λάβετε φῶς», οι λαμπάδες ανάβουν κατά οικογένειες, δημιουργώντας μια συγκινητική και οικεία ατμόσφαιρα.
ΡΑΨΟΜΑΤΙ (ΑΡΚΑΔΙΑ)
Το Άγιο Φως το παραλαμβάνει πρώτη μια νιόνυφη, η οποία φιλώντας το χέρι του ιερέα, του προσφέρει και το καθιερωμένο «τσιμπιλχανέ» (χρηματικό δώρο).
ΚΟΡΩΝΗ (ΜΕΣΣΗΝΙΑ)
Οι πιστοί σπάνε πήλινα κανάτια «για τη χάρη του Χριστού και την πομπή των Οβραίων», αλλά και για να τρομάξουν τα δαιμόνια που αντιμάχονται την Ανάσταση.
ΣΙΝΩΠΗ
Μετά το «Χριστός Ανέστη», κάθε πιστός καίει ένα φύλλο δάφνης, καθώς θεωρείται καταραμένο δέντρο, αφού — σύμφωνα με την παράδοση — από δάφνη κρεμάστηκε ο Ιούδας.
ΣΥΡΟΣ
Το Μεγάλο Σάββατο ξεκινά με το κάψιμο του φανού στην Κιουρά της Πλάκας. Το έθιμο αυτό σχετίζεται με τη δεισιδαιμονία του λαού, που πιστεύει ότι η καταστροφή του ομοιώματος του προδότη θα τον απαλλάξει από τα όποια δεινά.
ΣΚΙΑΘΟΣ
Η περιφορά του Επιταφίου ξεκινά στις 4:00 τα ξημερώματα. Οι Επιτάφιοι της Παναγίας και των Τριών Ιεραρχών συναντιούνται και περιφέρονται μαζί στα καλντερίμια, με τον προεξάρχοντα να απαγγέλλει θρηνητικούς ψαλμούς και τους πιστούς να ψάλλουν πίσω του, μέσα σε κατανυκτική σιγή.
Κάθε Μεγάλο Σάββατο, η παράδοση μιλά ξανά, με πήλινα κανάτια που συντρίβονται, με φωτιές στη θάλασσα, με Επιτάφιους που περιφέρονται στα χαράματα και με λαμπάδες που περνούν από χέρι σε χέρι. Είναι στιγμές που ενώνουν γενιές και κρατούν ζωντανή τη φλόγα της πίστης και της κοινότητας. Σε μια εποχή που αλλάζει με ταχύτητα, τα έθιμα αυτά μας θυμίζουν ποιοι είμαστε και τι αξίζει να κρατήσουμε. Γιατί η Ανάσταση δεν έρχεται μόνο τα μεσάνυχτα. Έρχεται και μέσα από το βλέμμα του παππού που δείχνει στο εγγόνι πώς να ανάψει τη λαμπάδα του.
The post Έθιμα του Μεγάλου Σαββάτου appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.