ΗΠΑ και Ιράν πραγματοποιούν συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης – Τι ήταν η συμφωνία JCPOA – Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ, τι ζητούν οι δύο πλευρές
ΗΠΑ και Ιράν διεξήγαγαν «εποικοδομητικές» συζητήσεις σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, όπως αναφέρουν διεθνή ΜΜΕ επικαλούμενα αξιωματούχους των δύο χωρών.
Ο δεύτερος γύρος των συνομιλιών στη Ρώμη υπό τη διαμεσολάβηση του Ομάν πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, μια εβδομάδα μετά την πρώτη συνάντηση στη Μουσκάτ.
«Τεχνικές συζητήσεις» αναμένεται τώρα να ξεκινήσουν την Τετάρτη στο Ομάν και στη συνέχεια θα πραγματοποιηθούν περισσότερες συναντήσεις υψηλού επιπέδου έτσι ώστε οι δύο πλευρές να πλησιάσουν περισσότερο σε μια συμφωνία, γράφει το Al Jazeera.
Τι θα περιλαμβάνουν οι «τεχνικές συζητήσεις»
Την Τετάρτη, εμπειρογνώμονες σε επίπεδο εργασίας και από τις δύο πλευρές θα αρχίσουν να συζητούν για την ελάφρυνση των κυρώσεων και πώς αυτή η διαδικασία θα επηρεάσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Το καθεστώς κυρώσεων που έχει επιβληθεί στο Ιράν είναι πολύπλοκο και πολυεπίπεδο. Κάθε τι που διαφοροποιείται πρέπει να συνδέεται με μια συγκεκριμένη ενέργεια ή εγγύηση που καλείται να παράσχει το Ιράν όσον αφορά το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Τρεις ημέρες μετά τις συζητήσεις αυτές, θα πραγματοποιηθεί άλλος ένας γύρος συνομιλιών υψηλού επιπέδου στη Μουσκάτ.
Οι δύο τελευταίοι γύροι ήταν έμμεσες συνομιλίες μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί και του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ. Τα μηνύματα μετέφερε ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, Μπαντρ Αλμπουσαϊντί.
Πώς φτάσαμε στις συνομιλίες
Οι αξιωματούχοι είναι αισιόδοξοι για την πρόοδο των συνομιλιών που ξεκίνησαν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ να απειλεί την Τεχεράνη με επιθέσεις αν δεν διαπραγματευτεί.
Στις αρχές Μαρτίου, ο Τραμπ δήλωσε ότι έγραψε στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ζητώντας συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Ωστόσο, η επιστολή εστάλη μέσω των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ο διπλωματικός σύμβουλος της προεδρίας των ΗΑΕ, Ανουάρ Γκαργκάς, την παρέδωσε σχεδόν μια εβδομάδα μετά την ανακοίνωση του Τραμπ.
Αφού είπε ότι η επιστολή του Τραμπ δεν είχε ακόμη παραληφθεί, ο Χαμενεΐ δήλωσε ότι το Ιράν δεν θα δεχθεί τις «απαιτήσεις» των «κυβερνήσεων νταήδων».
Όμως, κάτι ξεπάγωσε στις συνήθως παγωμένες σχέσεις και το Ιράν συμφώνησε σε έμμεσες συνομιλίες μετά από διαμεσολάβηση του Ομάν, σημειώνει το Al Jazeera.
Είναι ενδιαφέρον ότι το Ομάν ήταν επίσης ο διαμεσολαβητής για τις αρχικές μυστικές συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ που οδήγησαν στη συμφωνία JCPOA (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης).
Θέλει το Ιράν να αναπτύξει πυρηνικό όπλο;
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το Ιράν σχεδιάζει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, τονίζει το AJ.
Στην πραγματικότητα, ο ανώτατος ηγέτης του έχει εκδώσει πριν από χρόνια θρησκευτικό διάταγμα που απαγορεύει την επιδίωξη ενός τέτοιου όπλου.
Όταν οι απειλές του Τραμπ κλιμακώθηκαν, ο Χαμενεΐ δήλωσε ότι αν το Ιράν επιλέξει να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει.
Ωστόσο, δεν έχει αναιρέσει το διάταγμα που το απαγορεύει.
Τι απέγινε η προηγούμενη συμφωνία
Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν υπήρχε.
Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) του 2015, που προαναφέρθηκε, ήταν μια διπλωματική νίκη για την κυβέρνηση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, γράφει το Al Jazeera.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, το Ιράν δεσμεύτηκε να διεξάγονται τακτικές επιθεωρήσεις του πυρηνικού ενεργειακού του προγράμματος με αντάλλαγμα την ελάφρυνση ορισμένων δυτικών κυρώσεων.
Ωστόσο, επικρίνοντας τη συμφωνία κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ αποσύρθηκε από την JCPOA τον Μάιο του 2018 και επέβαλε τιμωρητικές κυρώσεις στο Ιράν.
Τι ακριβώς θέλουν οι ΗΠΑ
Ένα ζήτημα που έχει προκύψει στις συζητήσεις είναι πόσο εμπλουτισμένο ουράνιο διαθέτει το Ιράν και σε ποιο επίπεδο.
Το εμπλουτισμένο ουράνιο χρησιμοποιείται για τους αντιδραστήρες πυρηνικής ενέργειας, αλλά συνήθως εμπλουτίζεται σε ποσοστό μεταξύ 3 και 5%.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), το Ιράν διαθέτει 274,8 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου σε ποσοστό 60%, δηλαδή λιγότερο από το 90% που απαιτείται για την κατασκευή όπλων.
Σύμφωνα με τη συμφωνία JCPOA, το Ιράν θα μπορούσε να εμπλουτίσει ουράνιο μέχρι 3,67% και να διατηρήσει απόθεμα ουρανίου 300 κιλών.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε ότι το 3,67% θα ήταν ένα αποδεκτό επίπεδο εμπλουτισμού ουρανίου, το οποίο είναι το ίδιο με αυτό που προβλεπόταν στη συμφωνία JCPOA υπό τον Ομπάμα.
Γιατί ο Τραμπ θέλει άλλη συμφωνία
Είναι δύσκολο να ερμηνεύσει κανείς το σκεπτικό του Τραμπ, σημειώνει το Al Jazeera.
Ωστόσο, με βάση όσα έχει πει, θεωρεί τον εαυτό του ως διαπραγματευτή πρόθυμο να μιλήσει με οποιονδήποτε, ακόμη κι αν καταλήξει σε μια συμφωνία παρόμοια με την προηγούμενη.
Υποτίθεται ότι επηρεάστηκε από τη γνώμη του Ισραήλ όταν είπε ότι η JCPOA ήταν μια «κακή συμφωνία» και την εγκατέλειψε το 2018.
Το Ισραήλ βλέπει εδώ και καιρό το Ιράν ως εχθρό, ισχυριζόμενο ότι επιδιώκει κρυφά την κατασκευή βόμβας και ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη περιφερειακή απειλή, αν και το ίδιο διεξάγει πόλεμο στη Γάζα και κατέχει παράνομα παλαιστινιακά εδάφη.
Από τότε που άρχισαν οι διεθνείς επιθεωρήσεις, υπήρξε η κοινή παραδοχή ότι το Ιράν τηρούσε τη συμφωνία, αν και έχει αυξήσει τα επίπεδα εμπλουτισμού του μετά την απόσυρση του Τραμπ από την JCPOA.
Θα συμφωνήσουν;
Είναι πολύ νωρίς να πούμε αν ΗΠΑ και Ιράν θα φτάσουν σε συμφωνία, τονίζει το Al Jazeera.
Υπάρχουν ελπιδοφόρα σημάδια, όπως οι αναφορές ότι οι ομάδες του Ιράν και των ΗΠΑ βρίσκονταν στην ίδια αίθουσα τουλάχιστον για ένα μέρος του δεύτερου γύρου των διαπραγματεύσεων, καθώς και η πρόοδος που σημειώθηκε στις τεχνικές συνομιλίες.
Ο Αραγτσί, σύμφωνα με το ιρανικό ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων Tasnim, δήλωσε: «Καταφέραμε να επιτύχουμε καλύτερη κατανόηση σε ορισμένες αρχές και στόχους».
Το Σάββατο έγραψε ότι «προς το παρόν, η αισιοδοξία μπορεί να δικαιολογείται, αλλά μόνο με μεγάλη προσοχή».
Η ανάρτηση του Ιρανού ΥΠΕΞ στο Χ:
Relatively positive atmosphere in Rome has enabled progress on principles and objectives of a possible deal.
We made clear how many in Iran believe that the JCPOA is no longer good enough for us. To them, what is left from that deal are “lessons learned”. Personally, I tend to…
— Seyed Abbas Araghchi (@araghchi) April 19, 2025
Το Ιράν επέμεινε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εγγυηθούν ότι θα τηρήσουν τη συμφωνία αυτή.
Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ επέμειναν ότι το Ιράν πρέπει να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου που ισχυρίζεται ότι είναι απαραίτητος για τη λειτουργία του πυρηνικού ενεργειακού του προγράμματος.
Ειδήσεις Σήμερα:
Το άρθρο ΗΠΑ – Ιράν: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρουμε για τις συνομιλίες για τα πυρηνικά εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.