Τα τρία στοιχεία που «ανέδειξαν» τον Πάπα Φραγκίσκο – Ο πιθανότερος διάδοχος και η μόνη σημασία για τους Ορθοδόξους – Οι βασικές δογματικές διαφορές Καθολικών και Ορθοδόξων Χριστιανών
Αδιαμφησβήτητα ο αποβιώσας Πάπας Φραγκίσκος θα μείνει στην ιστορία ως ο Πάπας των φτωχών. Αγαπήθηκε πολύ από τους Ρωμαιοκαθολικούς ενώ έγινε ευρέως γνωστός και αρεστός σε αρκετό κόσμο ανά το παγκόσμιο ανεξαρτήτως των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων.
Ο Αργεντίνος ιερέας, ο 266ος Πάπας της Καθολικής Εκκλησίας, θεωρείτο περισσότερο προσιτός από τον προκάτοχο του και λιγότερο «σκληροπυρηνικός». Ήταν όμως τόσο διαφορετικός απ’ όλους τους προκατόχους του ώστε να ξεχωρίζει;
«Σαφώς και ο Πάπας Φραγκίσκος είχε θετικά στοιχεία. Ωστόσο αυτό που βοήθησε αρκετά ώστε να αναδειχθεί το έργο και οι αποφάσεις του είναι και το γεγονός ότι ζούμε σε μία εποχή με αρκετές και άμεσες πηγές ενημέρωσης. Σίγουρα και οι προκάτοχοι του επέδειξαν έργο. Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα δούμε ότι, για παράδειγμα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος τον Β’ από την Πολωνία έπαιξε σημαντικό ρόλο στα τεκταινόμενα του 20ου αιώνα καθώς βοήθησε στο να πέσει ο κομμουνισμός. Κάτι ιδιαίτερα σημαντικό», ανέφερε η Θεολόγος/Κανονολόγος Δρ. Αρετή Δημοσθένους μιλώντας στη Cyprus Times.
Όσον αφορά τον προκάτοχο του Πάπα Βενέδικτο από τη Γερμανία, ήταν ο πρώτος Ποντίφικας ο οποίος ζήτησε επίσημα συγγνώμη από την κυβέρνηση και τον λαό του Ισραήλ για τα θύματα του ολοκαυτώματος. Αν και στη συνέχεια φάνηκε ότι ο τότε παραιτηθείς Πάπας δεν είχε πείσει όλους τους πιστούς κάτι που έκανε ο διάδοχος του Πάπας Φραγκίσκος.
Τα τρία… «παράσημα» του Πάπα Φραγκίσκου
Κληθείσα η Δρ. Δημοσθένους να υποδείξει τρία χαρακτηριστικά στοιχεία που ανέδειξαν τη δωδεκάχρονη υπηρεσία του ως Πάπας, ανέφερε ότι το πρώτο πιο ουσιαστικό στοιχείο του είναι πως ήταν όντως ο Πάπας των Φτωχών.
Πέραν από το γεγονός ότι κυκλοφορούσε στις φτωχές γειτονιές της Ρώμης, πολλές φορές χωρίς αστυνομική συνοδεία, έδωσε έμφαση στη βοήθεια και στην αλληλεγγύη προς τους μετανάστες αλλά και στους πιο ξεχασμένους.
«Ενδεικτικές της απλότητας του είναι και οι επιθυμίες του που καταγράφηκαν στη διαθήκη του για το όταν πεθάνει. Δεν ήθελε να μπει σε τρία φέρετρα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα με τους υπόλοιπους αποβιώσαντες Πάπες, αλλά σε ένα. Επιθυμία του, επίσης, ήταν να μη θαφτεί στο Βατικανό αλλά στην Παναγία του, τη Santa Maria Maggiore. Θέλημα του ο τάφος του να είναι χωμάτινος, απλός, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση και με μόνη επιγραφή: Franciscus».
Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο του, όπως είπε η Δρ. Δημοσθένους, ήταν ότι ζήτησε συγγνώμη για την παιδεραστία εντός της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας με δράστες ιερομένους. «Δε ζήτησε απλά συγγνώμη από τα θύματα και τους πιστούς αλλά επέτρεψε να γίνουν δίκες. Αυτό τον ανέδειξε στα μάτια του κόσμου».
Το τρίτο στοιχείο που τον έκανε να ξεχωρίσει, όπως είπε, ήταν ότι άρθρωνε λόγο εναντίον των πολιτικών καταστάσεων για τις οποίες δε συμφωνούσε και δε φοβόταν να μιλήσει ανοικτά κατά πολιτικών προσώπων. «Το έπραξε και στην περίπτωση τόσο του πολέμου στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή».
Πάντως, αξίζει να αναφερθεί, ότι στη λίστα των πολιτικών που εναντιώθηκε ήταν και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τη στάση που τήρησε κατά των μεταναστών και των απελάσεων τους.
Ο πιθανότερος διάδοχος και η μόνη σημασία για τους Ορθοδόξους
Το έργο που παρήγαγε, όπως επίσης, η απλότητα και η αγάπη του προς τους πιστούς θα αποτελεί παρακαταθήκη αλλά και «φορτίο» για αντίστοιχη πορεία στον επόμενο Πάπα. Μετά το πρώτο εικοσιτετράωρο από τον θάνατο του άρχισαν να κυκλοφορούν στους κύκλους του Βατικανού και στον Τύπο οι λίστες πιθανών υποψηφίων για τη διαδοχή. Σε αυτούς και κάποια φαβορί.
Ερωτηθείσα για τα ονόματα που είδαν το φως της δημοσιότητας, η Δρ. Δημοσθένους ανέφερε ότι έναν από τα επικρατέστερα φαβορί είναι και ο Λατίνος πατριάρχης Ιεροσολύμων, Πιερμπατίσα Πιτσαμπάλα, διότι υπάρχει η επιθυμία να αναδειχθεί η κατάσταση που υπάρχει στη Συρία με τη σφαγή Χριστιανών, Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών», όπως ανέφερε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, ο Πιερμπατίσα Πιτσαμπάλα προσέφερε εαυτόν ως όμηρο με αντάλλαγμα τα παιδιά που κρατούνταν από την οργάνωση στη Γάζα.
Κληθείσα να σχολιάσει εάν υπάρχει σημασία για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς για το ποιος θα είναι ο επόμενος Πάπας, η Δρ. Δημοσθένους απάντησε αρνητικά. «Επί της ουσίας δεν υπάρχει καθώς θα ακολουθήσει τη γραμμή του Βατικανού, δηλαδή της Λατινικής εκκλησίας. Μετά το σχίσμα του 1054 εκείνοι υποστηρίζουν ότι οι εμείς, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, απομακρυνθήκαμε από αυτούς».
Εκείνο που ίσως έχει σημασία, όπως πρόσθεσε, θα είναι για την πολιτική κατάσταση της περιοχής μας. «Εάν ο επόμενος Πάπας είναι φιλειρηνιστής και αρθρώνει πολιτικό λόγο τότε θα κάνει δηλώσεις που θα έχουν ένα ανατρεπτικό στοιχείο. Επίσης εάν η καταγωγή του, γεωγραφικά, απέχει από την περιοχή η ‘εμπλοκή’ του στους εν εξελίξει πολέμους αλλά και στα ζητήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή θα είναι πιθανόν διαφορετική».
Οι βασικές δογματικές διαφορές Καθολικών και Ορθοδόξων Χριστιανών
Μέχρι το 1054 η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν ενωμένη με τη Λατινική, οπότε και επήλθε οριστικά ο χωρισμός της από εκείνη.
Οι διαφορές ουκ ολίγες, μία εκ των βασικών δογματικών διαφορών, όπως σημειώνει η Δρ. Δημοσθένους, είναι το filioque. «Τι σημαίνει αυτό; Οι Ρωμαιοκαθολικοί πιστεύουν ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και εκ του Υιού ενώ στην Ορθόδοξη είναι μόνο εκ του Πατρός. Δηλαδή κατά τη διάρκεια του «Πιστεύω», στο σημείο που λέει «εκ του Πατρός εκπορευόμενο», οι Ρωμαιοκαθολικοί λένε «και εκ του Υιού». Αυτή είναι η μεγάλη δογματική διαφορά η οποία δημιουργεί την αίρεση».
Μικρότερες διαφορές, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, είναι η Μαριολατρεία. «Πιστεύουν ότι η Παναγία από μόνη της αποφασίζει ποιους θα βοηθήσει και θα ελεήσει. Λατρεύουν την Παναγία. Από την άλλη οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί πιστεύουν ότι η Παναγία είναι μεσίτρια, βοηθά τον κόσμο με την άδεια του Χριστού ως μητέρα Του. Είναι δίπλα από τον θρόνο του Θεού, ως βασίλισσα των ουρανών, αλλά ως μεσίτρια για μας».
Μία άλλη διαφορά, όπως είπε, είναι στην τελετή του γάμου. «Όταν ο Ορθόδοξος ιερέας στεφανώνει το ζευγάρι χορηγείται το μυστήριο του γάμου ενώ στους Ρωμαιοκαθολικούς είναι όταν τους γίνεται η σχετική ερώτηση και απαντούν «Ναι θέλω να τον/την παντρευτώ». Γι’ αυτούς ενεργοποιείται η χάρις μέσω του γεγονότος ότι είναι βαφτισμένοι ενώ σε εμάς δεν είναι μέσω του βαφτίσματος αλλά μέσω του στεφανώματος από τον ιερέα».
Επίσης, σημείωσε, οι ιερείς στους Καθολικούς, Επίσκοποι και Καρδινάλιοι, είναι όλοι άγαμοι ενώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία οι ιερείς έχουν το δικαίωμα πριν γίνουν ιερείς να παντρευτούν και να συνεχίσουν κάνοντας οικογένεια. Οι διαφορές δε σταματούν εδώ καθώς υπάρχουν και άλλες. Όπως ανέφερε, η Δρ. Δημοσθένους, «δεν πρόκειται να γίνει ένωση των Εκκλησιών καθώς μετά το Σχίσμα του 1054, το οποίο έγινε τόσο για δογματικούς όσο και για πολιτικούς λόγους, υπάρχει μεγάλη απόκλιση πεποιθήσεων μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων. Ύστερα, και να υπήρχε πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο θα έπρεπε να καεί όλη η θεολογική βιβλιογραφία των ετών από τότε μέχρι σήμερα, πράγμα αδύνατο».
Το άρθρο Τα τρία… «παράσημα» που ανέδειξαν τον Πάπα Φραγκίσκο εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.