Η έκδοση Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ), εκτός από τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη που θα προκύψουν, έχει και μεγάλη γεωπολιτική αξία. Ειδικότερα, με την επίδραση που δόθηκε στο Καστελλόριζο και τη Στρογγύλη, τα ανατολικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας γειτνιάζουν με τα δυτικά όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου έτσι ώστε η Ελλάδα με την Κύπρο να έχουν κοινά θαλάσσια όρια.
Το γεγονός αυτό είναι υψίστης εθνικής σημασίας, διότι για πρώτη φορά κατοχυρώνονται σε θεσμικό ευρωπαϊκό κείμενο τα όσα αναφέρει ο «Χάρτης της Σεβίλλης» για τον καθορισμό των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ενημερωτικά, ο Χάρτης της Σεβίλλης απεικονίζει τις ΑΟΖ των κρατών-μελών της ΕΕ με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 και καταγράφει σαφώς τη σύνδεση της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ.
Η εξέλιξη αυτή επηρεάζει και τον ελληνοτουρκικό διάλογο αφού, σε δηλώσεις του στο CNN Turk (17/9/2020), ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου έθεσε ως προαπαιτούμενο για την έναρξη ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου να ανακοινώσει η Ελλάδα ότι δεν αποδέχεται τον Χάρτη της Σεβίλλης. Επιπλέον, η αποτύπωση της ελληνικής ΕΧΣΘΧ σε επίσημο κείμενο της ΕΕ ορίζει και προσδιορίζει με σαφήνεια όχι μόνο τα ελληνικά, αλλά και τα ευρωπαϊκά θαλάσσια όρια.
Για του λόγου το αληθές, αποτελεί μέγιστη εθνική δικαίωση το γεγονός ότι σε ευρωπαϊκό θεσμικό κείμενο θα γίνουν αποδεκτά και δεν θα μπορούν να αμφισβητηθούν από κανένα κράτος-μέλος της ΕΕ τα όσα ορίζονται στην ελληνική ΕΧΣΘΧ σε σχέση με:
n Τα όρια της υφαλοκρηπίδας τα οποία καθορίζονται όπως στις Συμφωνίες Ελλάδας – Ιταλίας του 1977 και του 2020
n Τα όρια της ΑΟΖ τα οποία καθορίζονται όπως στη Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου του 2020
n Το όριο της χωρικής θάλασσας το οποίο καθορίζεται σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία, το Πρωτόκολλο Ελλάδας – Τουρκίας του 1926, τη Συμφωνία Ιταλίας – Τουρκίας και το Πρωτόκολλο του 1932, με τη γενική επιφύλαξη για επέκταση του πλάτους έως τα 12 ναυτικά μίλια, σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που αντανακλά το εθιμικό διεθνές δίκαιο.
Η έκδοση της ΕΧΣΘΧ έρχεται επίσης σε συνέχεια των πρόσφατων επιτυχημένων κινήσεων του έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη σε σχέση με τη συμφωνία της Ελλάδας με τον αμερικανικό κολοσσό Chevron για την έναρξη ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης.
Οπως η έναρξη των θαλάσσιων ερευνών από μέρους της Chevron αναγνωρίζει εμπράκτως την ελληνική ΑΟΖ και ουσιαστικά ακυρώνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, έτσι και η έκδοση της ΕΧΣΘΧ ακυρώνει τη Γαλάζια Πατρίδα.
Η ελληνική κυβέρνηση επιλέγει επίσης να εκδώσει την ΕΧΣΘΧ κόντρα σε όσα αναφέρουν οι γνωστές Κασσάνδρες για υποχωρητικότητα έναντι της Τουρκίας και αναστολή των εργασιών της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου. Η εν λόγω επιλογή αποδεικνύει ότι ο Πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης και η Ελλάδα δεν ανέστειλαν και δεν πρόκειται να αναστείλουν τις εργασίες ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, λόγω των απειλών της Τουρκίας.
Εν κατακλείδι, η έκδοση της ΕΧΣΘΧ αποτελεί μια ιστορικής σημασίας στρατηγική κίνηση για την Ελλάδα, όπου αλλάζει τα έως τώρα δεδομένα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ο δρ Κωνσταντίνος Π. Μπαλωμένος είναι πολιτικός επιστήμονας
– διεθνολόγος