Διακομματική ομάδα 36 ευρωβουλευτών από διάφορες χώρες απέστειλε κοινή επιστολή την περασμένη Παρασκευή στο γραφείο του Κυριάκου Μητσοτάκη, με την οποία του ζητούν να λάβει «όλα τα αναγκαία μέτρα» για να μπλοκάρει νέες πωλήσεις ελληνόκτητων πλοίων προς τη Ρωσία. Οι ευρωβουλευτές προειδοποιούν πως αυτές οι συναλλαγές βοηθούν το Κρεμλίνο να διατηρήσει τον σκιώδη στόλο του και να παρακάμπτει το πλαφόν τιμής της G7 στο ρωσικό πετρέλαιο.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης επιπρόσθετα μέτρα για τον περιορισμό των μεταφορτώσεων πλοίου σε πλοίο, μια τεχνική που χρησιμοποιείται για την απόκρυψη της προέλευσης των εμπορευμάτων, καθώς και για την αποθάρρυνση των ελληνικών εταιρειών από τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου.
«Αυτές οι ενέργειες είναι κρίσιμες όχι μόνο για να περιορίσουν τα οικονομικά μέσα της Ρωσίας για να συνεχίσει τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας, αλλά και για την αποτροπή περιβαλλοντικών και ασφαλιστικών κινδύνων, στους οποίους η χώρα σας, ως ναυτικό έθνος, έχει ήδη εκτεθεί άμεσα», γράφουν οι ευρωβουλευτές.
Επικαλούνται πρόσφατη μελέτη του αμερικανικού think tank Brookings, σύμφωνα με την οποία πάνω από τα μισά πλοία που χρησιμοποιούνται από τον σκιώδη στόλο της Ρωσίας προέρχονται από ιδιοκτήτες της Δυτικής Ευρώπης, με την Ελλάδα να είναι «μακράν ο συχνότερος πωλητής». Αναφέρουν δε πως «οι Έλληνες πλοιοκτήτες έχουν κερδίσει περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια από την πώληση γερασμένων πλοίων που κατέληξαν στον στόλο της Ρωσίας».
«Ενισχύστε τον έλεγχο»
Τα ευρήματα συμφωνούν με προηγούμενη μελέτη της ερευνητικής υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως αναφέρει το euronews. «Τέτοιες ανεύθυνες ενέργειες, με στόχο το οικονομικό κέρδος, όχι μόνο συμβάλλουν άμεσα στα δεινά του ουκρανικού λαού, αλλά υπονομεύουν επίσης την ευρωπαϊκή και την ελληνική ασφάλεια, προκαλώντας μεταξύ άλλων περιβαλλοντικούς κινδύνους», δήλωσε ο Petras Auštrevičius, ο Λιθουανός φιλελεύθερος νομοθέτης που προώθησε την κοινή επιστολή.
Μέχρι στιγμής, η ΕΕ έχει καταχωρήσει στη μαύρη λίστα 153 πλοία του σκιώδους ρωσικού στόλου, απαγορεύοντάς τους την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά λιμάνια και υπηρεσίες. Παρά το ευρύ φάσμα κυρώσεων, η ΕΕ δεν έχει επιβάλει άμεση απαγόρευση στην πώληση ή μεταβίβαση ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοιων προς τη Ρωσία. Αντ’ αυτού, οι εταιρείες και τα άτομα της ΕΕ υποχρεούνται να κοινοποιούν αυτές τις συναλλαγές στις αρμόδιες εθνικές αρχές και να αναμένουν έγκριση.
Οι ευρωβουλευτές καλούν την ελληνική κυβέρνηση να ενισχύσει τον έλεγχο στις πωλήσεις πλοίων σε τρίτες χώρες, να αποτρέψει περαιτέρω μεταβιβάσεις σε ύποπτες οντότητες και να συνεχίσει τις προσπάθειες για περιορισμό των μεταφορτώσεων ρωσικού πετρελαίου στα ελληνικά ύδατα. Τονίζουν πως τα έσοδα αυτά ενισχύουν την πολεμική μηχανή της Ρωσίας και απειλούν την ευρωπαϊκή ασφάλεια και το περιβάλλον.
«Βασιζόμαστε σε εσάς και την κυβέρνησή σας για να ενθαρρύνετε τις ελληνικές εταιρείες να σταθούν αλληλέγγυες στην Ουκρανία», καταλήγουν οι υπογράφοντες.
Το γραφείο του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν αντέδρασε άμεσα στην επιστολή. Ένας εκπρόσωπος δήλωσε: «Οι ελληνικές αρχές κάνουν τα πάντα για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τις κυρώσεις και να αποτρέψουν οποιαδήποτε καταστρατήγηση των κυρώσεων στην επικράτειά τους».
Ο «σκιώδης στόλος»
Η Ελλάδα, μια παράκτια χώρα με ισχυρή ναυτιλιακή βιομηχανία, βρίσκεται υπό έλεγχο για τον ρόλο που παραδοσιακά διαδραματίζει στο εμπόριο ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Αν και η δραστηριότητα αυτή έχει μειωθεί σημαντικά λόγω των κυρώσεων της ΕΕ, δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς.
Ο λεγόμενος «σκιώδης στόλος» αναφέρεται στα πλοία που χρησιμοποιεί το Κρεμλίνο για να παρακάμψει το ανώτατο όριο τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο που έχουν επιβάλει οι δυτικοί σύμμαχοι για να περιορίσουν τη χρηματοδότηση της πλήρους εισβολής στην Ουκρανία. Οι διεθνείς πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελούν τις σημαντικότερες πηγές εσόδων για τον προϋπολογισμό της Μόσχας.
Ο στόλος αποτελείται από παλιά, ανασφάλιστα δεξαμενόπλοια που εφαρμόζουν παραπλανητικές πρακτικές, όπως η μετάδοση παραποιημένων δεδομένων, η απενεργοποίηση των αναμεταδοτών για να γίνουν αόρατα και οι πολλαπλές μεταφορές από πλοίο σε πλοίο για να αποκρύψουν την προέλευση των βαρελιών πετρελαίου. Με τον τρόπο αυτό, τα πλοία μπορούν να διαφύγουν από τον έλεγχο και, συνεπώς, από το ανώτατο όριο τιμών.
Η πολιτική πίεση για την πάταξη του στόλου αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου μετά από μια σειρά περιστατικών στη Βαλτική Θάλασσα, όπου τα ρωσικής εκμετάλλευσης σκάφη κατηγορήθηκαν ότι έκαναν σαμποτάζ εναντίον υποθαλάσσιων καλωδίων.
Σε διάφορα πακέτα κυρώσεων, η ΕΕ έχει βάλει στη μαύρη λίστα 153 πλοία που ανήκουν στον σκιώδη στόλο. Σε όλα αυτά απαγορεύεται η πρόσβαση σε λιμάνια της ΕΕ και σε υπηρεσίες της ΕΕ.