Οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο λόγω και του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού αλλά και της πρόσφατης δημοσίευσης της συμφωνίας για την ΑΟΖ με την Ιταλία, γεγονός που γέννησε και ερωτήματα για την πορεία της συμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ που έχει υπογράψει η χώρα μας με την Αίγυπτο. Αποτελεί κοινή γνώση ότι οι σχέσεις των δύο χωρών χαρακτηρίζονται για πάνω από μισό αιώνα από εντάσεις, κλιμακώσεις και υφέσεις. Ωστόσο, μέσα στο νέο γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον που διαμορφώνεται και με τις αναθεωρητικές τάσεις να έρχονται με νέο δυναμισμό στο προσκήνιο των διεθνών σχέσεων, ο αντίκτυπος στα ελληνοτουρκικά έχει μεγάλη σημασία, ιδίως υπό το πρίσμα του νέου μοντέλου εξωτερικής πολιτικής που έχει επιλέξει να ακολουθήσει η αμερικανική διοίκηση Τραμπ. Η τακτική που ακολουθεί η Τουρκία είναι παγιωμένη και σταθερή εδώ και δεκαετίες και παρουσιάζει μικρές διαφορές ακόμη και σε περιπτώσεις αλλαγής ηγεσίας της χώρας, με βασικό χαρακτηριστικό την προσθήκη ολοένα και περισσότερων διεκδικήσεων στο «τραπέζι».
Στον αντίποδα, η Ελλάδα φαίνεται να μην μπορεί να ακολουθήσει μια σταθερή τακτική, παρά τη γενικώς ομολογούμενη πολιτική σύμπνοια για τις εθνικές θέσεις. Για να εξαχθεί ένα συμπέρασμα είναι χρήσιμη η σύγκριση των επιλογών που έκαναν οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας. Είναι γεγονός ότι κατά την περίοδο 2015-2019 επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η Τουρκία οδηγήθηκε σε μια πιο «μαζεμένη» στάση. Σε αυτή τη «συστολή» την οδήγησαν συγκεκριμένες κυβερνητικές επιλογές, όπως η αντιμετώπιση του επεισοδίου με το ερευνητικό πλοίο «Barbaros», η υπογραφή της συμφωνίας για τον EASTMED, η Συμφωνία των Πρεσπών, η συστηματική αναφορά και προώθηση των ελληνοτουρκικών θεμάτων σε όλα τα διεθνή φόρα και φυσικά η δημιουργία διμερών και πολυμερών διακρατικών συνεργασιών που βοήθησαν την εικόνα της χώρας μας και την ενδυνάμωσαν στρατηγικά και διπλωματικά. Με την αλλαγή της κυβέρνησης, η στροφή στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής ήταν εμφανής. Επιλέχθηκε να ακολουθηθεί ένας πιο κατευναστικός αλλά και εσωστρεφής δρόμος για να εξασφαλιστεί ότι θα επικρατήσει ηρεμία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ομως τα επεισόδια στον Εβρο, η υπογραφή του ανυπόστατου και παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου αλλά και τα πρόσφατα νέα από την Κάσο φαίνεται να μη δικαιώνουν αυτή την επιλογή. Το γεγονός δε ότι η Τουρκία απέκτησε τη δυνατότητα αναβάθμισης του στόλου των F-16 και πιθανόν να επανέλθει στο πρόγραμμα των F-35, συνηγορεί στο γεγονός ότι η επιλογή μονόπλευρης υποστήριξης των αμερικανικών θέσεων με παράλληλη διαρκή υποχώρηση από τις δικές μας επιδιώξεις δεν είναι ο δρόμος για να ικανοποιηθούν τα ελληνικά συμφέροντα.
Σε κάθε περίπτωση και επειδή οι διεθνείς αναθεωρητικές συνθήκες ευνοούν την Τουρκία, η οποία ήδη έχει επιτύχει τους στόχους της και στο πεδίο της Συρίας, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να προχωρήσει με μια τακτική που δεν θα περιλαμβάνει διαρκείς υποχωρήσεις στις εθνικές θέσεις και που ως άμεσο στόχο θα πρέπει να έχει την αποτροπή της εισόδου της Τουρκίας στη νεοσχεδιαζόμενη ευρωπαϊκή άμυνα. Είναι ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας για τη χώρα μας και πρέπει να φροντίσουμε να επιτύχει.
Ο Ευάγγελος Αποστολάκης είναι ναύαρχος ε.α. ΠΝ, επίτιμος ΑΓΕΕΘΑ, πρώην υπουργός Εθνικής Αμυνας και ανεξάρτητος βουλευτής Επικρατείας