Ο στόχος είναι ένας, κοινός για τα στελέχη όλων των τάσεων στην αξιωματική αντιπολίτευση: το ΠΑΣΟΚ να βγει πρώτο κόμμα στις επόμενες εθνικές εκλογές. Και παρότι σε αυτό δεν υπάρχουν διαφωνίες, το μεγαλύτερο δίλημμα για την κομματική βάση είναι περισσότερο στρατηγικής φύσης. Στην τελευταία δημοσκόπηση της GPO, στην ερώτηση για το μέλλον της Kεντροαριστεράς, το 49,6% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ μιλούν για αυτόνομη πορεία, υπονοώντας πως θα πρέπει να κυβερνήσει μόνο του, ενώ το 47,3% τάσσεται υπέρ της συνεργασίας με τα υπόλοιπα κόμματα της Κεντροαριστεράς – δηλαδή με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Αριστερά. Αυτό το δεδομένο επαναφέρει για το ΠΑΣΟΚ ένα διαχρονικό πρόβλημα που φαινόταν να έχει λυθεί όσο το κόμμα βρισκόταν σε ανοδική πορεία και έχει τη βάση του στη δεκαετία της κρίσης και στα «τραύματα» που αυτή άφησε στους ψηφοφόρους του.
Κρατάει χρόνια
Δεν είναι η πρώτη φορά που κομματικά στελέχη κάθονται στο τραπέζι να συζητήσουν αυτό το δίλημμα – το οποίο, υπό μία έννοια, ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ από τη στιγμή της γέννησής του και διαμορφώνεται ανάλογα με την εποχή. Πριν ακόμα αναλάβει τα ηνία του κόμματος ο Νίκος Ανδρουλάκης, το ενδεχόμενο κάποια στιγμή το ΠΑΣΟΚ να αποφασίσει κεντροαριστερές συμμαχίες είχε μπει στο κάδρο με παρόμοια ευρήματα, σε παρόμοιες δημοσκοπήσεις. Η περίοδος, ωστόσο, ήταν διαφορετική: η αυτονομία του κόμματος, που βρισκόταν υπό διαρκή πίεση εξ αριστερών και δεξιών, είχε επιβιωτικό χαρακτήρα και εκτιμάται πως ήταν ο λόγος που το ΠΑΣΟΚ άντεξε και βρέθηκε στο σημείο να διεκδικεί εκ νέου μια θέση στο δικομματικό σύστημα. Στη νέα του μορφή, το δίλημμα δεν θεωρείται πως αφορά κυρίως τη δημιουργία ενός νέου, ενιαίου φορέα, που εγείρει άλλα αντανακλαστικά σε όσους ψηφοφόρους «έμειναν στα δύσκολα», αλλά την πιθανότητα το ΠΑΣΟΚ να ψάξει συμμαχίες στα υπόλοιπα κόμματα της Κεντροαριστεράς και για τον σχηματισμό κυβέρνησης – πολλοί από τους ερωτώμενους που απαντούν θετικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, στράφηκαν στο ΠΑΣΟΚ μετά την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και στο σκεπτικό πως μπορεί να αποτελέσει τον πυλώνα ενός προοδευτικού κυβερνητικού σχήματος.
Οι εκλογικές δεξαμενές
Εκ των πραγμάτων, ωστόσο, αυτός ο διχασμός δημιουργεί προβλήματα στους επιτελείς και σε επίπεδο πολιτικής, αλλά και σε επίπεδο επικοινωνίας: σε ποιο μισό του κόμματος είναι προτιμότερο να απευθύνονται; Μέχρι τώρα, παρά το γεγονός ότι επισήμως από τη Χαριλάου Τρικούπη μιλούν για «αμφίπλευρη διεύρυνση», ο μετριοπαθής λόγος και η επιμονή σε προγραμματικές προτάσεις δείχνουν πως στο ΠΑΣΟΚ κοιτούν κυρίως προς τους κεντρώους, τους ενδιάμεσους ψηφοφόρους με τη ΝΔ – με την οποία ως έναν βαθμό βρέθηκαν «στην ίδια πλευρά» του μετώπου λογικής. Μέχρι τώρα, οι εκτιμήσεις έλεγαν πως η ανυπαρξία μιας άλλης λύσης εξ αριστερών, αναπόφευκτα θα έφερνε και τους αριστερούς στην πράσινη κάλπη. Πλέον, η παρουσία της Ζωής Κωνσταντοπούλου και τα ποσοστά της Πλεύσης Ελευθερίας έχουν αυξήσει τον συγκεκριμένο δείκτη δυσκολίας.
Χωρίς σημεία σύγκλισης
Το ερώτημα για τη μελλοντική του κατεύθυνση είναι τόσο κομβικό για το ΠΑΣΟΚ, γιατί ακόμα και σήμερα η μια πλευρά με την άλλη δεν έχουν βρει σημείο σύγκλισης. Και αυτό χωρίς να προστεθεί στην εξίσωση μια μερίδα ψηφοφόρων που μετρούνται διαχρονικά, κρυφά και φανερά, και δεν έχουν εκλείψει ακόμα, οι οποίοι παρά την ξεκάθαρη τοποθέτηση όλων των πασοκικών τάσεων πως δεν υπάρχει περίπτωση συνεργασίας με τη ΝΔ, θα την προτιμούσαν από μια παρατεταμένη ακυβερνησία – προφανώς, με μια σειρά προϋποθέσεις που φτάνουν έως και το πρόσωπο του πρωθυπουργού.