Τεράστια συζήτηση έχει προκληθεί στην Ισπανία μετά τη δημοσίευση επίσημης οδηγίας του υπουργείου Εσωτερικών (Instrucción 7/2025), σύμφωνα με την οποία οι δυνάμεις ασφαλείας δεν θα μπορούν πλέον να επιβάλλουν πρόστιμα για χρήση ή κατοχή ναρκωτικών ουσιών μέσα σε ιδιωτικά οχήματα που είναι σταθμευμένα. Η νέα κατεύθυνση βασίζεται σε νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου από το 1999, η οποία αναγνωρίζει το αυτοκίνητο ως χώρο με προσδοκία ιδιωτικότητας, παρόμοια με εκείνη της κατοικίας.
Η οδηγία ξεκαθαρίζει ότι το μέτρο ισχύει αποκλειστικά για οχήματα σε στάση, σε αντίθεση με αυτοκίνητα εν κινήσει, όπου η χρήση ναρκωτικών παραμένει βαρύ αδίκημα, τόσο από πλευράς οδικής ασφάλειας όσο και πιθανής διακίνησης. Σύμφωνα με το υπουργείο του Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα, «η κατανάλωση ή κατοχή για προσωπική χρήση δεν μπορεί να τιμωρείται όταν συμβαίνει σε χώρο ιδιωτικό και χωρίς πρόθεση πρόκλησης ζημιάς σε τρίτους».
Ωστόσο, η αντίδραση των αστυνομικών συνδικάτων ήταν άμεση και οργισμένη. Εκπρόσωποι της Guardia Civil και της Policía Nacional εκφράζουν φόβους πως η νέα πολιτική οδηγεί σε «παθητική αποδοχή της χρήσης ναρκωτικών σε δημόσιους χώρους μεταμφιεσμένους ως ιδιωτικούς», ενώ υπονομεύει την αποτρεπτική δύναμη των σωμάτων ασφαλείας. Κάνουν λόγο για «γκρίζες ζώνες» εφαρμογής, ιδίως όταν η χρήση γίνεται σε κοινή θέα ή σε περιοχές υψηλής κυκλοφορίας.
Η νομική πραγματικότητα της Ισπανίας ορίζει ότι η ιδιωτική χρήση ναρκωτικών ουσιών για προσωπική κατανάλωση δεν συνιστά ποινικό αδίκημα, αν και η κατοχή τους σε δημόσιους χώρους επιφέρει βαριά διοικητικά πρόστιμα – από 601 έως και 30.000 ευρώ. Η διακίνηση, φυσικά, παραμένει σοβαρό ποινικό αδίκημα, με ποινές φυλάκισης που μπορεί να φτάσουν και τα 9 χρόνια, ανάλογα με την ουσία και τις ποσότητες.
Ωστόσο, το μεγάλο ηθικό και κοινωνικό ζήτημα προκύπτει όταν η χρήση ουσιών γίνεται παρουσία παιδιών, είτε σε κατοικίες είτε – πλέον – και σε σταθμευμένα αυτοκίνητα. Νομικοί ειδικοί προειδοποιούν πως η παρουσία ανηλίκων σε τέτοιες συνθήκες μπορεί να οδηγήσει σε παρέμβαση των κοινωνικών υπηρεσιών ή και σε αφαίρεση επιμέλειας, σύμφωνα με τα άρθρα περί έκθεσης ανηλίκου και παραμέλησης προστατευόμενου προσώπου.
Ενδεικτικά, ήδη το Γραφείο της Εισαγγελίας Ανηλίκων (Fiscalía de Menores) έχει εκφράσει έντονες ανησυχίες για το κατά πόσο η νέα οδηγία λαμβάνει υπόψη την προστασία των ευάλωτων ομάδων. Παράλληλα, οργανώσεις πρόληψης εξαρτήσεων κάνουν λόγο για «λανθασμένα μηνύματα ανοχής προς τους νέους» και ζητούν άμεση διευκρίνιση ή αναθεώρηση του πλαισίου.
Από την άλλη πλευρά, οργανώσεις υπέρ της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών επικροτούν την απόφαση, σημειώνοντας ότι ενισχύει την ατομική ελευθερία και αποσυμφορεί το ποινικό σύστημα από υποθέσεις που δεν έχουν σχέση με τη δημόσια τάξη ή την εγκληματικότητα.