Η Ζωή Κωνσταντοπούλου δεν είναι ένα πολιτικό πρόσωπο που περνά απαρατήρητο – συνήθως, είτε κάποιος τη συμπαθεί πολύ είτε την αντιπαθεί σφοδρά.
Από τον Ιανουάριο και μετά, μαζί με τα Τέμπη που ήρθαν σε πρώτο πλάνο, τα διλήμματα που έθετε η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας για την απονομή δικαιοσύνης άρχισαν να αποκτούν όλο και μεγαλύτερο ακροατήριο έως ότου το κόμμα με τους έξι βουλευτές έφτασε να μετριέται στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων.
Οσο άγνωστα μας είναι το πρόγραμμα και τα πρόσωπα πίσω από τη φιγούρα της Κωνσταντοπούλου, άλλο τόσο μας είναι οι ψηφοφόροι της – και ας ζουν ανάμεσά μας. Ποιοι είναι πραγματικά εκείνοι που δηλώνουν πως θα την ψήφιζαν;
Η δεξαμενή των ψηφοφόρων
Οι έρευνες από τον Ιανουάριο και μετά, από τη στιγμή δηλαδή που το ποσοστό της Πλεύσης Ελευθερίας άρχισε να αυξάνεται ραγδαία, δείχνουν πως η Κωνσταντοπούλου βασίζεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο προφίλ ψηφοφόρου.
Από ηλιακής άποψης, οι περισσότεροι εκ των οποίων επιλέγουν την Πλεύση Ελευθερίας στην πρόθεση ψήφου είναι νέοι σε ηλικία.
Το κόμμα πετυχαίνει τα μεγαλύτερα ποσοστά του στο γκρουπ 17-24 ετών, έχει σταθερούς ψηφοφόρους στο αμέσως επόμενο (25-39 ετών), όμως όσο η ηλικία αυξάνεται τόσο μειώνεται η επιδραστικότητά του.
Η βασική εξήγηση που δίνουν οι αναλυτές έγκειται στο παρελθόν της προέδρου του: οι νεότερες ηλικίες είτε δεν έχουν μνήμες από την κρίση – άρα η Κωνσταντοπούλου τους συστήθηκε περίπου ως λευκός καμβάς – είτε ανήκουν σε αυτή την πλευρά των πολιτών που συνέχιζε να υπερασπίζεται το «όχι» του δημοψηφίσματος και να εναντιώνεται στην τότε στροφή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τρόπο παρόμοιο με αυτόν της πρώην προέδρου της Βουλής – η τότε παρουσία της, επομένως, δεν αποτελεί γι’ αυτούς ανασταλτικό παράγοντα, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει όσο η ηλικία των ερωτώμενων αυξάνεται.
Οι γυναίκες ψηφοφόροι της Πλεύσης είναι περισσότερες από τους άνδρες (14% έναντι 10%, έγραψε η τελευταία δημοσκόπηση της GPO), όμως σε αντίθεση με ό,τι ενδεχομένως περίμενε κανείς, δεν είναι οι «νοικοκυρές» που τη στηρίζουν, αλλά οι νεαρότερες γυναίκες σε ηλικία.
Η Κωνσταντοπούλου έχει εδώ και καιρό δουλέψει πολύ το φεμινιστικό της προφίλ, με στόχο να ξεπεράσει και την κριτική που κατά καιρούς έχει δεχτεί για πρακτικές που φέρεται να έχει εφαρμόσει και εντός της Πλεύσης. Εύλογα, η πρόσφατη σεξιστική επίθεση προς το πρόσωπό της από τον πρώην βουλευτή της ΝΔ, Δημήτρη Κυριαζίδη, μόνο την ωφέλησε.
Η ρητορική της Κωνσταντοπούλου απευθύνεται κυρίως στα χαμηλότερα και τα μεσαία στρώματα – είναι καταγγελτική, θεωρητικά στη λογική της ρήξης με το παλιό, τόσο απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ όσο και απέναντι «στα κόμματα και τα πρόσωπα που ψήφισαν μνημόνια», με τα οποία λέει το τελευταίο διάστημα πως δεν θα συνεργαστεί «για να ξεπλύνει».
Παράλληλα η πρόεδρος της Πλεύσης «πατάει» πάνω σε συνθήματα ενσυναίσθησης.
Και η ίδια, στις παρεμβάσεις της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το τονίζει: «είμαστε πολίτες σαν κι εσένα», «λένε ότι δεν έχουμε κυβερνητικό πρόγραμμα (…) Σου είπαμε την αλήθεια, ότι δεν θα κυβερνήσουμε ακόμα και ότι δεν θα σε κοροϊδέψουμε όπως όλοι οι άλλοι», «θα σε υπερασπιστούμε, θα είσαι εσύ στη Βουλή», «λένε ότι μιλάω πολύ (…) το κάνω για μας, για όλους μας», «μαζί πάντα».
«Πατάει πόδι» και στους κεντρώους
Ιδεολογικά, το μεγαλύτερο ποσοστό όσων την προτιμούν αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί και κεντροαριστεροί, ενώ για πρώτη φορά, στα ποιοτικά των τελευταίων δημοσκοπήσεων, η Κωνσταντοπούλου αρχίζει να «πατάει πόδι» στους κεντρώους.
Πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι το γεγονός ότι η Πλεύση Ελευθερίας μετριέται πρώτη ανάμεσα σε εκείνους που θεωρούν πως δεν έχει νόημα η διάκριση Αριστεράς – Δεξιάς (στην GPO με 17%, πάνω από την Ελληνική Λύση αλλά και τη ΝΔ).
Στη δημοσκόπηση της About People/Eteron, αναδεικνύεται εξίσου η ιδεολογική πολυσυλλεκτικότητα, καθώς οι περισσότεροι εξ όσων δηλώνουν πως θα ψήφιζαν Πλεύση αυτοτοποθετούνται στη Σοσιαλδημοκρατία (25%) και στον Δημοκρατικό Σοσιαλισμό (22,7%), περίπου το 19% επιλέγει όρους με παραδοσιακά δεξιό πρόσημο, ενώ το 20,6% επιλέγει να απαντήσει «άλλο», δείγμα ότι ενδεχομένως δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τους συγκεκριμένους προσδιορισμούς.
Οι εισροές της Πλεύσης, πάντως, βασίζονται κυρίως σε ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ και μικρότερων κομμάτων της Αριστεράς (περισσότερο του ΜέΡΑ25 και λιγότερο της Νέας Αριστεράς, λένε οι αριθμοί), σε ένα μέρος των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ (στις εκτιμήσεις τους, οι αναλυτές μιλούν για διαδρομές ψηφοφόρων από τον ΣΥΡΙΖΑ στο ΠΑΣΟΚ και από εκεί στην Κωνσταντοπούλου), ενώ, επιβεβαιώνοντας τα ιδεολογικά ευρήματα, η Πλεύση έχει μικρά, αλλά απευθείας κέρδη και από τη ΝΔ.
Το μεγαλύτερο ερώτημα απ’ όλα, ωστόσο, αφορά το αν και κατά πόσο οι εν δυνάμει ψηφοφόροι της Πλεύσης θα φτάσουν μέχρι την κάλπη – ένας μέσος υποστηρικτής της Κωνσταντοπούλου, στις κατηγορίες που ήδη περιγράφηκαν, μπορεί να συνεχίσει να τη στηρίζει μέχρι το τέλος (ξεπερνώντας τη συγκυρία), την ημέρα των εκλογών ωστόσο να μην εμφανιστεί πίσω από το παραβάν, όπως δεν έκανε, με βάση τα στοιχεία της αποχής των προηγούμενων αναμετρήσεων, και τα προηγούμενα χρόνια.