Αντισυνταγματικό το «πάγωμα» του ΑΦΜ σε όσους φοροδιαφεύγουν

Με γνώμονα την προστασία της οικονομικής ζωής του φορολογουμένου, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική η αναστολή ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ, με βάση νόμο του 2013, για όσους φοροδιαφεύγουν. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε επί της ουσίας ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η… λευκή επιταγή που έδινε ο νόμος στον διοικητή της ΑΑΔΕ να «παγώσει» τον ΑΦΜ του φορολογουμένου που είχε οφειλές, χωρίς να ορίζονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. «Αυτό συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του φορολογουμένου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ’ ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας» αναφέρουν στο σκεπτικό τους οι ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί.

Με αφορμή την έκδοση της απόφασης πηγές από το ΣτΕ διευκρίνιζαν ότι ναι μεν ο νόμος σήμερα έχει αλλάξει, αλλά μόνο ως προς το σκέλος που ορίζει χρονικό όριο «παγώματος» του ΑΦΜ με ορίζοντα την πενταετία.

Η υπόθεση έφτασε μέχρι το ΣτΕ έπειτα από προσφυγή εταιρείας για έναν νόμο που, όπως επισημαίνεται, δεν έχει εφαρμοστεί σε πολλές περιπτώσεις. Ετσι, με την υπ’ αριθμόν 869/2025 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (Πρόεδρος Μ. Πικραμένος, εισηγήτρια η Σύμβουλος Ε. Σκούρα) κρίθηκε ότι οι διατάξεις του Ν. 4174/2013 που προβλέπουν τη δυνατότητα αναστολής της χρήσης ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περίπτωση φοροδιαφυγής και παρέχουν νομοθετική εξουσιοδότηση προς τον διοικητή της ΑΑΔΕ για τον ορισμό περιπτώσεων αναστολής ή απενεργοποίησης του ΑΦΜ και των συνεπειών της αναστολής και της απενεργοποίησης, αντίκεινται στο Σύνταγμα.

Στο σκεπτικό αναφέρεται επίσης ότι: «Η ρύθμιση του νόμου δεν περιέχει την αναγκαία, λόγω της σημασίας του ρυθμιζόμενου ζητήματος, ουσιαστική ρύθμιση, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει το βασικό πλαίσιο, σύμφωνα με τις επιταγές της αρχής του κράτους δικαίου, με την πρόβλεψη των αναγκαίων εγγυήσεων και τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, αλλά συνιστά κατ’ ουσίαν εν λευκώ εξουσιοδότηση προς τον διοικητή της ΑΑΔΕ για τη ρύθμιση των εν λόγω θεμάτων σε περίπτωση φοροδιαφυγής, εφόσον δεν τίθενται όρια στην αρμοδιότητά του».