1, 2, 3 μνηστήρες του αντισυστημισμού

Δεδομένο πρώτο: Αν δεχτούμε πως υφίσταται ο όρος του αντισυστημισμού, δηλαδή μία καθολική εναντίωση στη σημερινή κυρίαρχη πολιτική – και έχει διαφορά από τον ριζοσπαστισμό που συνήθως πάει αριστερά ή δεξιά – θα λέγαμε πως αυτός δεν είναι αμελητέος όσο πλησιάζουμε προς τις εθνικές κάλπες ενώ δείχνει να σταθεροποιείται. Δεδομένο δεύτερο: Ο ίδιος ο αντισυστημισμός είναι ένα ρεύμα και μία πολιτική συμπεριφορά άτυπη πολλές φορές, η οποία δεν συγκροτεί αυτοτελώς απλώς και μόνον μία δική της περιοχή αλλά συχνά διαχέεται – μπορεί και με όρους προσωρινότητας ή μη αν δεν βρει δίοδο – και σε πολλούς πολλαπλούς πολιτικούς χώρους ακόμα και στα κυβερνώντα κόμματα. Προφανώς πάει και σε αυτούς-ες που δεν ψηφίζουν ή στις γκρίζες ζώνες των αναποφάσιστων (εξού και είναι ελκτικός για τα κόμματα). Το σημερινό ιδιότυπο χαρακτηριστικό είναι πως ακριβώς η στασιμότητα στη μεριά της δημοκρατικής αντιπολίτευσης και τουλάχιστον στα κεντροαριστερά του τόξου έρχεται να εμφανίσει πολλαπλούς μνηστήρες για αυτό το κύμα του αντισυστημισμού. Δεδομένο τρίτο: Τα χαρακτηριστικά ακριβώς αυτού του ρεύματος μετατρέπονται και αλλάζουν ανά εποχή. Αν την περίοδο του 2010-2015 είχαμε το αντιμνημόνιο, σήμερα φαίνεται πως ένα μέρος του αντισυστημισμού φλερτάρει ακόμα και με πιο αυταρχικά χαρακτηριστικά, όπως λένε οι πολιτικοί επιστήμονες. Εχει ένα σκληρό ευρωσκεπτικισμό απέναντι σε πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ορισμένοι εξ αυτών βλέπουν με απόλυτα αποδομητικούς όρους την αρχιτεκτονική της σημερινής Ευρώπης, ενώ φαίνεται πως ακόμα και η ακροδεξιά πολυκατοικία δεν μπορεί να εκταμιεύσει το σύνολο του ρεύματος αυτού. Δεδομένο τέταρτο: Τα Τέμπη δεν είναι ένα γεγονός το οποίο κανείς μπορεί να υποτιμήσει. Οι ασάφειες ως προς τη διερεύνηση του δυστυχήματος που επέτεινε το πόρισμα Καρώνη λειτουργούν πολλαπλασιαστικά ως προς το ρεύμα του αντισυστημισμού, το οποίο επίσης θέτει ζητήματα που έχουν να κάνουν με την αμφισβήτηση των θεσμών (κυρίως της Δικαιοσύνης) ακόμα και της λειτουργίας της Δημοκρατίας. Επομένως οι μνηστήρες είναι ένας, δύο, τρεις, πολλοί. Κάποιος θα εντόπιζε καταρχάς την Πλεύση Ελευθερίας και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Καθόλου τυχαία η δική της δημοσκοπική εκτίναξη έρχεται να συνδυαστεί με μία σειρά παραγόντων όπως είναι η δυσφορία απέναντι στην κυβερνητική πολιτική, που όμως συνδυάζεται και με δυσφορία απέναντι στην κεντροαριστερή αντιπολίτευση ταυτόχρονα.

Πόλος έλξης

Ο πυροκροτητής των Τεμπών, ο τρόπος που θα τον χειριστεί η Ζωή Κωνσταντοπούλου αλλά και η αμφίπλευρη απεύθυνση η οποία κάνει υπερβαίνοντας τον κλασικό άξονα Αριστεράς – Δεξιάς έρχονται να την εντοπίσουν ως ένα πολύ βασικό και φιλόδοξο μνηστήρα του ρεύματος του αντισυστημισμού. Το ερώτημα εδώ είναι αν το πολιτικό ζήτημα των Τεμπών θα έχει ανθεκτικότητα στον δρόμο για τις εθνικές κάλπες και δεύτερον πώς θα χειριστεί η Πλεύση Ελευθερίας το όλο θέμα ώστε να μην εξατμιστεί ακριβώς η διαμαρτυρία αυτή ή διαχυθεί σε άλλους πολιτικούς χώρους. Προφανώς τον αντισυστημισμό θέλει να τον πάρει και το κομμάτι που αφορά ένα μέρος της Κεντροαριστεράς, οι ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά με την εγγενή βέβαια δυσκολία να θεωρούνται και οι δύο χώροι συστημικοί επειδή έχουν κυβερνήσει. Υπό αυτή την έννοια δεν εγγράφονται στην αντισυστημική γεωγραφία. Ετερος πάντως μνηστήρας είναι ο Στέφανος Κασσελάκης και το Κίνημα Δημοκρατίας που προσφάτως είχε συνέδριο και αποκρυστάλλωσε μία πρώτη οργανωτική και πολιτική – ιδεολογική δομή. Επίσης ένας χώρος ο οποίος αποτελεί πόλο έλξης για ένα μέρος του ρεύματος του αντισυστημισμού – το ΚΚΕ – παραδοσιακά παρότι αποτελεί ένα κόμμα το οποίο έχει μία συνολική εναντίωση στο σημερινό κοινωνικό – οικονομικό μοντέλο πάει πολύ προσεκτικά ως προς το πώς ακριβώς φλερτάρει με ρεύματα δυσαρέσκειας. Δεν δέχεται καν καταστατικά τον όρο «αντισυστημισμός». Ο Δημήτρης Κουτσούμπας σε συνέντευξή του στον Γιώργο Παπαδάκη (Αντ1) ξεχώρισε και περιέγραψε τους άλλους πολιτικούς χώρους και τον τρόπο που επιχειρούν να εκταμιεύσουν το ρεύμα αυτό ασκώντας μία πολύ σκληρή κριτική στη Ζωή: «Τα έχουμε δει και στο παρελθόν τέτοια προσωποπαγή κόμματα που εντάξει, μπορεί να μιλάνε με υψηλούς τόνους, να μιλάνε συνέχεια μέσα στη Βουλή, όπως η αρχηγός του συγκεκριμένου κόμματος, και από εκεί και πέρα να λένε λόγια του αέρα, φούσκες δηλαδή», είπε ο γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ. Η όλη λογική του Περισσού παρότι έχει κάθετη άρνηση με την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, με το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής, η δεξαμενή του είναι εν συνόλω σχεδόν από τα αριστερά. Και ακόμα και ο ευρωσκεπτικισμός του εντοπίζεται εκεί. Στα δεξιά της Δεξιάς τέλος, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Εσωτερικές ανακατατάξεις και αντιθέσεις δείχνουν ότι επίσης εδώ δεν υπάρχει ένα κυρίαρχο πρόσωπο ή κυρίαρχος χώρος που να μπορεί να προσεταιριστεί τον αντισυστημισμό και οι μνηστήρες είναι αρκετοί. Εξαρτώνται από τα Τέμπη, από το πώς θα χειριστούν ζητήματα της κυβερνητικής πολιτικής και βέβαια εδώ εντοπίζονται κόμματα όπως η Ελληνική Λύση ή η Φωνή Λογικής ενώ φαίνεται πως είναι σε πτωτική τροχιά χώροι όπως η Νίκη και οι «Σπαρτιάτες». Μια αναδίπλωση στο έθνος-κράτος, η θετική αντιμετώπιση απέναντι στις πολιτικές Τραμπ, ένας δεξιός ευρωσκεπτικισμός είναι στοιχεία που κομίζουν οι χώροι αυτοί ώστε να προσεταιριστούν μία δυσαρέσκεια από τα δεξιά.