Το Μουντιάλ χωρίς Ψυχρό Πόλεμο

O Νέλσον Μαντέλα ήταν ελεύθερος, έπειτα από είκοσι επτά χρόνια στη φυλακή, επειδή έτυχε να είναι μαύρος και περήφανος στη Νότια Αφρική. Στην Κολομβία έπεφτε δολοφονημένος ο Μπερνάρδο Χαραμίγιο, ο υποψήφιος της Αριστεράς για την προεδρία, και η αστυνομία γάζωνε από ένα ελικόπτερο τον έμπορο ναρκωτικών Ροντρίγκες Γκάτσα, έναν από τους δέκα πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Η Χιλή ξανάβρισκε την τραυματισμένη της δημοκρατία, όμως ο στρατηγός Πινοτσέτ, που εξακολουθούσε να είναι διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων, παρακολουθούσε στενά τους πολιτικούς και καθόριζε την πορεία τους.

Στις εκλογές του Περού ο Φουχιμόρι, πάνω σε τρακτέρ, κέρδιζε τον Βάργκας Λιόσα. Στη Νικαράγουα οι Σαντινίστας έχαναν τις εκλογές, νικημένοι από την κόπωση ενός δεκάχρονου πολέμου ενάντια στους εξοπλισμένους και εκπαιδευμένους από τις Ηνωμένες Πολιτείες εισβολείς, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκινούσαν μια νέα κατοχή του Παναμά, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της εικοστής πρώτης εισβολής τους στη χώρα.

Στην Πολωνία o συνδικαλιστής Λεχ Βαλέσα, που πήγαινε καθημερινά να λειτουργηθεί, περνούσε από τη φυλακή στην κυβέρνηση. Στη Μόσχα πλήθος κόσμου έκανε ουρά μπροστά στα ΜακΝτόναλντς. Το Τείχος του Βερολίνου πουλιόταν σε κομματάκια, άρχιζε η ενοποίηση των δύο Γερμανιών και o διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας. Μια λαϊκή εξέγερση ανέτρεπε το καθεστώς του Τσαουσέσκου, στη Ρουμανία, κι εκτελούσε τον βετεράνο δικτάτορα, που αποκαλούσε τον εαυτό του «Γαλάζιο Δούναβη του Σοσιαλισμού».

Σε όλη την Ανατολική Ευρώπη οι παλιοί γραφειοκράτες μετατρέπονταν σε νέους επιχειρηματίες, ενώ οι γερανοί ξήλωναν τα αγάλματα του Μαρξ, και δεν υπήρχε τρόπος να πει «είμαι αθώος». Καλά πληροφορημένες πηγές στο Μαϊάμι ανακοίνωναν την ανατροπή του Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος θα κατέρρεε από στιγμή σε στιγμή. Πάνω, στον ουρανό, γήινες μηχανές επισκέπτονταν την Αφροδίτη, και κατασκόπευαν τα μυστικά της, ενώ εδώ κάτω, στην Ιταλία, άρχιζε το 14ο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου.

Συμμετείχαν δεκατέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, έξι αμερικανικές, η Αίγυπτος, η Νότια Κορέα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Καμερούν, που κατέπληξε τον κόσμο κερδίζοντας την Αργεντινή στην πρεμιέρα, και παίζοντας ίσος προς ίσο με την Αγγλία. Το πρώτο τύμπανο της αφρικανικής αυτής ομάδας ήταν ο Μιλά, ένας σαραντάρης βετεράνος.

O Μαραντόνα με το πόδι πρησμένο σαν κολοκύθα, τα κατάφερε κουτσά-στραβά να καθοδηγεί την ομάδα του. Το τάνγκο ακουγόταν με το ζόρι. Αφού έχασε από το Καμερούν, η Αργεντινή ήρθε ισόπαλη με τη Ρουμανία και την Ιταλία, και λίγο έλειψε να χάσει από τη Βραζιλία. Οι Βραζιλιάνοι ήλεγχαν όλο το παιχνίδι, μέχρι που ο Μαραντόνα, παίζοντας με ένα πόδι, ξέφυγε από τρεις, στο κέντρο του γηπέδου, και πέρασε την μπάλα στον Κανίγια, που έφτασε στο γκολ σαν αστραπή.

H Αργεντινή αντιμετώπισε τη Γερμανία στον τελικό, όπως και στο προηγούμενο Μουντιάλ, αλλά αυτή τη φορά νίκησε η Γερμανία με 1-0, χάρη σε ένα αόρατο πέναλτι και τη σοφή τεχνική καθοδήγηση του Μπεκενμπάουερ. Η Ιταλία κατέλαβε την τρίτη θέση, η Αγγλία την τέταρτη. Ο Ιταλός Σκιλάτσι αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ με έξι γκολ, ακολουθούμενος από τον Τσεχοσλοβάκο Σκουχάραβι, που πέτυχε πέντε. Αυτό το Μουντιάλ, με το βαρετό ποδόσφαιρο, το χωρίς τόλμη και χωρίς ομορφιά, κατέγραψε τον χαμηλότερο μέσο όρο γκολ ανά αγώνα στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Το γκολ του Ρινκόν

Ηταν στο Μουντιάλ του ’90. Η Κολομβία είχε παίξει καλύτερα από τη Γερμανία, όμως έχανε 1-0, και βρισκόταν ήδη στο τελευταίο λεπτό. Η μπάλα έφτασε στο κέντρο του γηπέδου, ψάχνοντας το κεφάλι με τα ηλεκτρισμένα μαλλιά: ο Βαλδεράμα δέχτηκε την μπάλα από πίσω, γύρισε, απέφυγε τρεις Γερμανούς και πάσαρε στον Ρινκόν, κι o Ρινκόν στον Βαλδεράμα, κι ο Βαλδεράμα στον Ρινκόν, μία σου μία μου, παίζοντας το ένα-δύο, μέχρι που o Ρινκόν, με διασκελισμό καμηλοπάρδαλης, βρέθηκε μόνος απέναντι στον Ιλγκνερ, τον γερμανό τερματοφύλακα. O Ιλγκνερ σκέπαζε ολόκληρος το τέρμα με το κορμί του. Τότε ο Ρινκόν δεν κλώτσησε την μπάλα, τη χάιδεψε. Κι εκείνη σύρθηκε απαλά μέσα από τα πόδια του τερματοφύλακα και μπήκε γκολ.

Την ίδια εποχή η Σοβιετική Ενωση γίνεται παρελθόν, ο Ψυχρός Πόλεμος κατεβάζει αυλαία και η Γιουγκοσλαβία έχει γίνει κομμάτια. Ετσι λοιπόν, ενώ o πόλεμος μάθαινε στα αδέρφια πώς να μισούνται, να σκοτώνονται και να βιάζουν χωρίς τύψεις, δύο μεξικανοί δημοσιογράφοι, o Επι Ιμπάρα και o Ερνάν Βέρα, ήθελαν να πάνε στο Σαράγεβο. Βομβαρδισμένη και πολιορκημένη, η πόλη ήταν απαγορευμένη ζώνη για τον διεθνή Τύπο, και αρκετοί δημοσιογράφοι είχαν πληρώσει με τη ζωή τους την τόλμη αυτή. Στα περίχωρα βασίλευε το χάος. Ολοι εναντίον όλων: κανείς δεν ήξερε ποιος ήταν ποιος, ούτε εναντίον τίνος πολεμούσε, σ’ εκείνο το συνονθύλευμα από χαρακώματα, καμένα σπίτια και άταφα κορμιά.

Με τον χάρτη στο χέρι, o Επι και ο Ερνάν κατάφεραν να διασχίσουν τις ριπές που έριχναν τα κανόνια και τα πολυβόλα, μέχρι που βρέθηκαν αναπάντεχα ενώπιον μιας ομάδας στρατιωτών, στις όχθες του ποταμού Ντρίνα. Οι στρατιώτες τούς έριξαν στο έδαφος, σημαδεύοντάς τους στο στήθος. O αξιωματικός βρυχόταν, ένας θεός ξέρει τι, και οι δύο δημοσιογράφοι ψέλλιζαν, ένας θεός ξέρει τι, όταν όμως ο αξιωματικός πέρασε το δάχτυλο στη σκανδάλη και τα όπλα έκαναν κλικ, κατάλαβαν ότι τους είχαν περάσει για κατασκόπους κι ότι δεν υπήρχε σωτηρία, ούτε καν προλάβαιναν να κάνουν την προσευχή τους.

Τότε οι καταδικασμένοι είχαν την έμπνευση να δείξουν τα διαβατήριά τους. Το πρόσωπο του αξιωματικού φωτίστηκε: «Μεξικό!» φώναξε. «Ούγκο Σάντσες!». Αφησε το όπλο και τους αγκάλιασε. Ο Ούγκο Σάντσες, το μεξικανικό κλειδί που άνοιξε εκείνες τις απαγορευμένες πόρτες, είχε κατακτήσει την παγκόσμια φήμη χάρη στην τηλεόραση, που έδειχνε τα αριστοτεχνικά του γκολ και τις τούμπες με τις οποίες τα πανηγύριζε. Την περίοδο 1989-1990, με τη φανέλα της Ρεάλ Μαδρίτης, τρύπησε τα δίχτυα τριάντα οκτώ φορές. Ηταν ο μεγαλύτερος ξένος σκόρερ όλων των εποχών στο ισπανικό ποδόσφαιρο.