Επιλογές του Προέδρου των ΗΠΑ έχουν δυσαρεστήσει τον δισεκατομμυριούχο φίλο του, ο οποίος θέτει πάνω από όλα τα συμφέροντα του – Οι κοινές εμφανίσεις τους έχουν περιοριστεί ενώ ο Μασκ το τελευταίο διάστημα δεν παρεμβαίνει στα της άσκησης πολιτικής.
Η Ουάσιγκτον, αυτό το ατέλειωτο θέατρο πολιτικής ίντριγκας και προσωπικών φιλοδοξιών, φαίνεται να έχει προσθέσει ένα ακόμα κεφάλαιο στη μακρά ιστορία της. Την φημολογούμενη ρήξη ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ, και τον μέχρι πρότινος «κολλητό» του, δισεκατομμυριούχο Έλον Μασκ.
Οι δύο άνδρες, που κάποτε εμφανίζονταν ως αχώριστοι, με κοινές εμφανίσεις και δηλώσεις που έδειχναν μια σύμπνοια, ικανή (έτσι νόμιζαν) να αναδιαμορφώσει την αμερικανική πολιτική και οικονομία, φαίνεται να έχουν απομακρυνθεί. Η σιωπή τους, η απουσία κοινών δημόσιων εμφανίσεων και η μείωση των παρεμβάσεων του Μασκ στο πολιτικό σκηνικό δημιουργούν εύλογα ερωτήματα.
Επίκειται απομάκρυνση του Μασκ από το περιβάλλον του Τραμπ; Ποιες είναι οι αιτίες αυτής της διάστασης;
Υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων ή εξωτερικές παρεμβάσεις που οδήγησαν σε αυτή την ψυχρότητα;
Τότε που όλα ήταν αλλιώς
Για να γίνει κατανοητή η φημολογούμενη διάσταση, Τραμπ -Μασκ, πρέπει πρώτα να θυμηθούμε την αφετηρία αυτής της σχέσης. Ο Τραμπ και ο Μασκ, δύο φιγούρες που κυριαρχούν στις πρώτες ειδήσεις όλων των ΜΜΕ του πλανήτη, με την αδιαμφισβήτητη ικανότητά τους να προκαλούν, φάνηκαν να βρίσκουν κοινό έδαφος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2024. Ο Μασκ, με την τεράστια επιρροή του μέσω της πλατφόρμας X και την οικονομική του ισχύ, στήριξε ανοιχτά τον Τραμπ, προσφέροντας όχι μόνο χρηματοδότηση αλλά και ένα ισχυρό ψηφιακό βήμα για την ατζέντα του. Η παρουσία του Μασκ δίπλα στον Τραμπ, από την ορκωμοσία του τον Ιανουάριο του 2025 μέχρι τις κοινές εμφανίσεις τους στη Σαουδική Αραβία, έδειχνε μια σχέση που ξεπερνούσε την σχέση εξ ανάγκης συνεργατών. Ο Μασκ, μάλιστα, ανέλαβε ρόλο συμβούλου μέσω της υπηρεσίας DOGE (Department of Government Efficiency), με στόχο τη ριζική αναδιάρθρωση του αμερικανικού δημόσιου τομέα, ενώ η NASA φαινόταν να ευθυγραμμίζεται με το όραμά του για την κατάκτηση του διαστήματος.
Ήταν μια εποχή που η συνεργασία τους φαινόταν ακλόνητη. Ο Τραμπ έβλεπε στον Μασκ έναν άνθρωπο που μπορούσε να δώσει τεχνολογική ώθηση και επιχειρηματική αίγλη στην ατζέντα του, ενώ ο Μασκ έβρισκε στον Τραμπ έναν ηγέτη που μπορούσε να υλοποιήσει το όραμά του, για λιγότερο κράτος και περισσότερη ιδιωτική πρωτοβουλία. Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά σε συμμαχίες που βασίζονται σε αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, οι ρωγμές δεν άργησαν να εμφανιστούν.
Ράγισε το γυαλί
Η πρώτη δημόσια ένδειξη για τα μεταξύ τους προβλήματα ήρθε τον Ιανουάριο, όταν ο Μασκ επέκρινε ανοιχτά το σχέδιο του Τραμπ για μαζικές ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Μασκ «άδειασε» τον Τραμπ, εκφράζοντας επιφυλάξεις για την κατεύθυνση αυτής της πολιτικής, πιθανώς επειδή ένιωθε ότι τα συμφέροντα της δικής του εταιρείας, xAI, δεν ευνοούνταν επαρκώς. Αυτή η κίνηση δεν πέρασε απαρατήρητη, καθώς ο Μασκ, δεν δίστασε να εκφράσει τη διαφωνία του μέσω της πλατφόρμας X, προκαλώντας ερωτήματα για το κατά πόσο η σχέση τους παρέμενε αρμονική.
Η μείωση των κοινών εμφανίσεων ενίσχυσε τις φήμες. Ενώ τον Ιανουάριο οι δύο άνδρες εμφανίζονταν μαζί σε διεθνείς σκηνές, όπως στη Σαουδική Αραβία, όπου έτυχαν «πριγκιπικής» υποδοχής, από τον Φεβρουάριο και μετά οι κοινές τους εμφανίσεις περιορίστηκαν δραματικά. Ο Μασκ, που κάποτε ήταν ορατός ως ο «πρώτος φίλος» του Τραμπ, φαίνεται να έχει περιορίσει τις παρεμβάσεις του, ενώ οι δηλώσεις του για την αμερικανική πολιτική έχουν γίνει σποραδικές και λιγότερο επιθετικές.
Σύγκρουση Συμφερόντων;
Η πιο πιθανή αιτία για τη φημολογούμενη διάσταση φαίνεται να είναι η σύγκρουση συμφερόντων. Ο Μασκ, ως επικεφαλής της Tesla, της SpaceX και της xAI, έχει τεράστια οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα που δεν ευθυγραμμίζονται πάντα με την πολιτική ατζέντα του Τραμπ. Για παράδειγμα, η απόφαση του Τραμπ να άρει τις κυρώσεις κατά της Συρίας και να προωθήσει μια συμφωνία $142 δισ με τη Σαουδική Αραβία για εξοπλισμούς προκαλεί εντάσεις, καθώς ο Μασκ φαίνεται να προτιμά επενδύσεις σε τεχνολογία και διαστημική εξερεύνηση αντί για στρατιωτικές δαπάνες. Επιπλέον, η επιρροή του Μασκ στη NASA και η ευθυγράμμιση της υπηρεσίας με τους στόχους της SpaceX ίσως να προκάλεσε αντιδράσεις από άλλους επιχειρηματικούς κύκλους που βλέπουν τον Μασκ ως απειλή.
Επιπρόσθετα, η φιλοδοξία του Μασκ να αναδιαμορφώσει το αμερικανικό δημόσιο τομέα μέσω της υπηρεσίας DOGE, με στόχο τη δραστική μείωση των κρατικών υπηρεσιών, φαίνεται να έχει συναντήσει αντιστάσεις. Η Washington Post ανέλυσε το σχέδιο του Μασκ ως «επιχείρηση χάους», υπονοώντας ότι η επιθετική του προσέγγιση ίσως να μην ήταν πλήρως αποδεκτή από το περιβάλλον του Τραμπ, που προτιμά πιο ελεγχόμενες μεταρρυθμίσεις.
Ο Μασκ δεν είναι ο μόνος πλούσιος
Ένα ακόμα ερώτημα είναι αν υπήρξαν εξωτερικές πιέσεις που συνέβαλαν στη διάσταση. Ο Τραμπ, γνωστός για την τάση του να περιβάλλεται από πλούσιους και ισχυρούς, έχει ορίσει αρκετούς δισεκατομμυριούχους σε κυβερνητικές θέσεις, κάτι που ίσως να δημιούργησε ανταγωνισμούς. Η παρουσία άλλων οικονομικών παραγόντων, όπως ο Τζεφ Μπέζος ή ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που επίσης ασκούν επιρροή στη διεθνή σκηνή, μπορεί να έχει περιορίσει τον χώρο του Μασκ. Επιπλέον, διπλωματικές πηγές, όπως ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, έχουν εκφράσει ανησυχίες για την αποξένωση συμμάχων από τις αποφάσεις του Τραμπ, κάτι που ίσως περιλαμβάνει και την υπερβολική επιρροή του Μασκ.
Η διεθνής σκηνή, με τις εντάσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, μπορεί επίσης να έχει παίξει ρόλο. Ο Τραμπ, με τις πρόσφατες διπλωματικές του κινήσεις, όπως η συνομιλία με τον Πούτιν για την Ουκρανία, φαίνεται να προσανατολίζεται σε μια πιο παραδοσιακή εξωτερική πολιτική, που ίσως δεν ευνοεί το ριζοσπαστικό όραμα του Μασκ.
Είναι το τέλος της συνεργασίας;
Η ερώτηση αν ο Μασκ θα απομακρυνθεί πλήρως από το περιβάλλον του Τραμπ παραμένει ανοιχτή. Προς το παρόν, η μείωση των παρεμβάσεών του και η απουσία του από το πλευρό του Τραμπ υποδηλώνουν μια ψυχρότητα, αλλά όχι απαραίτητα μια οριστική ρήξη. Ο Μασκ, με την τεράστια επιρροή του και την ικανότητά του να διαμορφώνει τη δημόσια ατζέντα, παραμένει πολύτιμος για τον Τραμπ, ακόμα κι αν οι δυο τους διαφωνούν. Ωστόσο, αν οι συγκρούσεις συμφερόντων συνεχιστούν ή αν άλλοι οικονομικοί και διπλωματικοί παράγοντες πιέσουν για περιορισμό του ρόλου του, η απομάκρυνση δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η σχέση Τραμπ-Μασκ, όπως κάθε σχέση εξουσίας, είναι ένα παιχνίδι ισορροπιών. Οι δυο τους, με τις μεγάλες φιλοδοξίες και τους ακόμα μεγαλύτερους εγωισμούς, ίσως βρήκαν ο ένας στον άλλο έναν καθρέφτη που τελικά αποκάλυψε περισσότερες διαφορές παρά ομοιότητες. Η Ουάσινγκτον παρακολουθεί, οι αγορές κρατούν την ανάσα τους, και ο κόσμος αναμένει το επόμενο επεισόδιο. Ό,τι κι αν συμβεί, ένα είναι σίγουρο. Ούτε ο Τραμπ ούτε ο Μασκ θα φύγουν από τη σκηνή χωρίς να αφήσουν το στίγμα τους.
Το άρθρο Ντόναλντ Τραμπ – Έλον Μασκ… είναι πλέον σε διάσταση εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.