Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) απηύθυνε έκκληση για ενίσχυση της εντολής του, ζητώντας να αποκτήσει σαφές δικαίωμα ελέγχου σε όλο το φάσμα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, έως και τον τελευταίο τελικό αποδέκτη χρηματοδότησης, καθώς και στους οργανισμούς που εφαρμόζουν πολιτικές της ΕΕ χωρίς να εντάσσονται στο νομικό της πλαίσιο.
Η απαίτηση αυτή περιλαμβάνεται σε έκθεση που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα, με φόντο τις διαπραγματεύσεις που πρόκειται να ξεκινήσουν το καλοκαίρι για τον νέο Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό (ΠΔΠ) 2028–2034. Στην έκθεση, οι Ευρωπαίοι ελεγκτές ζητούν να έχουν δικαίωμα πλήρους πρόσβασης σε κάθε εργαλείο, ταμείο ή μηχανισμό που θα ενταχθεί ή όχι στον νέο προϋπολογισμό, περιλαμβάνοντας ακόμα και φορείς όπως ο Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) ή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), στους οποίους σήμερα δεν έχουν ελεγκτική αρμοδιότητα. «Μια πλήρης ελεγκτική διαδρομή είναι απαραίτητη για τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τις τεκμηριωμένες αποφάσεις», τονίζει το Συνέδριο, εκφράζοντας την ανησυχία ότι υπάρχουν σημαντικοί τομείς ευρωπαϊκής χρηματοδότησης που δεν ελέγχονται δημοκρατικά και πλήρως, λόγω ελλείψεων στις αρμοδιότητές του.
Παρόλο που το ΕΕΣ συμφωνεί με την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απλοποιήσει και να καταστήσει πιο ευέλικτο το επόμενο ΠΔΠ, τονίζει με σαφήνεια ότι η απλοποίηση δεν πρέπει να γίνει εις βάρος της λογοδοσίας. Όπως σημειώνεται, «οποιαδήποτε προσπάθεια εξορθολογισμού των διαδικασιών πρέπει να συνοδεύεται από σαφείς μηχανισμούς εποπτείας και ιχνηλασιμότητας των πόρων». Παράλληλα, το ΕΕΣ ζητά να ενισχυθεί η σύνδεση μεταξύ εκταμίευσης κονδυλίων και εφαρμογής μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη, σε αντιστοιχία με τον τρόπο που λειτουργεί το Ταμείο Ανάκαμψης. Επίσης, προτείνει την υιοθέτηση μηχανισμών πλήρους ιχνηλασιμότητας της χρηματοδότησης, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα ευρωπαϊκά χρήματα φτάνουν στους τελικούς αποδέκτες με διαφάνεια και χωρίς αποκλίσεις.
Ο ΠΔΠ είναι το εργαλείο που καθορίζει τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ και περιλαμβάνει τα πιο σημαντικά προγράμματα, όπως την Πολιτική Συνοχής και την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), που μαζί αποτελούν σχεδόν τα 2/3 του συνολικού προϋπολογισμού. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για τον ΠΔΠ θεωρούνται από τις πιο δύσκολες πολιτικά, καθώς χωρίζουν τα κράτη-μέλη σε δύο στρατόπεδα: όσους ζητούν πιο φιλόδοξο και ενισχυμένο προϋπολογισμό (όπως η Ισπανία) και εκείνους που ζητούν συγκράτηση δαπανών (όπως η Γερμανία και οι λεγόμενοι “φειδωλοί”).
Το αίτημα των Ευρωπαίων ελεγκτών έρχεται τη στιγμή που πληθαίνουν τα φαινόμενα διαφθοράς και κατάχρησης ευρωπαϊκών πόρων, όπως φάνηκε και στο πρόσφατο σκάνδαλο Koldo στην Ισπανία. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάγκη για ουσιαστικό, οριζόντιο έλεγχο των κονδυλίων είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.