Σαν σήμερα, ακριβώς δέκα χρόνια πριν, 18 Ιουνίου 2015, στην πλατεία Συντάγματος, έγινε μια συγκέντρωση διαφορετική από τις άλλες. Μερικές χιλιάδες πολίτες, μόνοι τους, χωρίς κομματικές σημαίες, χωρίς πανό, χωρίς ντουντούκες, συγκεντρώθηκαν διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ (Τσίπρας, Καμμένος, Βαρουφάκης, Λαφαζάνης…) που μαθηματικά οδηγούσε στην έξοδο της χώρας από το ευρώ, ίσως και από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Βασικό σύνθημα εκείνης της συγκέντρωσης: Μένουμε Ευρώπη.
Ηταν η μεγαλύτερη κοινωνική και πολιτική κινητοποίηση ενός τμήματος της κοινωνίας των πολιτών, των δημοκρατών ευρωπαϊστών, δεξιών, κεντρώων και αριστερών, από πολλά χρόνια. Και με αφετηρία εκείνη τη συγκέντρωση, συγκροτήθηκε ένα κίνημα από τα κάτω, με μαζικά χαρακτηριστικά, ειρηνικό χαρακτήρα, μαχητικότητα και διεκδικητικότητα, που παρέσυρε τα καχύποπτα και αμήχανα πολιτικά κόμματα να ακολουθήσουν υιοθετώντας τις διεκδικήσεις του, απέναντι στον τυχοδιωκτισμό των λαϊκιστών οι οποίοι λίγες μέρες μετά οδήγησαν τη χώρα στο δημοψήφισμα και στο Τρίτο Μνημόνιο.
Δεν ήταν ένα κίνημα μεγαλόσχημων, που απέβλεπαν σε πολιτικές θέσεις – ήταν άνθρωποι καθημερινοί (θα αναφέρω μόνο τον πρόσφατα τεθνεώτα φίλο και συνάδελφο Δημήτρη Τριανταφυλλίδη, ο οποίος μάλιστα με την πείρα που είχε από τη θητεία του στην κομμουνιστική Αριστερά είχε αναλάβει με μερικούς φίλους του την περιφρούρηση της συγκέντρωσης από βίαιες προβοκάτσιες). Το μόνο που ζητούσαν όσοι συμμετείχαν ήταν η δημοκρατία και ο ευρωπαϊκός δρόμος, οι βασικές προϋποθέσεις για να ζούμε ήσυχα, εμείς, τα παιδιά μας και οι γονείς μας, να εργαζόμαστε, να δημιουργούμε. Ηταν ένα διαφορετικό κίνημα από τα άλλα. Διεκδικούσε την κανονικότητα και την ησυχία μας. Κίνημα των καθημερινών ανθρώπων, που δεν θέλουν να αλλάξουν τους άλλους. Απλώς, διεκδικούν το δικαίωμα της συνύπαρξης όλων, με τις διαφορές μας, μαζί.
Η κοινωνία των πολιτών δεν είναι μια στεγανή έκφραση. Είναι συχνές οι ωσμώσεις ανάμεσα στην πολιτική εκτός κομμάτων και στη σχέση με τα κόμματα. Ως αποτέλεσμα των ωσμώσεων αυτών προέκυψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ηγεσία της ΝΔ – η οποία, παρά τη δυσκινησία της, εν τέλει κατανόησε ότι το κυβερνητικό μέλλον της περνούσε από τη μαχητική υπεράσπιση του μηνύματος εκείνων των κινητοποιήσεων. Η μόνη που έλαβε το μήνυμα.
Ο μετέπειτα πρωθυπουργός, δηλαδή, προέκυψε όχι μόνο ως άρνηση των κυβερνητικών πρακτικών του λαϊκισμού του Τσίπρα, αλλά και ως αίτημα της κοινωνίας των πολιτών. Αυτό το αίτημα γέννησε και τις μεταρρυθμιστικές υποσχέσεις του Μητσοτάκη αλλά και την υπόσχεση σταθερότητας. Για τα επιτεύγματα και τις ανακολουθίες έχουμε διαμορφώσει, όχι σύμφωνες για όλους, απόψεις. Ωστόσο, αν η χώρα βρέθηκε εκτός του πεδίου ανασφάλειας της προηγούμενης δεκαετίας, αυτό οφείλεται στην υπόσχεση σταθερότητας του Κυριάκου Μητσοτάκη, που συντονίστηκε με το κίνημα που πρωτοεκφράστηκε ακριβώς μια δεκαετία πριν και, παρά τη δυσκινησία διαφόρων κομματικών στελεχών της ΝΔ, από την ηγεσία της σε γενικές γραμμές τηρήθηκε.
Τι ακριβώς τηρήθηκε; Αυτό που ειπώθηκε στη συνέχεια κανονικότητα. Η εξομάλυνση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, δηλαδή η πολιτική σταθερότητα, η ήττα της εχθροπάθειας και των ανορθολογισμών, το νοικοκύρεμα της οικονομίας και η ανασυγκρότηση της χώρας και του διεθνούς κύρους της.
Η πολιτική σταθερότητα και οι ισχυροί θεσμοί, μαζί με ένα φιλικό Δημόσιο και την οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης του πολίτη με το κράτος είναι βασικές παράμετροι λειτουργίας της δημοκρατίας. Οταν η σταθερότητα και όσα φέρνει δεν υπάρχουν, στο ηθικό και πολιτικό κενό που ανοίγει έρχονται οι δημαγωγοί. Που στην Ελλάδα τους γνωρίζουμε καλά – και οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε συνεχώς την απειλή τους. Πώς; Με περισσότερη κανονικότητα.