Η εκστρατεία για την επόμενη εθνική αναμέτρηση ξεκίνησε. Το είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε κομματικό ακροατήριο, μερικά 24ωρα προτού περάσει και τυπικά στο δεύτερο μισό της δεύτερης τετραετίας του. Εκείνο που δεν είπε ευθέως είναι ότι ταυτόχρονα με το εναρκτήριο λάκτισμα της διαδρομής προς το 2027 ξεκίνησε να χτίζει και το αφήγημα που θα οδηγήσει τη ΝΔ στις εκλογές. Διλήμματα, προσδοκίες και προειδοποιήσεις, που διατυπώνονται πρόωρα, στοχεύουν στην επανενεργοποίηση της εκλογικής βάσης του 2023. Στο Μέγαρο Μαξίμου αναγνωρίζουν ότι η είσοδος σε (ρεαλιστική) τροχιά διεκδίκησης τρίτης θητείας απαιτεί ένα ανανεωμένο και καθαρό αφήγημα προς την κοινωνία, όμως η άσκηση είναι δύσκολη και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Οχι μόνο γιατί η ΝΔ μετρά έξι χρόνια διακυβέρνησης. Αναλυτές και δημοσκόποι καταγράφουν επιπλέον ένα επίμονα ρευστό σκηνικό με απρόβλεπτες, έξω από στεγανά, μετακινήσεις ψηφοφόρων. Καταγράφουν δυσφορία και διαθέσεις έκφρασης διαμαρτυρίας στις επόμενες εκλογές, σημειώνοντας βεβαίως ότι προσώρας ο χρόνος είναι νεκρός εκλογικά και άρα λείπουν τα σκληρά διλήμματα της κάλπης που κινητοποιούν διαφορετικά το εκλογικό σώμα. Βλέπουν νέες διαιρετικές τομές, σαν αυτή που προέκυψε στη διαδικασία της προανακριτικής επιτροπής για τα Τέμπη ανάμεσα στις δυνάμεις με παρελθόν εξουσίας και στο λεγόμενο αντισυστημικό κομμάτι. Με τις στρατηγικές όλων υπό δοκιμασία, η κυβέρνηση κινείται σε τρεις άξονες για την προσέγγιση διαφορετικών κοινών, τα οποία ούτε εκφράζουν αιτήματα ούτε αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο.
«Ασφάλεια», «σχέδιο», «ευκαιρίες»
- Ο πρώτος άξονας είναι η σταθερότητα: αυτόν εξυπηρετούν αφενός η επίκληση της αβεβαιότητας στο διεθνές τοπίο – γεωπολιτικό και οικονομικό – αφετέρου οι αναφορές όπως «ζωντανεύει ξανά ο λαϊκισμός του παρελθόντος με νέα προσωπεία» και οι παραπομπές στο 2015 του ΣΥΡΙΖΑ. Στον έκτο χρόνο διακυβέρνησης, ύστερα από κρίσεις και πιεστικές προσαρμογές, επιχειρείται να σχηματιστεί ξανά η αίσθηση ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν αποτελεί παράγοντα αστάθειας στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
- Ο δεύτερος άξονας είναι η κυβερνησιμότητα: το Μαξίμου καλλιεργεί την εικόνα ότι προκαλεί τους πολιτικούς αντιπάλους στο προγραμματικό τερέν και παλεύει να πείσει τα αποστασιοποιημένα ακροατήρια ότι η κυβέρνηση προσπαθεί «βάσει σχεδίου», παρά τα λάθη. Η τακτική αυτή περνά μέσα από δημοσκοπικά ευρήματα που δείχνουν ελλείμματα της αντιπολίτευσης στους δείκτες της κυβερνησιμότητας – ο Μητσοτάκης έχει «τραύματα» αλλά κρατά ακόμα υψηλότερα ποσοστά αποδοχής και από το κόμμα του, λένε οι γνωρίζοντες.
- Ο τρίτος άξονας είναι οι ευκαιρίες: με την «παραγωγική οικονομία» στον πυρήνα της κυβερνητικής δράσης, επιχειρείται ανανέωση προσδοκιών σε ομάδες κοινού, με εκλογική και συμβολική βαρύτητα, όπως η μεσαία τάξη και οι νέοι. Οι προτεραιότητες θα φανούν στις εξαγγελίες στη ΔΕΘ για το 2026, όταν εκτός από τις αναμενόμενες φοροαπαλλαγές για τα μεσοστρώματα, θα δοθεί έμφαση σε διαρθρωτικές αλλαγές (και) με κοινωνική διάσταση.
Τι δείχνουν τα focus groups
Στο μεταξύ βασικές πτυχές της καθημερινότητας, όπως η ακρίβεια, η ασφάλεια και η δημόσια υγεία, πιέζουν την κυβέρνηση, θολώνοντας την εικόνα αποτελεσματικότητάς της και κρατώντας ανοιχτές τις μαύρες τρύπες της ΝΔ σε κοινωνικές, επαγγελματικές, ηλικιακές ομάδες. Τα τελευταία focus groups επιβεβαιώνουν δυσκολία των κυβερνώντων να μιλήσουν όσο αποτελεσματικά θα ήθελαν τη γλώσσα της καθημερινότητας, παρότι οι κυλιόμενες μετρήσεις δείχνουν μικρές «διορθώσεις» ανά δεκαήμερο. Πρόκειται για σταθερή, όμως αργή και συνεπώς μερική ανάκαμψη. Σε αυτή την επιχείρηση ρελάνς έχουν δοθεί ρητές εντολές προς υπουργούς, βουλευτές και κομματικό μηχανισμό: «επικοινωνήστε» το κυβερνητικό έργο, «μην χάνετε επαφή» με τις τοπικές κοινωνίες. Εξάλλου στο Μαξίμου μετρούν παράλληλα την αδυναμία της αντιπολίτευσης (και επενδύουν σε αυτήν) να εκφράσει κοινωνικές ομάδες, όσο κι αν παραμένουν… ασήκωτοι αρκετοί γαλάζιοι δείκτες.
Με το βλέμμα πρωτίστως στην γκρίζα ζώνη (αναποφάσιστοι, αποχή), εκεί όπου αιμορραγούν τόσο η ΝΔ (ένας έως και δύο ψηφοφόροι της) όσο και το ΠΑΣΟΚ και συνεπώς εντοπίζονται διεκδικήσιμες ομάδες κοινού, επιστρέφουν στη ρητορική του Μητσοτάκη παλιά συνθήματα. Το ένα είναι «το είπαμε, το κάναμε», που επιβεβαιώνει ότι το Μαξίμου καίγεται για πράξεις με αντίκτυπο – ουσίας ή και εντυπώσεων. Το άλλο είναι η «διεύρυνση», που μαρτυρά ότι παράλληλα με την τακτική των προηγούμενων μηνών να κινητοποιηθεί ο κομματικός πατριωτισμός με στροφή του Μητσοτάκη στο κόμμα και με κολακείες για τον «κομβικό ρόλο του κορμού μας» επιχειρείται ξανά μια περπατησιά της ΝΔ εκτός του παραδοσιακού πυρήνα της.
Τα ορόσημα της… τρίτης περιόδου
Το γεγονός ότι τα ίδια συνθήματα απέδωσαν κάποτε ταυτόχρονα σε κεντρώους και στο δεξιότερο ακροατήριο, δεν εγγυάται από μόνο του νέα επιτυχία. Στην εξίσωση υπάρχουν πλέον τα βάρη της εξαετίας – καθυστερήσεις, αστοχίες, παλινωδίες, κακοί πολιτικοί χειρισμοί, ανεπάρκεια. Γι’ αυτό ο Μητσοτάκης αφενός ξεκινά πρώιμα την εκλογική εκστρατεία, αφετέρου ανοίγει ατζέντα αλλαγών της… τρίτης περιόδου. Οπως επιβεβαιώθηκε μέσα στην εβδομάδα με την ομιλία του Μητσοτάκη στην Πολιτική Επιτροπή της ΝΔ, ρίχνει στη δημόσια συζήτηση τις προκλήσεις της τετραετίας 2027-2031, ώστε να τις παρουσιάσει, όπως έγραψαν προ μηνός «ΤΑ ΝΕΑ», ως θεσμικά, κοινωνικά και εθνικά ορόσημα: η ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την Ελλάδα το δεύτερο εξάμηνο του 2027 και η συνταγματική αναθεώρηση είναι στην κορυφή μαζί με το δημογραφικό, την τεχνητή νοημοσύνη, τη διαχείριση του νερού με πρώτες αποφάσεις άμεσα (και για δομικές αλλαγές), το «βαθύ κράτος» με παρεμβάσεις χωρίς δημοσιονομικό κόστος σε όσα ταλαιπωρούν τους πολίτες – κλειδώνει νέο καθεστώς λειτουργίας στις Πολεοδομίες, π.χ.