Τα τελευταία χρόνια, η εγκληματικότητα στις Βρυξέλλες έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, με επίκεντρο τη βία μεταξύ συμμοριών που συνδέονται κυρίως με το εμπόριο ναρκωτικών. Οι Αρχές έχουν καταγράψει συνεχή αύξηση στους πυροβολισμούς, τις επιθέσεις και τις συγκρούσεις μεταξύ αντίπαλων εγκληματικών ομάδων, που προσπαθούν να ελέγξουν περιοχές-κλειδιά για τη διακίνηση ουσιών και τον έλεγχο του δρόμου.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η πρωτεύουσα του Βελγίου διαθέτει σήμερα τουλάχιστον 16 περιοχές που θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνες, με αυξημένη παρουσία οργανωμένου εγκλήματος, βίας και παραβατικότητας. Μία από αυτές είναι η περιοχή Peterbos, όπου πρόσφατα πραγματοποιήθηκε μια εντυπωσιακή αστυνομική επιχείρηση με τη συμμετοχή σχεδόν 900 αστυνομικών. Παρά τη φαινομενική ηρεμία που επικρατεί κατά διαστήματα, η καθημερινή ζωή των κατοίκων σημαδεύεται από τον φόβο και την ανασφάλεια.
Οι αιτίες αυτής της κατάστασης είναι πολύπλοκες. Η φτώχεια, η κοινωνική απομόνωση, η ανεργία – ιδιαίτερα στους νέους – και η απουσία επαρκούς αστυνόμευσης έχουν δημιουργήσει το ιδανικό έδαφος για τη δράση εγκληματικών δικτύων. Επίσης, οι Βρυξέλλες, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και της πολυπολιτισμικότητας, λειτουργούν ως σημαντικός κόμβος για τη διακίνηση ναρκωτικών στην Ευρώπη, γεγονός που τις καθιστά ελκυστικό στόχο για διεθνείς συμμορίες.
Παρά τις προσπάθειες των Αρχών να ελέγξουν την κατάσταση με ενισχυμένες επιχειρήσεις και παρεμβάσεις, πολλοί ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για πιο μακροπρόθεσμες λύσεις: επενδύσεις στην εκπαίδευση, ενίσχυση των κοινωνικών δομών και δημιουργία ευκαιριών για τους νέους.
Οι Βρυξέλλες είναι η «καρδιά» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έδρα σημαντικών ευρωπαϊκών θεσμών όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο της ΕΕ και μέρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Είναι το κέντρο λήψης αποφάσεων για όλη την Ευρώπη και φιλοξενεί διπλωμάτες, λομπίστες, δημοσιογράφους και διεθνείς οργανισμούς.
Κι όμως, αυτή η «διπλή εικόνα» των Βρυξελλών – από τη μία το πολιτικό και διπλωματικό κέντρο της Ευρώπης και από την άλλη μια πόλη με αυξανόμενη εγκληματικότητα – δεν είναι τόσο παράδοξη όσο φαίνεται.
Παρά τον πλούτο που κινείται γύρω από τους θεσμούς της ΕΕ, η πόλη έχει πολύ υψηλά επίπεδα ανισότητας: πολυτελείς γειτονιές βρίσκονται δίπλα σε υποβαθμισμένες περιοχές όπου κυριαρχεί η παραμέληση και η αίσθηση αποκλεισμού.
Οι Βρυξέλλες είναι στρατηγικά τοποθετημένες ανάμεσα σε μεγάλα λιμάνια (Αμβέρσα, Ρότερνταμ) και συνδέονται άμεσα με δίκτυα μεταφορών σε όλη την Ευρώπη. Αυτό τις καθιστά ιδανικό κόμβο για τη διακίνηση ναρκωτικών, ιδίως κοκαΐνης. Οι εγκληματικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται αυτή τη γεωγραφία για να μεταφέρουν ουσίες σε όλη την ήπειρο.
Πολλές συνοικίες, ιδιαίτερα στα δυτικά της πόλης (όπως το Molenbeek και το Peterbos), έχουν μεγάλο αριθμό μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς που αισθάνονται αποκλεισμένοι από το εκπαιδευτικό και οικονομικό σύστημα.