Χθες, στους «New York Times», δημοσιεύθηκε ένα ρεπορτάζ που δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορους τους δημοκράτες πολίτες όχι μόνο στην Αμερική αλλά και σε όλον τον κόσμο. Ο Στίβεν Λι Μάγερς και ο Στιούαρτ Α. Τόμπσον γράφουν για τον αυξημένο ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στις εκλογές. Οχι για τα οφέλη από τη χρήση της αλλά, κυρίως, για το κακό που προκαλεί. Για τον τρόπο με τον οποίο τα προϊόντα της παραπλανούν τους ψηφοφόρους και δυσφημούν τη δημοκρατική διαδικασία. Η τεχνολογία, λένε οι δύο ρεπόρτερ, έχει ενισχύσει τις κοινωνικές και τις κομματικές διαιρέσεις, και έχει ενισχύσει το αίσθημα εναντίον των κυβερνήσεων, κάτι που στην Ευρώπη ενισχύει την Ακροδεξιά. Πώς; Εξηγούν: δωρεάν και εύχρηστα, τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης έχουν δημιουργήσει πολλές ψεύτικες φωτογραφίες και βίντεο υποψηφίων ή υποστηρικτών, οι οποίοι εμφανίζονται να λένε πράγματα που δεν έκαναν ή παρουσιάζονται σε μέρη που δεν είχαν πάει ποτέ. Τα fake news αυτά, τα οποία διαδίδονται εύκολα με τη σχετική ατιμωρησία της ανωνυμίας στο Διαδίκτυο, ήδη έχουν κάνει τεράστια ζημιά.
Στο ασυνήθιστα συγκεντρωμένο κύμα εκλογών που πραγματοποιήθηκε το 2024, αναφέρουν οι δημοσιογράφοι, η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιήθηκε σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%. Αναφέρουν περίπου 215 περιπτώσεις επιρροής στα αποτελέσματα το 2024 προσθέτοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει παίξει ρόλο σε τουλάχιστον εννέα ακόμη εκλογικές αναμετρήσεις του 2025, από τον Καναδά μέχρι την Αυστραλία. Θεωρούν, μεταξύ άλλων, ότι η ενίσχυση ακροδεξιών υποψηφίων στις πρόσφατες εκλογές της Γερμανίας, της Πολωνίας και της Πορτογαλίας οφείλεται ακριβώς σε αυτή τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Για τα στοιχεία που παραθέτουν, επικαλούνται μια διεθνή, ανεξάρτητη οργάνωση επιστημόνων με έδρα την Ελβετία.
Δεν είναι πρωτοφανείς οι διαπιστώσεις τους. Στην Ελλάδα, πρόσφατα, έγινε σοβαρή συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο fake news διόγκωσαν σε πολιτικό πρόβλημα το τρομερό δυστύχημα των Τεμπών με αντικυβερνητικά χαρακτηριστικά. Μπορεί οι ψευδείς διαδόσεις δήθεν για το ξυλόλιο, για το λαθρεμπόριο, για εξαερωμένα βαγόνια, για πολλαπλάσιους νεκρούς να έγιναν μέσα στη Βουλή από αρχηγούς αντιπολιτευόμενων κομμάτων, ωστόσο τα σόσιαλ μίντια έπαιξαν κι αυτά τον ρόλο τους για την εμπέδωση των ψεμάτων στην κοινή γνώμη και για την έξαψη της αγανάκτησης και της οργής εναντίον δήθεν της φονικής κρατικής εξουσίας.
Η Ελληνική Αστυνομία, με δική της έρευνα, διακρίβωσε την ενεργοποίηση και την έντονη δραστηριοποίηση bots πριν και μετά τις μεγάλες συγκεντρώσεις για τα Τέμπη, φέρνοντας ακόμα μια φορά στον δημόσιο διάλογο το ζήτημα της χρήσης μεθόδων χειραγώγησης. Για όσους αναρωτιούνται ποιες δυνάμεις θα επωφελούνταν από μια τέτοια προσπάθεια χειραγώγησης των ελλήνων πολιτών, ειδικοί επιστήμονες για την κυβερνοασφάλεια παραπέμπουν στην περίπτωση του Brexit αλλά και στην πρώτη εκλογή Τραμπ, το 2016, και κάνουν λόγο για υβριδικές επιχειρήσεις από ομάδες που συνδέονται και λειτουργούν για λογαριασμό της Ρωσίας και του καθεστώτος Πούτιν. «Η Ρωσία άλλωστε είναι ο αρχετυπικός υβριδικός δρων, καθώς είναι η χώρα που έχει δόγμα υβριδικών επιχειρήσεων, το περίφημο Δόγμα Γκερασίμοφ» εξηγεί ειδικός στο θέμα – ο οποίος εξηγεί τον ρόλο των fake news και στην υβριδική επίθεση κατά της Ελλάδας τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 2020, με την κρίση στον Εβρο εξαιτίας της εργαλειοποίησης οργανωμένης κίνησης παράνομης μετανάστευσης στα βόρεια σύνορά μας.
Το θέμα των fake news, των bots και της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι αστείο. Κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλουν σύντομα να νομοθετήσουν για να αντιμετωπιστεί κάθε έννοια κυβερνοεπίθεσης κατά των δημοκρατιών μας. Είναι θέμα επιβίωσης.