Ο νόμος 4830/2021 θεσπίζει μια κρίσιμη παραδοχή: τα ζώα είναι αισθανόμενα όντα. Με αναμφισβήτητα προοδευτικό πνεύμα επιχειρείται για πρώτη φορά η προστασία να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο ευθύνης και σεβασμού. Απαγορεύεται ρητά τόσο η ενεργητική όσο και η παθητική κακοποίηση, ενισχύοντας τη θεσμική του υπόσταση.
Κι όμως, η λογική του ελάχιστου συνεχίζει να καθορίζει την εφαρμογή. Οι βασικές υποχρεώσεις: τροφή, νερό, καταφύγιο θεωρούνται επαρκείς, ακόμη κι όταν τα ζώα διαβιούν απομονωμένα σε σπίτια, μπαλκόνια, κλουβιά και αυλές, στερούμενα κάθε έννοια ποιότητας. Το «νόμιμο» βαφτίζεται «επαρκές» κι ας είναι άδικο.
Αντίστοιχα, στην εκπαίδευση, ο νόμος δεν απαγορεύει ρητά ή ονομαστικά βίαιες ή τιμωρητικές μεθόδους. Ωστόσο, τέτοιες πρακτικές παραβιάζουν σαφώς τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα του, αλλά συνεχίζουν να γίνονται ανεκτές μέσα από αυθαίρετες, εσκεμμένες ή μη παρερμηνείες, σταδιακή κανονικοποίηση και μια διάχυτη κουλτούρα συμμόρφωσης στην ελάχιστη γνώση και στην ελάχιστη συνθήκη.
Αντίθετα, χώρες όπως η Αυστρία, η Σουηδία και η Δανία έχουν ήδη προχωρήσει σε διαφορετική πολιτισμική και φιλοζωική ωριμότητα. Εκεί, η ευζωία σημαίνει ελευθερία κινήσεων, κοινωνική επαφή, περιβαλλοντικό εμπλουτισμό και θετική εκπαίδευση. Το ελάχιστο είναι αυτόματα απαράδεκτο και ανεπαρκές, συχνά πριν καν καταστεί παράνομο.
Η αναγνώριση των ζώων ως αισθανόμενων όντων δεν μπορεί να εξαντλείται στη νομοθετική παραδοχή. Αν δεν ξεπεράσουμε την κουλτούρα της «υποχρεωτικής επιβίωσης», ο νόμος θα ακυρώνεται καθημερινά στην πράξη. Η προστασία οφείλει να συμβαδίζει με τις πέντε βασικές ελευθερίες: από τον πόνο, την πείνα, τον φόβο, την καταπίεση και την αδυναμία φυσικής συμπεριφοράς, όπως ρητά ορίζεται στο νομικό πλαίσιο.
Η Αθηνά Σοφία Κοντοσώρου είναι πιστοποιημένη σύμβουλος συμπεριφοράς σκύλων, Dog Friendly Academy