Στην τέταρτη Διεθνή Διάσκεψη για τη Xρηματοδότηση της Aνάπτυξης που πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα στη Σεβίλλη, οι σύνεδροι ζητούν επείγουσα δράση ώστε να διορθωθεί ένα σύστημα που έχει πάψει να λειτουργεί. Πριν από την τρίτη τέτοια συνάντηση, πριν από μία δεκαετία, στην Αιθιοπία, είχαμε γίνει μάρτυρες πρωτοφανούς προόδου προς την κατεύθυνση της μείωσης της φτώχειας, της αύξησης της φοίτησης στα σχολεία και της παροχής πόσιμου νερού παγκοσμίως. Σήμερα, ωστόσο, η πρόοδος όχι μόνο επιβραδύνεται, αλλά δυνητικά παραμένει στάσιμη – ή, ακόμη χειρότερα, ανατρέπεται.
Η παγκόσμια ανάπτυξη φέτος αναμένεται να επιβραδυνθεί στο χαμηλότερο ποσοστό της (εκτός κρίσεων) από το 2008. Οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα προβληματικές για τις αναπτυσσόμενες χώρες, που ήδη αναπτύσσονται πολύ κάτω από τους ιστορικούς μέσους όρους, και για τις 35 χώρες, κυρίως στην Αφρική, που αντιμετωπίζουν ήδη ή διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αντιμετωπίσουν αδυναμία εξόφλησης χρέους. Μία στις τρεις χώρες ξοδεύει σήμερα περισσότερα χρήματα για την αποπληρωμή των πιστωτών παρά για την υγεία ή την εκπαίδευση.
Καθώς οι πληρωμές χρέους συμπαρασύρουν τα χρήματα που απαιτούνται για την ανάπτυξη, το μέλλον αυτών των χωρών τίθεται σε κίνδυνο. Εν τω μεταξύ, το παγκόσμιο χάσμα μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων συνεχίζει να αυξάνεται, με την Oxfam να εκτιμά ότι ο νέος πλούτος του πλουσιότερου 1% αυξήθηκε κατά περισσότερα από 33,9 τρισεκατομμύρια δολάρια από το 2015 – αρκετά για να τερματιστεί η φτώχεια 22 φορές.
Η κατάσταση δεν θα αλλάξει αν δεν υπάρξουν μεγαλύτερες ροές χρηματοδότησης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιπλέον, η ποιότητα έχει εξίσου μεγάλη σημασία με την ποσότητα: έχει υπάρξει υπερβολικά πολλή χρηματοδότηση του είδους που οδηγεί σε χρηματοπιστωτική δυσπραγία και υπερβολικά λίγη του είδους που προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Πιστεύουμε ότι η χρηματοδότηση της ανάπτυξης είναι πολύ σημαντική για να μην ενεργοποιηθεί κάθε ενδιαφερόμενος. Οπως είχε πει ο αείμνηστος Πάπας Φραγκίσκος, αυτό αποτελεί ηθική υποχρέωση. Είναι το μήνυμα της νέας έκθεσης Jubilee Report του Βατικανού για το χρέος, η οποία αντικατοπτρίζει το έργο μιας παγκόσμιας επιτροπής ειδικών – πρόεδρος ήταν ένας από εμάς (ο Στίγκλιτς).
Αλλά η αποκατάσταση της χρηματοδότησης της ανάπτυξης είναι επίσης θέμα συμφέροντος για τις περισσότερες προηγμένες οικονομίες. Στο κάτω κάτω, η φτώχεια και η ανισότητα προκαλούν κοινωνικές εντάσεις, ασθένειες και συγκρούσεις, με επιπτώσεις που δεν σέβονται εθνικά σύνορα. Επιπλέον, η έλλειψη χρηματοδότησης στις αναπτυσσόμενες χώρες συνεπάγεται έλλειψη επενδύσεων για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό που είναι απαραίτητο για τη μελλοντική ευημερία όλων.
Με τον κόσμο τόσο διχασμένο και ταλαιπωρημένο από την άσκηση ωμής ισχύος και την κοντόφθαλμη σκέψη, η διάσκεψη της Σεβίλλης πρέπει να θεωρηθεί ως μια ευκαιρία για την ανανέωση της πολυμέρειας για το κοινό καλό. Αλλά θα πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από μια απλή άσκηση στην εκφώνηση λόγων για την ελπίδα ενός καλύτερου μέλλοντος. Η ρητορική αυτή πρέπει να μεταφραστεί σε απτή πρόοδο, και υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι αυτό μπορεί να συμβεί.
Το τελικό έγγραφο, ο «Συμβιβασμός της Σεβίλλης», που διαμορφώθηκε στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, μας κάνει να πιστεύουμε ότι αυτή η συνάντηση θα θέσει τα θεμέλια για μια νέα αρχιτεκτονική χρέους και χρηματοδότησης. Ειδικότερα, η Ισπανία εγκαινίασε την Πλατφόρμα Δράσης της Σεβίλλης, παρέχοντας ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ώστε να προωθήσουν συνασπισμοί προθύμων φιλόδοξες αλλά εφικτές πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η Σεβίλλη αποτελεί μια ευκαιρία να εξεταστεί η χρηματοδότηση συνολικά και να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα δέσμευσης και εμπιστοσύνης στην πολυμέρεια. Παραμένουμε αισιόδοξοι, διότι πιστεύουμε στη δύναμη του πραγματισμού. Εστιάζοντας σε εφαρμόσιμες λύσεις που υπερβαίνουν το κείμενο της όποιας συμφωνίας προκύψει, μπορούμε επιτέλους να επαναφέρουμε την ανάπτυξη στον σωστό δρόμο.
Ο Κάρλος Κουέρπο είναι υπουργός Οικονομίας, Εμπορίου και Επιχειρήσεων της Ισπανίας. Ο βραβευμένος με Νομπέλ Οικονομίας Τζόζεφ Στίγκλιτς είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια