Μπροστά στις αποκαλύψεις του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, η κυβέρνηση αναθεώρησε γρήγορα την αρχική αμήχανη γραμμή της. Την είχε στήσει άλλωστε άρον άρον με το μότο «ούτε μόνο ελληνικό, ούτε μόνο των τελευταίων ετών» πρόβλημα. Τελικά έριξε τους τόνους γύρω από το (αμυντικό) επιχείρημα της διαχρονικότητας – που κρατά μια θέση στη δημόσια σφαίρα, απλώς όχι την κεντρική. Ακόμα όμως μπορεί να δημιουργεί σε ένα μέρος της κοινωνίας μια αντίδραση που κανονικά θα έπρεπε να προβληματίζει το πολιτικό σύστημα και όχι να λειτουργεί ως εργαλείο εξόδου από μια κρίση: το ισοπεδωτικό «όλοι ίδιοι είναι». Στην πρόσφατη σύγκρουση στη Βουλή μεταξύ Αδωνη Γεωργιάδη και Νίκου Ανδρουλάκη, ο υπουργός επιτέθηκε στον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ με την αποστροφή «μας το παίζετε αθώες περιστερές (…) ξεχάσαμε όταν πήγαιναν σύννεφο τα ρουσφέτια στο νησί σας και σε όλη την Ελλάδα με τις κλαδικές;», ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης μίλησε για «πληγή 30 ετών για τη χώρα που έχει κοστίσει 2,7 δισ. ευρώ σε πρόστιμα». Πίσω από τέτοιες απόπειρες απεγκλωβισμού της κυβέρνησης από έναν κλοιό που στένεψε αιφνιδιαστικά, «πνίγοντας» τον πολιτικό σχεδιασμό του Μαξίμου, υπάρχουν και οι αναλύσεις των πρώτων μετρήσεων για τον αντίκτυπο της υπόθεσης. Ολοι συμφωνούν ότι είναι νωρίς για συμπεράσματα, αφού η υπόθεση εξελίσσεται. Συμφωνούν επίσης – και αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος του κυβερνώντος κόμματος – ότι επιδεινώνεται το αρνητικό κλίμα όσο συζητιούνται στις παραλίες και στα social media ο «φραπές», ο «χασάπης» και οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές στους κυνικούς διαλόγους, που περιλαμβάνονται στις 3.000 σελίδες της δικογραφίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Το πρώτο γαλάζιο «ταμείο» αναμένεται το φθινόπωρο και το δεύτερο στο τέλος του χρόνου, ανάλογα με τις εξελίξεις οι οποίες αφορούν ευθέως ένα κρίσιμο εκλογικά για τη ΝΔ κοινό, τον αγροτικό κόσμο, ο οποίος ανησυχεί για τυχόν καθυστερήσεις σε επόμενες πληρωμές και, κυρίως, για μειωμένες επιδοτήσεις το 2026.
Δύο καμπανάκια
Οι πληροφορίες λένε ότι στο Μαξίμου έφτασαν ευρήματα μετρήσεων από το περασμένο Σαββατοκύριακο, αφότου η δικογραφία είχε ανοίξει στη Βουλή για μελέτη από τα κόμματα και ύστερα από καρατομήσεις κυβερνητικών και κομματικών στελεχών. Πέραν της άμεσης κάμψης στα γαλάζια νούμερα (περίπου μισής ποσοστιαίας μονάδας) και της διαπίστωσης ότι κανείς στην αντιπολίτευση δεν έχει αυτόματα κέρδη, όπως μεταφέρουν ενημερωμένες πηγές, υπάρχουν δύο καμπανάκια. Πρώτον, το 60%+ θεωρεί το θέμα «διαχρονικό» – περιλαμβάνει πάντως και την περίοδο διακυβέρνησης της ΝΔ, αλλά στη λογική ότι τα ίδια έκαναν οι προηγούμενοι. Δεύτερον, η γκρίζα ζώνη ενισχύεται ξανά.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η δεξαμενή των αναποφάσιστων γέμισε κατά 2,5% μόνο στα πρώτα 24ωρα των αποκαλύψεων. Αναλυτές και δημοσκόποι, αναμένοντας τον τρόπο εξέλιξης του σκανδάλου και τους χειρισμούς κυβέρνησης και αντιπολίτευσης είναι προσώρας επιφυλακτικοί για το πώς θα επιδράσει στους πολιτικούς συσχετισμούς. Προβληματισμοί όμως διατυπώνονται ήδη με φόντο ένα επίμονα ρευστό σκηνικό με ξαφνικές και συχνά απρόβλεπτες μετακινήσεις ψηφοφόρων. Εμπειρος αναλυτής δείχνει σε δύο κατευθύνσεις – πιθανές παρενέργειες του «όλοι ίδιοι είναι»: αφενός να υπάρξει νέα έκρηξη αντισυστημικού λόγου (μια ξεκάθαρη διαιρετική τομή προέκυψε στη διαδικασία της Προανακριτικής Επιτροπής για τα Τέμπη ανάμεσα στις δυνάμεις με παρελθόν εξουσίας και στο λεγόμενο αντισυστημικό κομμάτι), αφετέρου να μεγαλώσουν τα τμήματα της κοινωνίας που παίρνουν αποστάσεις και αισθάνονται ότι ματαιώνονται οι προσδοκίες τους. Στην γκρίζα ζώνη εξάλλου υπάρχει η παράμετρος της αποχής, ένα έλλειμμα αντιπροσώπευσης που βιώνουν όσοι εγκαταλείπουν το κόμμα που ψήφισαν, όχι για κάποιο άλλο κόμμα ή μη, αλλά για το… περίμενε που μπορεί να καταλήξει στην επιλογή του καναπέ όταν έρθει η ώρα της κάλπης. «Δεν πρέπει οι χειρισμοί μας να οδηγούν ακροατήρια σε απογοήτευση ή καχυποψία, αλλά να πείθουν. Αλλιώς ανοίγουν άλλοι δρόμοι, η απαξίωση του συστήματος» αναγνωρίζει στέλεχος της ΝΔ. Εμμεση παραδοχή ότι η πρόκληση είναι η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης υπήρξε προ ημερών και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε μια έστω γενικόλογη τοποθέτηση για τις δημοκρατίες (συνέδριο Economist): «Το πραγματικό πρόβλημα είναι η έννοια της εμπιστοσύνης. Διαβρώνεται σε όλους τους τομείς, σε όλες τις γενιές. Οι νεότεροι αισθάνονται ότι υπάρχει λόγος για τον οποίο δεν πρέπει να αισθάνεται κανείς ιδιαίτερα αισιόδοξος».