Τόσο πολιτικά όσο και επιχειρησιακά δοκιμάζει το Μέγαρο Μαξίμου και τα συναρμόδια υπουργεία το Μεταναστευτικό – για την ακρίβεια, η μετακίνηση των ροών από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου στον λεγόμενο νότιο διάδρομο. Τα καμπανάκια έχουν χτυπήσει εδώ και μήνες, αφού οι αφίξεις από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη Γαύδο αυξάνονται από τις αρχές του έτους, με την κυβέρνηση να τρέχει τώρα να προλάβει τυχόν ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Η διάταξη με την οποία αναστέλλεται (αρχικά) για τρεις μήνες η εξέταση των αιτήσεων ασύλου για μετανάστες που φτάνουν με βάρκες από τη Βόρεια Αφρική αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή σήμερα και αυτό αποτελεί μια σκληρή, σοβαρή κίνηση εκ μέρους της κυβέρνησης.
Μέχρι και την επόμενη εβδομάδα σε Μαξίμου και υπουργείο Μετανάστευσης δρομολογείται μπαράζ συσκέψεων για τα επόμενα βήματα. Ανάμεσά τους, η χωροθέτηση και δημιουργία κλειστής δομής στην Κρήτη – θέμα για το οποίο έχουν γίνει κατά καιρούς διαβουλεύσεις (για αξιοποίηση στρατοπέδων έξω από το Καστέλι και έξω από το Ηράκλειο, για παράδειγμα), χωρίς να ληφθεί απόφαση.
Σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η έκτακτη κατάσταση απαιτεί προσωρινά έκτακτα μέτρα, με την κυβέρνηση να επαναφέρει μέτρα του 2020, θυμίζοντας την κρίση του Έβρου και την εργαλειοποίηση τότε του Μεταναστευτικού από την Τουρκία.
«Μήνυμα» στο εσωτερικό και στις Βρυξέλλες
Τον Μάρτιο του 2020 η απόφαση της κυβέρνησης να παγώσει τη χορήγηση ασύλου είχε σηκώσει αντιδράσεις (περί καταπάτησης της διεθνούς νομιμότητας), ωστόσο το Μαξίμου πατάει στην ίδια νομική επιχειρηματολογία και επικαλείται την έκτακτη συνθήκη. Ήδη ενημερώθηκαν οι Βρυξέλλες.
Με την υπενθύμιση εκ μέρους της κυβέρνησης της «επιτυχημένης» αντιμετώπισης της «μεταναστευτικής εισβολής στον Έβρο» και με την προβολή ενός σκληρού, αυστηρού προφίλ επιδιώκονται μηνύματα, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στο εσωτερικό. Διότι το Μαξίμου πασχίζει να μην καλλιεργηθεί η εικόνα ότι χάνει τον έλεγχο σε ένα «μέτωπο» στο οποίο η παραδοσιακή βάση της ΝΔ και τα δεξιότερα ακροατήρια βάζουν θετικό πρόσημο (ενδεικτικά τα δημοσκοπικά άλματα της ΝΔ το 2020, κατά την κρίση του Έβρου).
Εξ ου και το αυστηρό «η δίοδος προς την Ελλάδα κλείνει» δια στόματος του Μητσοτάκη, χθες από τη Βουλή. Επίσης, το Μαξίμου αγωνιά για τις απίστευτες εικόνες που έρχονται από την Κρήτη, ελλείψει οργανωμένων δομών φιλοξενίας και υποδοχής μεταναστών. Αυτά φέρνουν σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση στο φόντο του σφυροκοπήματος της αντιπολίτευσης ότι είτε καθυστέρησε είτε πιάστηκε εντελώς απροετοίμαστη. Τη δραματική κατάσταση στο νησί περιέγραψε ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης (ο ίδιος θα βρίσκεται στην Αθήνα αύριο, Παρασκευή, για σύσκεψη στο υπουργείο Μετανάστευσης), μιλώντας για προτεινόμενες λύσεις που έχει εισηγηθεί η τοπική αυτοδιοίκηση εδώ και τρία χρόνια αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Στην κυβέρνηση αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχει περιθώριο αδράνειας και γι’ αυτό αναμένεται να ξαναμπούν στο τραπέζι – για να ληφθούν αποφάσεις αυτή τη φορά – συγκεκριμένο χώροι στην Κρήτη (ανενεργά στρατόπεδα που θα μετατραπούν σε εξειδικευμένους χώρους υποδοχής).
Αμήχανη η Κομισιόν
Στο μεταξύ το σοβαρό «επεισόδιο» στη Βεγγάζη, ο αιφνιδιασμός της Ευρώπης από τον χαρακτηρισμό «personae non gratae» (ανεπιθύμητα πρόσωπα) με τον οποίο η ελεγχόμενη από τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης «υποδέχτηκε» τον ευρωπαίο επίτροπο Μάγκνους Μπρούνερ, τον υπουργό Θάνο Πλεύρη και τους ομολόγους του από την Ιταλία Ματέο Πιαντεντόζι και τη Μάλτα Μπάιρον Καμιλέρι, προκάλεσε αμηχανία.
Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάρκους Λάμερτ, μίλησε για «ζήτημα πρωτοκόλλου» που δεν επέτρεψε τη διεξαγωγή των προγραμματισμένων συναντήσεων και έδειξε σε διάθεση για ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας τόσο με τη δυτική, όσο και με την ανατολική Λιβύη. Με ερωτηματικό ωστόσο το πώς θα α αποκατασταθεί η συνεργασία με τη Βεγγάζη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ήδη ανησυχεί για τις αυξημένες ροές μεταναστών από τη Λιβύη προς την Ελλάδα, θέλει να αποφύγει μια ρήξη που θα απειλούσε με ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση. «Οι συζητήσεις μας με τη Λιβύη, τόσο με τη νόμιμη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης όσο και με την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης, εξακολουθούν και συνεχίζονται» είπε και ο Μητσοτάκης.
Στη Ρώμη
Το θέμα «καίει» συνολικά τους ευρωπαίους ενόσω σε Αθήνα και Ρώμη καταγράφεται σε μεγάλο βαθμό ταύτιση απόψεων μπροστά στη συγκεκριμένη, κοινή πρόκληση. Κυριάκος Μητσοτάκης και Τζόρτζια Μελόνι βρίσκονται στην ιταλική πρωτεύουσα μαζί σήμερα για τη Διάσκεψη για την Ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, την οποία συνδιοργανώνουν η ιταλίδα πρωθυπουργός και ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι.
Το Μεταναστευτικό και η κρίση στη Βεγγάζη, δεδομένου ότι συμμετείχε και ο Ιταλός υπουργός στην ευρωπαϊκή αποστολή αναμένεται να συζητηθούν, από τη στιγμή που υπάρξει επαφή στο περιθώριο της Διάσκεψης.
Νέος διάδρομος
Σε αυτήν συμμετέχουν ηγέτες, διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αναπτυξιακές τράπεζες, επιχειρήσεις για την επεξεργασία τρόπων στήριξης για την ανάκαμψη της Ουκρανίας και για την εξεύρεση και κινητοποίηση χρηματοδοτικών πόρων. Ο Μητσοτάκης έχει ήδη εκφράσει το ενδιαφέρον της Ελλάδας να συμμετάσχουν στα έργα ανοικοδόμησης, ιδιαίτερα στην Οδησσό και στους τομείς των υποδομών και της ενέργειας.
Αυτό το μήνυμα αναμένεται να επαναλάβει, σύμφωνα με συνεργάτες του. Ο ίδιος είχε προτείνει, κατά ττη Σύνοδο Ουκρανίας-Νοτιοανατολικής Ευρώπης στις 11 Ιουνίου, τη δημιουργία ενός νέου διαδρόμου συνδεσιμότητας που θα συνδέει την Αλεξανδρούπολη, τη Βάρνα, την Κωστάντζα και θα φτάνει μέχρι την Οδησσό. Τότε είχε μιλήσει για «ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να προταθεί για χρηματοδότηση από την ΕΕ Θα περιελάμβανε μεταφορές, σιδηρόδρομο, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, αγωγούς και θα ήταν ένα έργο που θα παρείχε έναν πρόσθετο διάδρομο συνδεσιμότητας για την Ουκρανία, πολύ ταχύτερο από τη θαλάσσια μεταφορά των εμπορευμάτων».