Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια φιλόδοξη πρόταση για τη ριζική αναμόρφωση του τρόπου με τον οποίο καθορίζονται τα τέλη δικτύου στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος είναι να μειωθεί το συνολικό κόστος του ηλεκτρικού συστήματος, να ενθαρρυνθεί μια πιο ευέλικτη και αποδοτική χρήση του δικτύου και να επιταχυνθεί η μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια.
Το έγγραφο της πρότασης, που φέρει τον τίτλο «Κατευθυντήριες γραμμές για μελλοντικά ανθεκτικά τέλη δικτύου ώστε να μειωθεί το ενεργειακό κόστος» (Guidelines on Future Proof Network Charges to Reduce Energy System Costs), εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης ευρωπαϊκής στρατηγικής Clean Industrial Deal και του Σχεδίου Δράσης για Προσιτή Ενέργεια, που εγκρίθηκαν στις αρχές του έτους.
Η Κομισιόν απευθύνεται στους εθνικούς ρυθμιστικούς φορείς —που είναι υπεύθυνοι για τον καθορισμό των τιμολογίων— και προτείνει μια δομική αλλαγή. Η ιδέα είναι να εγκαταλειφθούν τα στατικά και «επίπεδα» μοντέλα υπολογισμού τελών, τα οποία δεν λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές συνθήκες του συστήματος, και να υιοθετηθούν πιο ευέλικτα, έξυπνα και αποδοτικά τιμολόγια που θα στηρίζονται στις αρχές της απανθρακοποίησης.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ρυθμιστών Ενέργειας (ACER), οι χρεώσεις για τη χρήση του δικτύου μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν σήμερα μεταξύ 24% και 29% ενός μέσου λογαριασμού ρεύματος για τα νοικοκυριά. Το ποσοστό αυτό όμως αναμένεται να αυξηθεί, καθώς απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις — περίπου 730 δισ. ευρώ για δίκτυα διανομής και 477 δισ. ευρώ για μεταφορά έως το 2040 — προκειμένου να ενισχυθεί η ενεργειακή υποδομή της ΕΕ, ακόμη και σε θαλάσσια έργα.
«Δεν αρκεί να χτίσουμε περισσότερα δίκτυα. Πρέπει να τα χρησιμοποιούμε πιο έξυπνα», τονίζει η Κομισιόν. Η τρέχουσα δομή των τιμολογίων δεν αντανακλά τα πραγματικά κόστη λειτουργίας του συστήματος και δεν ενθαρρύνει συμπεριφορές που θα μπορούσαν να μειώσουν την πίεση στο δίκτυο — όπως η κατανάλωση ρεύματος σε ώρες μεγάλης παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ή η αποφυγή αιχμών σε υπερφορτωμένες περιοχές.
Η πρόταση προωθεί την εφαρμογή τιμολογίων με χρονικά και γεωγραφικά κίνητρα, τα οποία θα ανταμείβουν την κατανάλωση ρεύματος όταν και όπου αυτή είναι πιο ευνοϊκή για το δίκτυο. Αυτό θα δώσει στους καταναλωτές — είτε πρόκειται για νοικοκυριά, είτε για επιχειρήσεις — τη δυνατότητα να εξοικονομούν χρήματα, προσαρμόζοντας τη συμπεριφορά τους, και παράλληλα να βοηθούν στη σταθερότητα του συστήματος και στη μείωση αναγκαίων επενδύσεων.
Οι νέες ταρίφες θα πρέπει να αξιοποιούν τεχνολογίες όπως η αποθήκευση ενέργειας, η ιδιοπαραγωγή (όπως φωτοβολταϊκά στις στέγες), η διαχείριση της ζήτησης, αλλά και η φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων. Η Επιτροπή καλεί επίσης τα κράτη-μέλη να συνδέσουν αυτά τα νέα τιμολόγια με τα ήδη υπάρχοντα δυναμικά συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας και με την ευρύτερη εγκατάσταση έξυπνων μετρητών.
Αν και η αρμοδιότητα για τον σχεδιασμό των τελών ανήκει στους ανεξάρτητους εθνικούς ρυθμιστές, η Κομισιόν υπογραμμίζει την ανάγκη εναρμόνισης κοινών αρχών και ενίσχυσης της διαφάνειας. «Είναι απαραίτητο οι ρυθμιστές να διαθέτουν επαρκή τεχνική και ανθρώπινη υποστήριξη και να προστατεύονται από πολιτικές παρεμβάσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά το έγγραφο. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει επαρκής πρόοδος, η Επιτροπή δηλώνει ότι θα προχωρήσει σε ρύθμιση αυτών των θεμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η πρόταση ανοίγει τον δρόμο για μια πιο ευέλικτη και δίκαιη ενεργειακή αγορά, στην οποία οι καταναλωτές θα έχουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του συστήματος — και, εν τέλει, στη μείωση των λογαριασμών τους.
Η επίσημη πληροφορία για την πρόταση της Κομισιόν προέρχεται από τα ακόλουθα ευρωπαϊκά έγγραφα:
– Τη Σύσταση (Communication) με τίτλο Guidelines on Future Proof Network Charges to Reduce Energy System Costs, που δημοσιεύτηκε στις 2 Ιουλίου 2025 από τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
– Το συνοδευτικό δημοσίευμα τύπου της Επιτροπής της ίδιας ημερομηνίας, όπου περιγράφεται λεπτομερώς η ανάγκη για μελλοντικά ανθεκτικά τιμολόγια δικτύου προς όφελος των καταναλωτών και της ενεργειακής μετάβασης.
Αυτές οι επίσημες πηγές είναι η βάση για την πρόταση που παρουσιάστηκε, με στόχο την ενσωμάτωση χρονικών και τοπικών σημάτων στις χρεώσεις, ώστε να αντανακλώνται καλύτερα οι δημοσιονομικές ανάγκες του συστήματος με την στήριξη επενδύσεων ύψους 1,2 τρισ. ευρώ έως το 2040 στα δίκτυα διανομής και μεταφοράς.