Στην Τρίπολη μεταβαίνει σήμερα εκτός απροόπτου ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης προκειμένου να έχει επαφές με την κυβέρνηση της Λιβύης. Μέχρι τη στιγμή που γραφόταν το συγκεκριμένο άρθρο, η όλη διαδικασία εξελισσόταν βάσει προγράμματος με μοναδικό ανασταλτικό παράγοντα την έναρξη νέων συγκρούσεων μεταξύ των πολιτοφυλακών στη βορειοαφρικανική χώρα και ειδικά στα περίχωρα της Τρίπολης.
Επιδίωξη των επαφών από την πλευρά της Αθήνας, να τεθεί το θέμα των χαρτών που δημοσιεύτηκαν στον ΟΗΕ χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τη μέση γραμμή, το Τουρκολιβυκό, αλλά και να γίνει για μία ακόμη φορά γνωστό στη λιβυκή πλευρά ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να επανεκκινήσει τον διάλογο για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Στους Λίβυους θα τεθεί και το θέμα των μεταναστευτικών ροών αλλά και προτάσεις για οικονομική συνεργασία.
Ανυπόστατες συμφωνίες
Η κίνηση της Λιβύης να προχωρήσει στη δημοσίευση στον ΟΗΕ χαρτών που αμφισβητούν ευθέως τη μέση γραμμή που χάραξε η Ελλάδα νοτίως της Κρήτης και της Γαύδου είναι ένα ακόμα δείγμα της εναρμόνισης της βορειοαφρικανικής χώρας με την τουρκική θεώρηση των πραγμάτων. Αν, δε, θέλουμε να μιλάμε με ρεαλιστικούς όρους, δείχνει σε πόσο μεγάλο βαθμό η Λιβύη έχει μετατραπεί σε προτεκτοράτο της Τουρκίας. Πάντως ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου ήταν σαφής στομήνυμαπου έστειλε στη Λιβύη,ότι οι ενέργειές της δεν επηρεάζουν τις αποφάσεις και ενέργειες της Ελλάδας, λέγοντας χαρακτηριστικά μιλώντας το πρωί της Δευτέρας στην ΕΡΤ: «Η Ελλάδα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο πεδίο, υπεύθυνα και αποφασιστικά. Οι αντιδράσεις βασίζονται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες και απορρίπτονται. Θα υπάρξει απάντηση από το υπουργείο Εξωτερικών στον ΟΗΕ», προσθέτονταςδεπως το ζήτημα της ΑΟΖ με τη Λιβύη «πρέπει να διευθετηθεί με όρους διεθνούς δικαίου». Σύμφωναμε καλά πληροφορημένες πηγές που μίλησαν στα «ΝΕΑ», είναι πραγματικά θέμα ημερών η απάντηση στη λιβυκή πρόκληση στον ΟΗΕ.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σε σχετική ερώτηση απάντησε λέγοντας μεταξύ άλλων τα εξής: «Δεν πρόκειται η χώρα μας να δεχθεί, πάντοτε απορρίπτει κάθε ενέργεια ή δράση που βασίζεται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, χωρίς κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας».
Η Τουρκία ωστόσο συνεχίζει να δένει ακόμα περισσότερο τη Λιβύη στο «άρμα» της καθώς, πέρα από το τουρκολιβυκό μνημόνιο το 2019, συνολικά 11 μνημόνια συνεργασίας έχουν υπογραφεί με την κυβέρνηση της Τρίπολης, ενώ σχετικά πρόσφατα και η πλευρά του Χαφτάρ έρχεται όλο και πιο κοντά στις θέσεις της Αγκυρας. Είναι χαρακτηριστικό πως ο γιος του Χαφτάρ, Σαντάμ, που είναι επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων, πηγαινοέρχεται στην Αγκυρα. Πρόσφατα μάλιστα, με παρέμβαση του αρχηγού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ο Σαντάμ Χαφτάρ συμμετείχε σε σύνοδο των αρχηγών ενόπλων δυνάμεων της Μεσογείου και φωτογραφίστηκε με τον τούρκο αρχηγό ΓΕΕΘΑ πάνω στο γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκωλ». Στις 10 Ιουλίου Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας. ΗΛιβύη θα επωφεληθεί από προγράμματα προηγμένης στρατιωτικής εκπαίδευσης, τεχνογνωσία και υλικοτεχνική υποστήριξη που θα προσφέρει η Τουρκία.
Στις 13 Ιουλίου, την Κυριακή δηλαδή, ο γιος του Χαφτάρ,αντιστράτηγος Σαντάμ Χαλίφα Χαφτάρ, αρχηγός του Επιτελείου των Δυνάμεων Ξηράς του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), είχε συνομιλίες με τον τούρκο πρόξενο Σερκάν Καρμανλίογλου για να συζητήσουν την επαναλειτουργία του προξενείου της Τουρκίας στη Βεγγάζη.
Το στρατιωτικό αποτύπωμα της Τουρκίας στη Λιβύη είναι σημαντικό καθώς η Αγκυρα διατηρεί μια χερσαία και μια ναυτική βάση στη Μισράτα και μια αεροπορική στην Αλ Ουατίγια στα δυτικά της χώρας. Η Τουρκία διατηρεί στη Λιβύη περί τους 100 στρατιωτικούς της ως εκπαιδευτές και συμβούλους και άλλους 2.000 μισθοφόρους της μισθοφορικής εταιρείας SADAT, τουρκικών συμφερόντων, ενώ στα ανοιχτά της Λιβύης περιπολεί πάντοτε δύναμη δύο φρεγατών ή κορβετών.
Η Λιβύη έχει αναδειχθεί ως ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας στην Αφρική, σύμφωνα με νέα εμπορικά στοιχεία που δημοσίευσε το πρακτορείο Anadolu. Οι τουρκικές εξαγωγές προς τη Λιβύη έφτασαν τα 2,5 δισ. δολάρια το 2024, υπογραμμίζοντας τη δύναμη των οικονομικών δεσμών μεταξύ των δύο εθνών. Η ισχυρή εμπορική σχέση συνεχίστηκε και το 2025. Τους πρώτους πέντε μήνες του έτους, η Λιβύη εισήγαγε αγαθά αξίας 1,1 δισ. δολαρίων από την Τουρκία, διατηρώντας τη θέση της μεταξύ των τριών κορυφαίων αφρικανικών αγορών για τα τουρκικά προϊόντα. Οπως γίνεται αντιληπτό, η Τουρκία έχει έναν πολυπλόκαμο δεσμό – αλυσίδα με τη Λιβύη, που τελευταία απλώνεται και στην ανατολική πλευρά, αφήνοντας μικρά περιθώρια ελιγμών στην Ελλάδα.