Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Πανελλαδικός Σύλλογος «SOS Τροχαία Εγκλήματα», με αφορμή τα ανησυχητικά δεδομένα της ετήσιας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας των Μεταφορών (ETSC) για το 2024. Τα στοιχεία καταγράφουν μικρή πρόοδο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ για την Ελλάδα η εικόνα είναι ακόμα πιο ζοφερή.
Ανέφικτοι οι ευρωπαϊκοί στόχοι για το 2030
Παρά τις επίσημες δεσμεύσεις για μείωση των θανάτων από τροχαία κατά 50% έως το 2030, η πραγματικότητα απέχει σημαντικά. Το 2024, 20.017 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε τροχαία στην Ε.Ε., καταγράφοντας μείωση μόλις 2% σε σχέση με το 2023. Ο απαιτούμενος ετήσιος ρυθμός μείωσης (6,1%) για την επίτευξη του στόχου αποδεικνύεται ανέφικτος.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική αν αναλογιστεί κανείς ότι βρισκόμαστε ήδη στο μέσο της δεκαετίας, χωρίς ουσιαστική πρόοδο. Με εξαίρεση το 2020 οπότε και καταγράφηκε προσωρινή μείωση λόγω των περιορισμών της πανδημίας η πτωτική τάση των τροχαίων θανάτων παραμένει ισχνή. Για τρίτη συνεχόμενη δεκαετία, οι στόχοι για μείωση των θυμάτων στους δρόμους παραμένουν απραγματοποίητοι (2001-2010, 2011-2020, 2021-2030).
Η Ελλάδα σε τροχιά αποτυχίας
Η Ελλάδα όχι μόνο δεν ακολουθεί έστω ανεπαρκή πορεία βελτίωσης της Ευρώπης, αλλά αντίθετα καταγράφει αύξηση στους θανατηφόρους δείκτες: 665 νεκροί το 2024, αύξηση 2,9% σε σχέση με το 2023. 29η θέση σε σύνολο 32 χωρών της Ευρώπης, συνεχίζοντας την καθοδική πορεία (26η το 2023, 27η το 2022). 64 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 45.
Οι πιθανότητες να χάσει κάποιος τη ζωή του στο ελληνικό οδικό δίκτυο είναι τριπλάσιες σε σχέση με χώρες όπως η Νορβηγία, η Σουηδία και η Μάλτα και διπλάσιες από τη Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Λουξεμβούργο. Η χώρα συγκαταλέγεται πλέον μόνιμα στην πιο επικίνδυνη ομάδα της Ευρώπης, μαζί με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και τη Σερβία.
Δεν αντιδρά η ΕΕ
Η Ε.Ε. ωστόσο, όπως τονίζει το «SOS Τροχαία Εγκλήματα», συνεχίζει να μην λαμβάνει υποχρεωτικά μέτρα για την πρόληψη. Οι στόχοι τίθενται χωρίς δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, χωρίς κίνητρα και χωρίς κυρώσεις.
Στις πιο ασφαλείς χώρες της Ευρώπης ξεχωρίζουν για άλλη μια φορά κράτη εκτός Ε.Ε., όπως η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελβετία, αλλά και κράτη-μέλη όπως η Σουηδία και η Φινλανδία.Αυτές ακολουθούν συνεκτικές και αυστηρές στρατηγικές, όπως το Vision Zero πολιτικές που απέχουν παρασάγγας από το «ευρωπαϊκό ευχολόγιο».
Διαχρονικά προβλήματα
Ο σύλλογος επισημαίνει επίσης σειρά δομικών προβλημάτων:Αναξιόπιστα στοιχεία σοβαρών τραυματισμών: Η Ελλάδα εξακολουθεί να δηλώνει εξαιρετικά χαμηλό αριθμό σοβαρά τραυματιών (λιγότερο από 1 για κάθε νεκρό), όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 7 σοβαροί τραυματίες ανά νεκρό. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη Εθνικού Μητρώου Τραύματος και στην εξάρτηση των στατιστικών αποκλειστικά από την Αστυνομία, παρακάμπτοντας τα νοσοκομεία.
Μεθοδολογικά κενά: Το ETSC συνεχίζει να προσαρμόζει τις συγκρίσεις, προσθαφαιρώντας κατά βούληση χώρες ακόμα και το Ισραήλ ενώ εφαρμόζει έναν προβληματικό ορισμό για το ποιος θεωρείται «νεκρός από τροχαίο» (μόνο αν πεθάνει εντός 30 ημερών από το συμβάν).
Ο Σύλλογος υπογραμμίζει ότι η επανάληψη των ίδιων αποτυχημένων στρατηγικών δεν μπορεί να φέρει διαφορετικά αποτελέσματα. Η απώλεια ανθρώπινων ζωών στους δρόμους δεν είναι «παράπλευρη απώλεια» της ανάπτυξης – είναι κοινωνική αποτυχία. Η Ελλάδα οφείλει να εγκαταλείψει τον εφησυχασμό και να υιοθετήσει μια πραγματικά ολιστική πολιτική οδικής ασφάλειας.
Κανένας θάνατος, κανένας σοβαρός τραυματισμός στο δρόμο δεν είναι αποδεκτός.