Σε τροχιά υλοποίησης μπαίνει το πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής μέσω του οποίου θα αξιοποιηθούν χιλιάδες ακίνητα του Δημοσίου τα οποία θα διατεθούν σε ιδιώτες προκειμένου να κατασκευαστούν κατοικίες. Το 30% των σπιτιών που θα κατασκευάσουν ή θα ανακαινίσουν οι ιδιώτες θα διατεθούν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να τρέξει ο πρώτος διαγωνισμός για την επιλογή των εταιρειών που θα αναλάβουν την κατασκευή των κατοικιών στα ακίνητα του Δημοσίου ώστε από το 2026 να ξεκινήσει η οικοδόμηση των πρώτων σπιτιών που θα διατεθούν με χαμηλό ενοίκιο σε πολίτες με κοινωνικά κριτήρια και χαμηλό μίσθωμα. Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται νέα ζευγάρια και πολίτες ηλικίας έως 39 ετών, ενώ μεταξύ των ακινήτων που θα αξιοποιηθούν περιλαμβάνεται το ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ, συνολικού εμβαδού 17.893 τ.μ.
Το νομοσχέδιο, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για τη λειτουργία και στη χώρα μας του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση και προβλέπει μεταξύ άλλων τα εξής:
Δικαιούχοι. Οι δικαιούχοι μισθωτές σε κοινωνικές κατοικίες επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ με βάση κοινωνικά κριτήρια, στα οποία περιλαμβάνονται, ιδίως, το εισόδημα, η περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση και η ηλικία των τέκνων των δικαιούχων. Τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων μισθωτών πρέπει να συντρέχουν, σωρευτικά, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης για σύναψη της σύμβασης μίσθωσης κοινωνικής κατοικίας, κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης μίσθωσης και κατά τον χρόνο παράτασης ή ανανέωσης της σύμβασης μίσθωσης.
Οι δικαιούχοι μισθωτές, οι σύζυγοι αυτών ή τα πρόσωπα με τα οποία αυτοί έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και τα εξαρτώμενα μέλη τους, εφόσον φιλοξενούνται από τους δικαιούχους μισθωτές, από τη σύναψη της σύμβασης μίσθωσης και εξής δεν δύνανται να λαμβάνουν το επίδομα στέγασης, το επίδομα στεγαστικής συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερηλίκους, το στεγαστικό επίδομα σε φοιτητές, ούτε να είναι ωφελούμενοι άλλων προγραμμάτων ή παροχών που αποσκοπούν στην κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών.
Ενοίκιο. Το ύψος του μισθώματος που καταβάλλουν οι δικαιούχοι μισθωτές κοινωνικής κατοικίας υπολείπεται ουσιωδώς του μισθώματος που διαμορφώνεται σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς για κατοικία αντίστοιχων ποιοτικών χαρακτηριστικών με την προς εκμίσθωση κοινωνική κατοικία.
Εξαγορά κατοικιών. Στις οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες των ακινήτων που ανεγείρονται ή ανακαινίζονται ή επισκευάζονται στο πλαίσιο σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους από τους δικαιούχους μισθωτές, έπειτα από την παρέλευση 10 ετών από τη σύναψη της αρχικής σύμβασης μίσθωσης. Στην περίπτωση αυτή, η σύμβαση μίσθωσης περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και το δικαίωμα προαίρεσης αγοράς ισχύει μόνο ύστερα από την καταχώριση της σύμβασης στο οικείο Κτηματολογικό Γραφείο, που διενεργείται ατελώς.
Κατασκευή κατοικιών. Κοινωνική αντιπαροχή είναι η σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ή Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) με ιδιώτη ανάδοχο, με σκοπό την ενίσχυση του οικιστικού αποθέματος και τη δημιουργία κοινωνικών κατοικιών της αξιοποίησης της ακίνητης ιδιωτικής περιουσίας των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης. Με τη σύμβαση κοινωνικής αντιπαροχής ο ανάδοχος αναλαμβάνει με δικές του δαπάνες, μέσα και ευθύνη α) την ανέγερση πολυώροφης οικοδομής, που διέπεται από τους κανόνες της οριζόντιας ή β) την ανακαίνιση ή επισκευή δομημένου ακινήτου, τα οποία έχουν περιέλθει στην αποκλειστική διαχείριση της αναθέτουσας Αρχής ή ανήκουν σε αυτήν κατά κυριότητα.
Συμβάσεις. Στο αντικείμενο της σύμβασης δύναται να περιλαμβάνεται η ανάθεση στον ανάδοχο της εν γένει διαχείρισης όλων ή μερικών εκ των ιδιοκτησιών για λογαριασμό της αναθέτουσας Αρχής (Δημόσιο ή ΟΤΑ). Στην έννοια της διαχείρισης περιλαμβάνονται ιδίως:
α) η εκμίσθωση των κοινωνικών κατοικιών σε δικαιούχους μισθωτές έναντι χαμηλού μισθώματος,
β) η είσπραξη και απόδοση των μισθωμάτων και των κοινόχρηστων δαπανών και η παρακολούθηση των σχετικών πληρωμών, καθώς και
γ) οι υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής που συναρτώνται με τη χρήση των κατοικιών στο σύνολο των οριζοντίων ή καθέτων ιδιοκτησιών που έχουν περιέλθει στην αποκλειστική διαχείριση της αναθέτουσας Αρχής ή ανήκουν σε αυτήν κατά κυριότητα.