Ο ΦΡΙΧΤOΣ θάνατος της Αύρας Γρηγορίου δεν μπορεί παρά να αποτελεί σημάδι πολιτικής εξουθένωσης. Πώς άραγε φτάσαμε ως κοινωνία να βλέπουμε απαθείς ανθρώπους να αυτοπυρπολούνται λέγοντας «δεν είχα ούτε να φάω»;
Η ΑΥΤΟΠΥΡΠΟΛΗΣΗ της 67χρονης δημοσιογράφου στην Αίγλη του Ζαππείου δεν είναι ατύχημα ούτε «τραγικό περιστατικό» όπως το αποκαλούν οι επίσημες ανακοινώσεις. Είναι το κατηγορητήριο μιας κοινωνίας που απέβαλε τη δυνατότητα της αλληλεγγύης και κράτησε μόνο τον σκελετό του θεάματος.
Η ΠΟΛΗ, γεμάτη φώτα και κλιματισμένους χώρους πολιτισμού, παρακολουθεί ένα σώμα να γίνεται δάδα και δεν έχει τίποτα να πει. Η κρατική διαχείριση της φτώχειας και της μοναξιάς έγινε ένα νέο είδος πειθαρχίας, όπου ο αδύναμος δεν είναι πλέον κοινωνικός πολίτης, αλλά βιολογικό κατάλοιπο.
Η ΦΡΑΣΗ της γυναίκας, «δεν είχα ούτε να φάω», είναι η πιο ειλικρινής πολιτική δήλωση που ακούστηκε στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια. Η πράξη της διαλύει την ψευδαίσθηση ενός κράτους πρόνοιας που υπάρχει μόνο ως αφήγημα στα Δελτία Τύπου και στους επικοινωνιακούς λόγους.
ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ καθεστώς μετατρέπει την επιβίωση σε διαπραγματεύσιμο αγαθό, αφήνοντας το πιο ανθρώπινο αίτημα — «να μπορώ να ζήσω» — να καταλήγει σε φλόγα.
ΟΤΑΝ το κοινωνικό σώμα δεν μπορεί να δώσει ένα κομμάτι ψωμί σε εκείνον που το υπηρέτησε δεκαετίες μέσα από τη δημοσιογραφία, τότε δεν έχει αποτύχει απλώς, έχει μετατραπεί σε μηχανισμό που αποβάλλει τους ανθρώπους σαν περιττή ύλη.
Η ΓΥΝΑΙΚΑ αυτή έγινε άθελά της μάρτυρας μιας πολιτικής αδιαφορίας που δεν σκοτώνει με όπλα αλλά με παραλείψεις, με «ανικανότητες», με το «δεν υπάρχουν πόροι». Το σώμα της που καίγεται, μπροστά από έναν χώρο συμβολικό της αστικής ευμάρειας, δείχνει το χάσμα ανάμεσα στη θεσμική αυτοϊκανοποίηση και στην πραγματική βιολογική απόγνωση.
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ της πόλης έχει μετατραπεί σε σκηνικό, όπου η πραγματική τραγωδία συμβαίνει έξω από το κάδρο. Η φωτιά αυτή είναι μια μυστική ερώτηση που απευθύνεται στην καρδιά της πόλης: ποια είναι η αξία μιας κοινωνίας όταν επιτρέπει σε μια γυναίκα να καταλήγει στη φωτιά, επειδή το σύστημα που οικοδομήσαμε δεν μπόρεσε να της δώσει ούτε το ελάχιστο;
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ δεν θα δοθεί στα Κοινοβούλια ούτε στις τηλεοπτικές αναλύσεις. Θα δοθεί εκεί όπου το βλέμμα δεν αντέχει να σταθεί: στην αδυναμία μας να ζήσουμε μαζί, να προστατεύσουμε τον άλλο ως πρόσωπο και όχι ως στατιστικό δεδομένο.
Η ΑΥΤΟΠΥΡΠΟΛΗΣΗ αυτή είναι το έσχατο πολιτικό κήρυγμα. Μια καινή Πεντηκοστή της απελπισίας, που αντί να δίνει ζωή, αποκαλύπτει ότι έχουμε αποδεχθεί τη σιωπηλή καύση του ανθρώπου ως μέρος της «κανονικότητάς» μας. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο μας έγκλημα..
ΝΑ ΠΑΜΕ και στον Νίκο Τσιφόρο, ο οποίος σαν αυτές τις ημέρες το 1970, έφυγε από τη ζωή. Ο Νίκος Τσιφόρος είναι γνωστός, ανάμεσα στα άλλα, και για το έργο του «Ελληνική Μυθολογία», το οποίο αποτελεί μια ανάλαφρη και σατιρική προσέγγιση της ελληνικής κοινωνίας, που συνδυάζει το χιούμορ με τη λαϊκή σοφία και κάποιες διαχρονικές αξίες.
ΓΡΑΦΕΙ, λοιπόν, ο Τσιφόρος στην «Ελληνική Μυθολογία» (και πιστεύω τα όσα παραθέτουμε ίσως συνάδουν με όσα τραγελαφικά και μη διαδραματίζονται σήμερα στην ελληνική κοινωνία):
«Η ελληνική γη, σκουπιδαριό του Θεού που πέταξε όσα βράχια του περισσεύανε, άμα κι έφτιαξε την Ευρώπη, φτωχιά, ντούρα και περήφανη, δεν έδινε απλόχερα τον καρπό της για να θρέψει τον κόσμο της. Η ελιά φύτρωνε πάνω στις απότομες πλαγιές για να καλύψει το έλλειμα από τα αραιά κοπάδια με λίπος φυτικό.
Ίσως νάτανε και το κλίμα που την ανάγκασε να φυτρώνει σε τούτες τις Μεσογειακές άκρες. Μπόλικο το σταφύλι, λιγοστό το σιτάρι.
Όμως κανένας Έλληνας δε σκοτίστηκε για τη φτώχεια της γης του. Τη γλέντησε τούτη τη φτώχεια. Στη μεγάλη, τη δυνατή Αθηναϊκή Δημοκρατία, τότε τον χρυσό καιρό της, οι ”ελεύθεροι” πολίτες περνάγανε κοτσάνι με φακή, κρασάκι και κριθαρένιο ψωμί. Αραιή και γιορταστική ήτανε η καλοφαγία.
Το μόνο που δούλευε άφθονα και πληθωρικά ήτανε ο ”νους”, η σκέψη, το πνεύμα. Και το αντριλίκι, που αντιμετώπιζε νικηφόρα ορδές από Ασιάτες επιδρομείς, σε δυσανάλογους αλλά νικηφόρους αγώνες.
Αντίθετα με τη Ρώμη, την Ελλάδα δεν την έφαγε ο πλούτος. Την έφαγε το μυαλό της. Που δημιούργησε διαμάχες ανάμεσα στους Έλληνες και τους έβαλε να μαλώνουνε μεταξύ τους. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ήτανε η αρχή του τέλους της.
Οι τέσσερις σταθμοί της καταστροφής της: Πόλεμος Αθήνας – Σπάρτης, πρόωρος θάνατος του Αλέξανδρου, Βυζαντινή παπαδοκρατία, Μικρασιατική καταστροφή. Ένα από τα τέσσερα ήτανε ικανό να τη βουλιάξει.
Ήρθανε και τα τέσσερα, ακριβώς τη στιγμή που σηκώναμε κεφάλι.
”Καλημέρα μεγάλοι κι εντιμότατοι ημών σύμμαχοι και προστάτες”, αλλά φταίμε κι εμείς. Έχουμε, βλέπεις, πολύ ανεπτυγμένη την ανεξαρτησία, την πρωτοβουλία και το πνεύμα της αρχομανίας. Και δεν πρόκειται να διορθωθούμε ποτέ. Αυτό είναι το δράμα μας».
ΝΑ ΜΕΤΑΒΟΥΜΕ και σε κάτι άλλο πιο… σημερινό;
ΔΥΟ ΕΙΝΑΙ οι μείζονες συγκρούσεις που απασχολούν την αμερικανική ηγεσία από την πρώτη μέρα που ανέλαβε ο Ντόναλντ Τραμπ την προεδρία: Η πρώτη είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η δεύτερη ο πόλεμος στη Γάζα.
ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ της Ουκρανίας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ άλλαξε το περιεχόμενο του τελεσιγράφου του προς τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, για την κήρυξη κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία. Από τις αρχικά 50 ημέρες, το χρονικό περιθώριο περιορίστηκε στις 10 ημέρες, αποκαλύπτοντας μια αιφνίδια αυστηροποίηση κι αλλαγή στρατηγικής της αμερικανικής ηγεσίας.
ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ της Γάζας, ο Ντόναλντ Τραμπ επίσης φαίνεται ότι αυστηροποιεί τη στάση του προς την ισραηλινή ηγεσία, δεχόμενος τόσο πιέσεις από την πρόθεση της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου να προβούν σε αναγνώριση του Κράτους της Παλαιστίνης στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, όσο κι από τον πυρήνα της βάσης των Ρεπουμπλικάνων, που μετά από δύο χρόνια πολέμου κι αιματοχυσίας ζητούν τερματισμό των εχθροπραξίων και προώθηση ενός σχεδίου μετάβασης σε μια νέα πραγματικότητα στη Γάζα.
ΣΕ ΚΑΜΙΑ από τις δύο περιπτώσεις, ούτε στην περίπτωση της Ουκρανίας ούτε στην περίπτωση της Γάζας, οι ενέργειες διαμεσολάβησης των ΗΠΑ έχουν αποδώσει καρπούς. Αντίθετα, σε άλλες εμπόλεμες ζώνες, η πίεση των ΗΠΑ έχει οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός, όπως για παράδειγμα στη σύγκρουση μεταξύ της Ρουάντας και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (ΛΔΚ), την οποία υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών στην Ουάσιγκτον στις 27 Ιουνίου.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ των ΗΠΑ ισχυρίστηκε ακόμη ότι έδρασε διπλωματικά και με επιτυχία στο ζήτημα της επίτευξης εκεχειρίας μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν τον περασμένο Μάιο, έπειτα από σφοδρές μάχες που ξέσπασαν στο Κασμίρ ως συνέχεια της επίθεσης στην περιοχή ομάδας ανταρτών που φαίνεται ότι υποστηρίζεται από το Ισλαμαμπάντ. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι είχε ασκήσει πίεση προς τους πολιτικούς ηγέτες της Καμπότζης και της Ταϊλάνδης να διαπραγματευτούν μια εκεχειρία, κάνοντας έναν σαφή παραλληλισμό με τη σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.
ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ συμβαίνει και βλέπουμε διαφορετικά αποτελέσματα στην άσκηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο πεδίο των συγκρούσεων; Γιατί οι ΗΠΑ δεν καταφέρνουν να προωθήσουν με επιτυχία και συνέπεια τις πολιτικές τους σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε εκείνες που παρουσιάζουν τις πιο ευαίσθητες και σύνθετες γεωπολιτικές διαστάσεις, όπως στην Ουκρανία και τη Γάζα;
ΤΡΕΙΣ είναι οι παράγοντες που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στο διάλογο και τον προβληματισμό. Ο πρώτος μπορεί να είναι το εύρος της επιρροής των ΗΠΑ, ο δεύτερος ίσως έχει να κάνει με το επίπεδο πολυπλοκότητας των αμερικανικών συμφερόντων και ο τρίτος ενδέχεται να αφορά και την πολυπλοκότητα μιας λύσης.
ΟΙ ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ συγκρούσεις -Ουκρανία, Γάζα- απαιτούν πολύ μεγαλύτερη δέσμευση και ενέργεια, όπως και μεγαλύτερη προσοχή στη λεπτομέρεια και στη διατύπωση της κάθε πρότασης. Αμφότερες οι συγκρούσεις αυτές βρίσκονται σε ένα στάδιο όπου η επιστροφή στην προγενέστερη κατάσταση δεν είναι προς το συμφέρον κανενός.
ΕΙΔΙΚΑ για την περίπτωση της Γάζας, ο τρίτος παράγοντας φαίνεται να είναι και ο κρισιμότερος. Η πρόθεση Γαλλίας και Ηνωμένου Βασιλείου να αναγνωρίσουν το Κράτος της Παλαιστίνης, η κινητικότητα των αραβικών χωρών σε αυτό το θέμα όσο και η πίεση που ασκείται από τις ευρωπαϊκές κοινωνίες μεταφέρει αντίστοιχα πίεση και προς την Ουάσινγκτον, αλλά και προς το Τελ Αβίβ.
ΝΑ ΞΑΝΑΚΛΕΙΣΟΥΜΕ ποιητικά;
ΑΣ ΒΑΛΟΥΜΕ ένα ποίημα του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου. Ο Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου (φιλολογικό ψευδώνυμο του Νικόλαου Αρσλάνογλου), ήταν μικρασιατικής καταγωγής, είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 17 Σεπτεμβρίου 1931 και πέθανε στην Αθήνα, σαν αυτές τις ημέρες, στις 6 Αυγούστου 1996. Υπήρξε από τους σημαντικότερους Έλληνες μεταπολεμικούς ποιητής. Γραμματολογικά ανήκει στη λεγόμενη δεύτερη μεταπολεμική γενιά.
Ο ΧΩΡΙΣΜΟΣ
Και τώρα έρχεται η ατέλειωτη νύχτα
Το καλοκαίρι ξέφτισε τα πούπουλά του στις γωνιές του δρόμου
και στις ακρογιαλιές γυρίζεις
ακόμα μισόγυμνος εσύ
πάνω στ’ αχνάρια
των πουλιών που έφυγαν
σφίγγω τα χείλη μου,
φιλώ ευλαβικά τα χέρια σου
αντίλαλος μες στα μαλλιά
από σάπιο μήλο
το καλοκαίρι κύλησε
κι εμείς χωρίζουμε
Πρίγκιπα, δε μιλάς και λέω η ώρα
αργεί ακόμα. Βάζω
το χέρι στον ώμο σου
και λέω στ’ αποκαΐδια
των ζεστών σπιτιών που υπήρξαμε
είσαι ακόμα ένας χτύπος αγάπης
στη μαλακή φωνή σου
τρέμει η ελπίδα μου
για σένα ζω τη σκοτεινιά
μιας άνοιξης που παραπαίει
λέω αυτό το σώμα
είναι η καρδιά μου σωστή
Μ’ αφήνεις, Άρχοντα.
Το καλοκαίρι έφυγε. Η βουή
της φθινοπωρινής θάλασσας
αργά σταλάζει
το τέλος που είναι πάντα
πνεύμα και δάκρυ
φωτεινός στρόβιλος,
ήχος καθάριου νερού, εγκαρτέρηση
πως έτσι θα πάνε όλα
ως το τέλος. Ιδωμένα
σ’ ένα καινούριο όραμα
που μας μεθάει
εκβιάζει άσκοπα λόγια
και μικρές κραυγές
μας κάνει αδέρφια
Δ.Τ.
The post Ποια είναι η αξία μιας κοινωνίας όταν επιτρέπει σε μια γυναίκα να αυτοπυρπολείται; appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.