Μαξίμου: Ραντεβού τον Σεπτέμβρη με δύο στοιχήματα – Οι διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη και η πόντιση του καλωδίου

Προγραμματισμένη τηλεφωνική συνομιλία είχε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον αμερικανό ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο, με τον οποίο συζήτησε για τη βεντάλια των θεμάτων που αφορούν τη Λιβύη (πολιτική διαδικασία, θαλάσσιες ζώνες, διεθνές δίκαιο και Μεταναστευτικό), για τη Μέση Ανατολή, την Ουκρανία καθώς και το «εξαιρετικό επίπεδο» των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και την αμοιβαία βούληση για ενίσχυση του σχήματος «3+1», με την επικοινωνία αυτή να προστίθεται στις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται ενόψει φθινοπώρου για την επανατοποθέτηση των ενεργών δρώντων στην ευρύτερη περιοχή. Η Ελλάδα θα βρεθεί από τον Σεπτέμβριο ενώπιον δύο κομβικών στοιχημάτων όσον αφορά τις επόμενες κινήσεις της στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου. Και τα δύο στοιχήματα εμπεριέχουν στην εξίσωση τον απρόβλεπτο παράγοντα «Τουρκία» που είτε εμφανώς είτε παρασκηνιακά καταφέρνει να διεισδύει οδηγώντας σε καταστάσεις που δεν «πατάνε» συχνά στο Διεθνές Δίκαιο, όπως είχε συμβεί με τη σύναψη του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου το 2019, όταν πέτυχε να υπογράψει συμφωνία για θαλάσσιες ζώνες με τη Λιβύη – και συγκεκριμένα τη διοίκηση της Τρίπολης – χωρίς οι δύο χώρες να έχουν καν αντικείμενες ακτές.

Και όλα αυτά, στη σκιά του σημερινού ταξιδιού του Χακάν Φιντάν στην Αίγυπτο. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναμενόταν να έχει συνάντηση με τον αιγύπτιο ομόλογό του Μπαντρ Αμπντελάτι, με τον οποίο είχε προ ημερών τηλεφωνική επικοινωνία για την κρίση στη Γάζα. Ο τούρκος ΥΠΕΞ θα γίνει δεκτός στο Κάιρο και από τον πρόεδρο Σίσι, ενώ στην ατζέντα της επίσκεψής του περιλαμβάνεται και η Λιβύη.

Η Λιβύη

Πρώτο στοίχημα για την Αθήνα θα είναι αναμφίβολα το να καταφέρει να θέσει εκ νέου στις ράγες την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη. Ταυτόχρονα, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να βρει τρόπο να υπερβεί τα όποια εμπόδια προκειμένου να επανεκκινήσουν οι έρευνες για την πόντιση του καλωδίου που πλέον αφορούν σε διεθνή ύδατα, αφού πρώτα βρει τρόπο να απενεργοποιήσει την τακτική παρενοχλήσεων από πλευράς Αγκυρας, χωρίς την ίδια ώρα να λείπουν και οι διαφωνίες μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας αναφορικά με θέματα διαδικαστικά, κυρίως γύρω από τον επιμερισμό του κόστους του έργου.

Οσον αφορά τον στόχο της επανεκκίνησης των συζητήσεων με τη Λιβύη για συμφωνία ως προς την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, και ενώ έχουν προηγηθεί ρηματικές διακοινώσεις από την Τρίπολη προς τον ΟΗΕ και από την Ελλάδα προς τον ΟΗΕ και την Τρίπολη, το χρονοδιάγραμμα λέει πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν μετά την επίσκεψη Γεραπετρίτη στις 15 Ιουλίου στην Τρίπολη να εκκινήσουν προσεχώς οι σχετικές συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο, κατά προτεραιότητα με αυτήν την πλευρά, ώστε να καταστεί εφικτή μελλοντικά η επίλυση «κάθε ζητήματος οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών». Μέσω της ρηματικής διακοίνωσης που επεδόθη πρόσφατα στην Τρίπολη, η Αθήνα κάλεσε την Τρίπολη να ανταποκριθεί στην εκπεφρασθείσα δέσμευσή της για έναρξη διαλόγου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, ζητώντας της μάλιστα να ορίσει ομάδα διαπραγμάτευσης και χρόνο έναρξης των σχετικών διαβουλεύσεων. Στο ίδιο κείμενο η Ελλάδα γνωστοποιεί στη Λιβύη τη δική της διαπραγματευτική ομάδα με επικεφαλής την ΥΦΥΠΕΞ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και μέλη τον πρέσβη Ανδρέα Φρυγανά, διευθυντή Πολιτικών Υποθέσεων του ΥΠΕΞ, τον σύμβουλο Πρεσβείας Α’ Φοίβο Γεωργακάκη, διευθυντή της Α6 Διεύθυνσης Αραβικών Χωρών και Μέσης Ανατολής καθώς και δύο στελέχη της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας με επικεφαλής τον νομικό σύμβουλο Α’, Αλέξανδρο Κολλιόπουλο. Εν αναμονή των κινήσεων πια από πλευράς Τρίπολης, η Ελλάδα ετοιμάζει ρηματική διακοίνωση ως απάντηση στην αντίστοιχη λιβυκή της 27ης Μαΐου, έχοντας «σύμμαχο» σε αυτήν την πρόκληση και την Αίγυπτο που φέρεται να κινείται προς την ίδια κατεύθυνση.

Το καλώδιο

Αναφορικά με το δεύτερο και κάπως πιο περίπλοκο στοίχημα της Ελλάδας για τον προσεχή Σεπτέμβριο, το οποίο αφορά το λεγόμενο «καλώδιο», το συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης ΕλλάδαςΚύπρου (με το Ισραήλ βασικό μέλος του πρότζεκτ καθώς το «GSI» θα του προσφέρει σύνδεση με τις ευρωπαϊκές αγορές), είναι όπως όλα δείχνουν προδιαγεγραμμένο να προχωρήσει. Ως προς τις πρακτικές δυσκολίες που παρουσιάζει το εν λόγω πρότζεκτ, η μία που αφορά πολιτικές αποφάσεις μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας όσον αφορά τον δίκαιο επιμερισμό του κόστους του έργου είναι σχεδόν βέβαιο πως θα ξεπεραστεί. Στο μέτρο που το έργο αυτό επηρεάζεται από την επιθετική τακτική της Τουρκίας στην περιοχή, είναι στο χέρι της Ελλάδας να αξιοποιήσει τη συγκυρία κατά την οποία η Τουρκία επιθυμεί να μπει πιο βαθιά στην ΕΕ μέσω των προγραμμάτων ευρωπαϊκής άμυνας καθώς και να επανέλθει στα F35, κάνοντας σαφές σε συμμάχους και Αγκυρα πως το «παιχνίδι» έχει κανόνες και αυτοί οι κανόνες οφείλουν να τηρούνται από όλους. Η αναθέρμανση του σχήματος «3+1» και οι κατάλληλες μανούβρες στην Ευρώπη θα μπορούσαν να φέρουν αποτελέσματα. Το πρόσφατο περιστατικό για το οποίο ο τουρκικός Τύπος ισχυρίστηκε ότι παρεμποδίστηκε ερευνητικό σκάφος στην κυπριακή ΑΟΖ από την Αγκυρα – ενώ η Λευκωσία διευκρίνισε πως δεν υπήρξε καταγγελία για παρεμπόδιση – είναι μεν ενδεικτικό των τουρκικών προθέσεων, δεν επηρεάζει όμως σε καμία περίπτωση την ελληνική πλευρά, η οποία διαμηνύει μέσω των «ΝΕΩΝ» πως «ο σχεδιασμός μας εξακολουθεί να υφίσταται».