Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε τη διαδικασία αναθεώρησης του Κανονισμού για τις Ξένες Επιδοτήσεις (FSR), καλώντας επιχειρήσεις, δικηγορικά γραφεία, συμβούλους, δημόσιες αρχές και ερευνητές να καταθέσουν απόψεις έως τις 18 Νοεμβρίου 2025. Τα ευρήματα θα τροφοδοτήσουν την πρώτη έκθεση αναθεώρησης που θα αποσταλεί σε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο, με ορίζοντα παρουσίασης τον Ιούλιο του 2026. Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής για μια Καθαρή, Δίκαιη και Ανταγωνιστική Μετάβαση, Τερέσα Ριβέρα, χαρακτήρισε τη φάση αυτή ευκαιρία «απολογισμού» εφαρμογής και στοχευμένων βελτιώσεων.
Ο FSR στοχεύει να διασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά, διορθώνοντας στρεβλώσεις που προκαλούν επιχορηγήσεις από τρίτες χώρες σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ. Η αναθεώρηση θα αξιολογήσει καίριες παραμέτρους: τον εντοπισμό «ξένων επιδοτήσεων» με στρεβλωτικό αποτέλεσμα, την εφαρμογή του «τεστ στάθμισης» (αν τα θετικά αποτελέσματα μιας επιδότησης υπερκαλύπτουν τις στρεβλώσεις), τις ex officio παρεμβάσεις της Επιτροπής, τα κατώφλια γνωστοποίησης και —κρίσιμα για την αγορά— το επίπεδο πολυπλοκότητας των κανόνων και το κανονιστικό κόστος για τις επιχειρήσεις. Στόχος είναι απλοποίηση όπου γίνεται, χωρίς υποχώρηση σε ζητήματα θεμιτού ανταγωνισμού.
Το timing δεν είναι τυχαίο. Έπειτα από τον πρώτο κύκλο εφαρμογής, η Κομισιόν έχει ήδη ανοίξει ή προαναγγείλει αυστηρότερες διερευνήσεις σε κλάδους με υψηλό κίνδυνο «στρεβλώσεων» λόγω κρατικής στήριξης εκτός ΕΕ — από χημικά και φαρμακευτικά έως αυτοκινητοβιομηχανία, μπαταρίες και αιολικά. Αν και το εργαλείο δεν «φωτογραφίζει» συγκεκριμένη χώρα, το αποτύπωμά του είναι ιδιαίτερα αισθητό σε κινεζικές εταιρείες που επιδιώκουν είσοδο σε δημόσιες συμβάσεις και επενδύσεις στην ΕΕ. Η αναθεώρηση, επομένως, δεν είναι μόνο τεχνική: συνδέεται με τη στρατηγική «απο-επικινδυνοποίησης» (de-risking) και την ανθεκτικότητα ευρωπαϊκών αλυσίδων αξίας.
Παράλληλα με την ευρεία διαβούλευση για τον ίδιο τον κανονισμό, «τρέχει» και η δημόσια διαβούλευση για τις κατευθυντήριες γραμμές εφαρμογής του FSR, με σχέδιο που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 18 Ιουλίου 2025. Οι οριστικές οδηγίες αναμένεται να δημοσιευθούν έως τον Ιανουάριο του 2026 και φιλοδοξούν να άρουν γκρίζες ζώνες (π.χ. πότε μια χρηματοδότηση εκτός ΕΕ συνιστά «ξένη επιδότηση» και πώς τεκμηριώνεται η στρέβλωση). Οι δύο διαδικασίες —κατευθυντήριες γραμμές και αναθεώρηση— είναι συμπληρωματικές: η πρώτη ξεκαθαρίζει το ερμηνευτικό πλαίσιο βραχυπρόθεσμα, η δεύτερη μπορεί να φέρει θεσμικές προσαρμογές με ορίζοντα 2026.
Για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα και σε όλη την ΕΕ, το διακύβευμα είναι διττό. Από τη μία, ο FSR επιβάλλει αυστηρή «χαρτογράφηση» όλων των χρηματοοικονομικών συνεισφορών από εκτός ΕΕ φορείς (κρατικές τράπεζες, φοροαπαλλαγές, δάνεια, προτιμησιακές ρυθμίσεις), ιδίως σε μεγάλες εξαγορές/συγχωνεύσεις και σε δημόσιες συμβάσεις· από την άλλη, η Επιτροπή δηλώνει πρόθυμη να μειώσει άσκοπη γραφειοκρατία όπου διαπιστώνεται. Η ενεργή συμμετοχή στη διαβούλευση —μέσω του portal « Have your say»— είναι πρακτικός τρόπος οι εταιρείες να επηρεάσουν τα κατώφλια, τα έντυπα και τις αποδείξεις που θα απαιτούνται τα επόμενα χρόνια.
Εν κατακλείδι, η αναθεώρηση του FSR είναι περισσότερο από τεχνική άσκηση: είναι «stress test» για το πώς η Ευρώπη θα ισορροπήσει ανάμεσα σε ανοιχτές αγορές, δίκαιο ανταγωνισμό και βιομηχανική πολιτική σε ένα περιβάλλον έντονου γεωοικονομικού ανταγωνισμού. Το εάν θα προκύψει ένα πλαίσιο πιο αποτελεσματικό και λιγότερο επαχθές θα κριθεί από την ποιότητα των στοιχείων και των επιχειρημάτων που θα υποβληθούν μέχρι τον Νοέμβριο — και από την πολιτική βούληση να υιοθετηθούν πραγματικές απλοποιήσεις όπου αυτές δεν υπονομεύουν τον στόχο της ισοτιμίας.
H Τερέσα Ριμπέρα, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια καθαρή, δίκαιη και ανταγωνιστική μετάβαση, δήλωσε: «Η πρώτη έκθεση επανεξέτασης θα υποβληθεί τον Ιούλιο του 2026, τρία χρόνια μετά την έναρξη εφαρμογής του κανονισμού για τις ξένες επιδοτήσεις. Θα αποτελέσει ευκαιρία να γίνει ένας απολογισμός της μέχρι στιγμής εφαρμογής και επιβολής του κανονισμού και να προβλεφθούν πιθανές βελτιώσεις. Με τη δημόσια διαβούλευση και την πρόσκληση υποβολής στοιχείων που δημοσιεύτηκαν σήμερα, τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να υποβάλουν τις απόψεις τους και να βοηθήσουν την Επιτροπή να επανεξετάσει την πρακτική της όσον αφορά τον κανονισμό για τις ξένες επιδοτήσεις, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει καλύτερα τις στρεβλώσεις που προκαλούνται από τις ξένες επιδοτήσεις στην εσωτερική αγορά, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τον κανονιστικό φόρτο».
Από την πλευρά του ο Στεφάν Σεζουρνέ, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την ευημερία και τη βιομηχανική στρατηγική, επεσήμανε: «Οι δημόσιες συμβάσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 15 % του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της ΕΕ. Δεδομένου του μεγέθους του αριθμού αυτού, οι Ευρωπαίοι πολίτες αναμένουν ότι η διαδικασία επιλογής είναι δίκαιη και δεν στρεβλώνεται από επιδοτήσεις που προέρχονται από τρίτες χώρες. Ωστόσο, η παρακολούθηση αυτού του στόχου θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο διαφανής και λιγότερο γραφειοκρατική. Σας καλώ, ως ενδιαφερόμενα μέρη, να αξιοποιήσετε την ευκαιρία αυτή και να υποβάλετε τα σχόλιά σας σχετικά με την πολυπλοκότητα των κανόνων, το κόστος που προκύπτει εξαιτίας τους, καθώς και να μοιραστείτε τις ιδέες σας για πιθανή απλούστευση».