Στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και στη Νίκαια της Βιθυνίας, όπου έλαβε χώρα πριν από 1.700 χρόνια η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, θα μεταβεί – εκτός απροόπτου – τον προσεχή Νοέμβριο ο νέος Πάπας της Ρώμης, Λέων ΙΔ’. Θα πρόκειται για την πρώτη επίσημη επίσκεψη του ρωμαιοκαθολικού ποντίφικα στο εξωτερικό μετά την ανάρρησή του στον επισκοπικό «Θρόνο του Αγίου Πέτρου».
Η επίσκεψη θεωρείται εξόχως σημαντική από θρησκευτικής πλευράς, καθώς επιθυμία του Λέοντος ΙΔ’ είναι η επίσκεψή του στο Φανάρι να γίνει μετά το πέρας των εκδηλώσεων στη Νίκαια, κατά την επιστροφή του στη Ρώμη, και να συλλειτουργήσει με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου ανήμερα τη θρονική εορτή του Αγίου Ανδρέου στις 30 Νοεμβρίου.
Να σημειωθεί ότι επτά, μόνον, ποντίφικες από την ημέρα που ο Απόστολος Πέτρος ίδρυσε την Εκκλησία της Ρώμης το 42 μ.Χ. έχουν επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη. Οι τρεις πρώτοι επισκέφθηκαν την τότε πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας πριν από το Σχίσμα του Χριστιανισμού, που έλαβε χώρα το 1054 μ.Χ. Ο Λέων ΙΔ’ θα είναι ο όγδοος Επίσκοπος Ρώμης που επισκέπτεται το Φανάρι στη μακραίωνη ιστορία του χριστιανισμού.
1.700 χρόνια από τη Νίκαια
Να θυμίσουμε, ότι ο Πάπας Φραγκίσκος αναμενόταν να επισκεφθεί την Τουρκία στις 24 Μαΐου, με την ευκαιρία της επετείου συμπλήρωσης 1.700 ετών από τη Σύνοδο της Νικαίας, αλλά δυστυχώς η ραγδαία επιβάρυνση της υγείας του και ο θάνατός του ματαίωσαν το ταξίδι.
Οι τουρκικές Αρχές βρίσκονται ήδη επί ποδός και σχεδιάζουν τα έκτακτα μέτρα ασφαλείας για την προστασία των δύο θρησκευτικών ηγετών, καθώς υπάρχει έντονος ο φόβος των φανατικών ισλαμιστών. Στο παρελθόν όταν το 2014 ο Πάπας Φραγκίσκος και το 2008 ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ είχαν επισκεφθεί το Πατριαρχείο, οι αστυνομικές δυνάμεις της γείτονος είχαν καλύψει με το μεγαλύτερο δίχτυ ασφαλείας την περιοχή του Φαναρίου. Ομως και οι δύο Πάπες όπως και ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχαν με σαφήνεια διαχωρίσει τους φανατικούς του Ισλαμικού Κράτους και τους τρομοκράτες από τη θρησκεία και τις διδαχές του Ισλάμ και εστίασαν στην κατάσταση των χριστιανών στη Μέση Ανατολή. Συνθήκη η οποία δυστυχώς δεν έχει μεταβληθεί μία δεκαπενταετία μετά με τους διωγμούς των χριστιανών που παρατηρούνται στις μέρες μας στον απόηχο των ραγδαίων γεωπολιτικών αλλαγών που συντελούνται στη Μέσα Ανατολή.
Να σημειωθεί ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία διεξάγουν προετοιμασίες από καιρό για να τιμήσουν από κοινού την ιστορική επέτειο των 1.700 ετών από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας. Στις 18 Φεβρουαρίου αντιπροσωπεία του Βατικανού βρέθηκε στο Φανάρι για την προετοιμασία της επίσκεψης του Πάπα και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε παραδώσει τότε σε αυτήν χειρόγραφη επιστολή συμπαθείας και συμπαράστασης στον Πάπα Φραγκίσκο, ο οποίος τότε νοσηλευόταν στη Ρώμη, ευχόμενος ταχεία και πλήρη αποκατάσταση της υγείας του. Το θέμα της επίσκεψης του Πάπα στη Νίκαια και των επικείμενων εορτασμών είχε συζητηθεί επίσης και κατά τη συνάντηση που είχε ο Οικουμενικός Πατριάρχης με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις 26 Δεκεμβρίου, στο προεδρικό μέγαρο στην Αγκυρα.
Η επίσκεψη στον Αθηναγόρα
Ομως για τις τουρκικές Αρχές κάθε επίσκεψη ποντίφικα στην Κωνσταντινούπολη αποτελεί πονοκέφαλο για έναν επιπρόσθετο λόγο: την απόδοση τιμής και αναγνώρισης από τον Πάπα προς τον εδρεύοντα στην Πόλη, Πρώτο της Ορθοδοξίας, Οικουμενικό Πατριάρχη. Η Τουρκία με σειρά μεταπολεμικών νόμων έχει υποβαθμίσει το status του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε αυτό μιας Διοικητικής Διεύθυνσης, αν και το ίδιο το Πατριαρχείο είναι υποκείμενο Διεθνούς Δικαίου. Από αυτή την πλευράς ιστορικό και συμβολικό ενδιαφέρον έχει η επίσκεψη του Πάπα Παύλου ΣΤ’ στην Κωνσταντινούπολη το 1967. Τα χρόνια εκείνα οι έξοδοι του Πατριάρχη από το Φανάρι ήταν ελάχιστες και πάντα με πλήρη αναφορά στις τουρκικές Αρχές για τις κινήσεις του. Ο «έγκλειστος» Αθηναγόρας, μια εμβληματική μορφή της Ορθοδοξίας, προερχόμενος από την Αρχιεπισκοπή Αμερικής, πήρε την απόφαση, εξήλθε του Πατριαρχείου και πήγε στο αεροδρόμιο της Πόλης όπου θα έφτανε ο ποντίφικας. Λόγω της θέσης του στο πρωτόκολλο ήταν σχεδόν στο τέλος της σειράς των επισήμων. Ομως όταν ο Πάπας Παύλος ΣΤ’ κατήλθε της σκάλας του αεροπλάνου του με μια επιτόπια περιστροφή, τη στιγμή που τον πλησίαζε ο τότε πρόεδρος της Τουρκίας, Τζεβντέτ Σουνάι, χαιρετάει τον διακρινόμενο λόγω του ύψους του Αθηναγόρα που ήταν στο τέλος της σειράς των επισήμων, σπεύδει προς εκείνον, τον ασπάζεται και ακολούθως στρλεφεται προς τον πρόεδρο της Τουρκίας!
Η επόμενη επίσκεψη ποντίφικα στο Φανάρι έγινε στις 30 Νοεμβρίου 1979, όταν ο Πάπας Ιωάννης-Παύλος Β’ επισκέφθηκε τον σεμνό και «κοσμοκαλόγερο» Πατριάρχη Δημήτριο, προκάτοχο του σημερινού Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.