
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το Δημογραφικό δεν είναι απλώς υπόθεση γεννήσεων. Είναι κυρίως ζήτημα θεσμών και πολιτικών που εμποδίζουν την αξιοποίηση όσων ήδη υπάρχουν. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να αφήνει ανενεργούς νέους, να αποθαρρύνει γυναίκες και ηλικιωμένους, ή να διαχειρίζεται τη μετανάστευση με ημίμετρα. Το δίλημμα είναι σαφές: είτε θα απελευθερώσει όλο το διαθέσιμο ανθρώπινο κεφάλαιο, είτε θα δει το Ασφαλιστικό της να λυγίζει κάτω από το βάρος μιας κοινωνίας που γερνά.
Πρώτον, οι νέοι. Το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15–29 ετών εκτός εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης ξεπερνά το 15%, από τα υψηλότερα στον ΟΟΣΑ. Αυτό σημαίνει ότι ένα ολόκληρο τμήμα του παραγωγικού δυναμικού παραμένει ανενεργό, ενώ η μετανάστευση νέων πτυχιούχων αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Δεύτερον, οι γυναίκες. Η συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας παραμένει καθηλωμένη πολύ κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Η Εκθεση υπολογίζει ότι αν η Ελλάδα έκλεινε το χάσμα απασχόλησης ανδρών – γυναικών, θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ της κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως ως το 2060. Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό· είναι αποτέλεσμα ανεπαρκών παιδικών σταθμών, φροντίδας ηλικιωμένων και πολιτικών συμφιλίωσης οικογένειας – εργασίας.
Τρίτον, οι ηλικιωμένοι. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά εργασίας μετά τη συνταξιοδότηση. Μόνο το 4,4% των 50–69 ετών συνεχίζει να εργάζεται μερικώς ενώ λαμβάνει σύνταξη, όταν σε άλλες χώρες το ποσοστό είναι πολλαπλάσιο. Ο ΟΟΣΑ σημειώνει ότι η μείωση των αντικινήτρων θα μπορούσε να διπλασιάσει τα κέρδη σε ανάπτυξη από ό,τι το κλείσιμο του χάσματος στους νεότερους.