Η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί σε μια νέα φάση παγκοσμιοποίησης. Το παγκόσμιο εμπόριο κυριαρχείται εδώ και καιρό από μεταποιητικά προϊόντα, αλλά την τελευταία δεκαετία, το εμπόριο υπηρεσιών έχει αυξηθεί σημαντικά ταχύτερα, καθώς η τεχνολογία συνεχίζει να εξελίσσεται.
Υπάρχει ευρεία συναίνεση ότι αυτή η εξέλιξη οφείλεται στη μείωση των μη δασμολογικών φραγμών στο εμπόριο υπηρεσιών. Προηγουμένως, οι πάροχοι υπηρεσιών σε πολλούς τομείς αντιμετώπιζαν κόστη μετακίνησης. Τώρα, με βελτιωμένες τεχνολογίες επικοινωνίας, περισσότερες υπηρεσίες μπορούν να παρέχονται σε διαφορετική τοποθεσία από την προέλευσή τους.
Πλέον ποσοτικοποιούμε τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει τα μη δασμολογικά εμπορικά εμπόδια στην ισχυρή ανάπτυξη του εμπορίου υπηρεσιών και αξιολογούμε τις επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της ζώνης του ευρώ.
Επιβεβαιώνουμε ότι η αύξηση του εμπορίου υπηρεσιών οφείλεται στη μείωση των μη δασμολογικών εμπορικών φραγμών. Η ζώνη του ευρώ έχει ωφεληθεί περισσότερο από άλλες περιοχές και είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική στις υπηρεσίες. Ωστόσο, έχει αρχίσει να χάνει έδαφος από τους διεθνείς ανταγωνιστές της. Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι η ζώνη του ευρώ θα μπορούσε σύντομα να χάσει έδαφος, ιδίως στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Απαιτούνται αποφασιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της εξέλιξης, την αποφυγή στρατηγικών εξαρτήσεων και την εδραίωση της ανταγωνιστικότητας.
Συνολικά, οι υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ. Ένα σημαντικό μερίδιο των εξαγωγών υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ αφορά υποτομείς που μπορούν να παρέχονται εξ αποστάσεως και, ως εκ τούτου, επωφελούνται από τη μείωση των μη δασμολογικών φραγμών. Το μεγαλύτερο μερίδιο προέρχεται από άλλες επιχειρηματικές υπηρεσίες (25%), όπως η έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) και η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, ακολουθούμενο από την τεχνολογία της πληροφορίας (ICT), τις μεταφορές (14%) και τα ταξίδια (13%).
Η ζώνη του ευρώ αντιμετωπίζει αξιοσημείωτες προκλήσεις όσον αφορά την ανταγωνιστικότητά της στο εμπόριο υπηρεσιών, αφού η καινοτόμος δραστηριότητά της στους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς συνεχίζει να υστερεί σε σχέση με τους διεθνείς ανταγωνιστές. Οι αμερικανικές εταιρείες αντιπροσώπευαν το 70% των παγκόσμιων επενδύσεων Έρευνας και Ανάπτυξης σε τεχνολογίες που πραγματοποιήθηκαν από τον επιχειρηματικό τομέα το 2023. Οι εταιρείες της ζώνης του ευρώ αντιπροσώπευαν μόνο το 7% τέτοιων επενδύσεων. Όσον αφορά τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, η ζώνη του ευρώ ξεπέρασε τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, υστερούσε σημαντικά όσον αφορά τις υπηρεσίες πληροφορικής και το λογισμικό.
Αυτό μπορεί να αντανακλά τις εξαρτήσεις από τεχνολογίες προμηθευτών εκτός ζώνης του ευρώ που είναι απαραίτητες για την ψηφιοποίηση της οικονομίας. Κοιτώντας μπροστά, η γεφύρωση του χάσματος στις δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης και η ενίσχυση της καινοτομίας θα είναι το κλειδί για την αποφυγή στρατηγικών εξαρτήσεων και την παραμονή της ανταγωνιστικότητας του ευρώ, αξιοποιώντας την παγκόσμια στροφή προς το εμπόριο υπηρεσιών και τις εξελίξεις στις ψηφιακές τεχνολογίες.
Οι Nina Furbach και Iván Ordoñez Martínez είναι οικονομολόγοι-αναλυτές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το άρθρο αποτελεί μέρος εκτενέστερης ανάλυσης που δημοσιεύθηκε στο Blog της ΕΚΤ