Τρία μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα σε πρώτη όψη έμοιαζαν πως θα μετέβαλλαν ραγδαία το πολιτικό σκηνικό. Υποκλοπές, δυστύχημα στα Τέμπη, θέματα διαφθοράς με επίκεντρο τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Εξαιρώντας το τελευταίο που είναι τρέχον και προφανώς ακόμη θα έχει εξελίξεις, τα ρήγματα δεν συνετέλεσαν σε μία καθολική και αναπότρεπτη φθορά για τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Κι ενώ κάθε ένα από αυτά συνοδεύτηκε από μία δημοσκοπική χαμηλή πτήση για το κυβερνών κόμμα η τάση δεν μονιμοποιήθηκε. Αντίθετα. Δημοσκοπικά πάντα, διορθωνόταν και ως συσπείρωση της κομματικής βάσης και ως πρόθεση της ψήφου. Ο κάθε φορά κύκλος της δυσαρέσκειας φαίνεται πως είχε μία οριοθέτηση και δεν μετατόπιζε συνολικά το εκλογικό σώμα σε άλλες προτάσεις εξουσίας.
Θα έλεγε κανείς παρατηρώντας το τώρα και κυρίως ως προς την κοινωνική δυναμική των Τεμπών – που όντως διαμόρφωναν ένα ρήγμα στο εσωτερικό της κοινωνίας και στο ηθικό πλαίσιο – ότι ο κύκλος της δυσαρέσκειας σχεδόν συγχρωτιζόταν ή και συνέπιπτε με έναν ιντερνετικό κύκλο δυσαρέσκειας ή με μία νέα ιντερνετική πολιτική συμπεριφορά. Η τελευταία, ενώ ήταν εντυπωσιακή ως προς το μείγμα και ως προς την απεικόνισή της, στα βαθύτερα χαρακτηριστικά της δεν ήταν πολιτική. Ισως θα μπορούσε να πει κάποιος ότι δεν ζούμε απλώς σε μία κοινωνία του θεάματος ή σε μια κοινωνία της εικόνας όπως την περιέγραφαν ο Γκι Ντεμπόρ ή ακόμα και ο Μπροντιγιάρ σε άλλες δεκαετίες.
Η κοινωνία σήμερα δεν είναι κοινωνία της εικόνας αμιγώς. Είναι κοινωνία της εικόνας που παράγει ο καθένας από μας για τη δική του εικόνα και αυτό είναι μια πολύ μεγάλη διαφορά σε σχέση με παλιότερες μορφές και εκδοχές της κοινωνίας της καταγραφής. Οι μεγάλοι ιντερνετικοί κύκλοι σχεδόν υποκαθιστούν τις κοινωνικές δυναμικές και τους τρόπους που μπορεί η κοινωνία των πολιτών να διαμεσολαβήσει στην πολιτική διαδικασία ή να τη μεταβάλει ή να την αποδοκιμάσει ή ακόμη και να της δώσει δυναμική.
Είναι όμως άλλο η πολιτική και άλλο η εικόνα της. Είναι άλλο η κοινωνική διαθεσιμότητα και άλλο η επικοινωνία. Είναι άλλο πράγμα η κοινωνική αποδοκιμασία και άλλο το TikTok και το Instagram. Σήμερα όσο ποτέ – και αν εξαιρέσεις χώρες όπως η Γερμανία – η απομείωση του κομματικού φαινομένου και η παρακμή στο εσωτερικό και στη λειτουργία των κομμάτων αλλά και ως προς τη σχέση τους με τις κοινωνίες είναι γενικευμένη.
Για πολύ μεγάλη μερίδα του νέου πληθυσμού η πολιτική διαδικασία είναι μία ντεμοντέ επιλογή και κάτι ξένο ως προς τις δικές του συνήθειες και ήθη. Σχεδόν ταυτίζεται με το πελατειακό κράτος ή με τη μικροδιαφθορά. Αυτό για τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες φαίνεται προς επικράτησε στην εικόνα του πολιτικού φαινομένου.
Σήμερα βέβαια η κοινωνία δεν είναι απολιτίκ με την παλιά έννοια, γιατί και το απολιτίκ προϋποθέτει μια πολιτική. Σήμερα η κοινωνία είναι μετά την πολιτική. Είναι σε μία νέα φάση όπου υπερέχει και προέχει η εικόνα, η μικροδιευθέτηση, η μικροδιεύθυνση της καθημερινότητας και ο αισθητισμός των επιλογών.
Πολλοί άνθρωποι σήμερα καθολικοποιούν τις εμπειρίες τους ή γενικεύουν τον καταναλωτισμό ως συνθήκη ζωής. Μπερδεύουν την πολιτική με την αγοραστική δύναμη ή ταυτίζουν το προϊόν με τις ψηφιακές περσόνες τους. Και από τα νέα φαινόμενα δεν εξαιρείται η καινούργια γενιά παρά τις δεξιότητές της –αντίθετα είναι μέρος του όλου προβλήματος. Ενας κίβδηλος δικαιωματισμός προσθέτει σύγχυση στη νέα αναζήτηση του πολιτικού που ως μόνη αφετηρία του θα έπρεπε να έχει το συλλογικό.