Φοιτητικές εστίες: Τρία χρόνια αναμονής, καμία ενημέρωση

Ο κ. Μπάκας στέκεται αρχικά στο θέμα των φοιτητικών εστιών, «από το 2022 είχαν εξαγγελθεί 8.153 νέες φοιτητικές εστίες, αλλά τρία χρόνια μετά, δεν γνωρίζουμε τίποτα για την πρόοδό τους. Θα λειτουργήσουν το 2025-2026; Κανείς δεν λέει τίποτα. Το Πανεπιστήμιο Πατρών εξαιρείται από το Εθνικό Σχέδιο. Αναφερόμαστε σε γονείς και φοιτητές που ψάχνουν σπίτι για το παιδί τους την στιγμή που τα ενοίκια καταγράφουν ραγδαίες αυξήσεις».

1.500 κοινωνικές κατοικίες για… 180.000 απώλειες

Σε ό,τι αφορά τα νέα διαμερίσματα που προανήγγειλε η κυβέρνηση, ο πρόεδρος του E-Real Estates σχολιάζει: «Ανακοινώνονται 2.000 διαμερίσματα, εκ των οποίων τα 1.500 προορίζονται για πολίτες χωρίς πρώτη κατοικία, ενώ τα υπόλοιπα προορίζονται για τα Σώματα Ασφαλείας. Και εδώ αναδεικνύεται η τραγική αντίφαση: πώς μπορούμε να απαντάμε στην απώλεια 180.000 κατοικιών λόγω πλειστηριασμών την περίοδο 2019-2023; Μιλάμε για ελάχιστη δυναμική σε σχέση με την ανάγκη που υπάρχει σήμερα».

Φορολογική πολιτική χωρίς αποτέλεσμα – Οι «μαύρες μισθώσεις» συνεχίζονται

Ο Θ. Μπάκας υπογραμμίζει ότι το πρόβλημα της αδήλωτης μίσθωσης δεν αντιμετωπίζεται ουσιαστικά: «Η μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 25% για εισόδημα από ενοίκια 12.000 – 24.000 ευρώ είναι καλοδεχούμενη, αλλά δεν είναι λύση. Κανείς που νοικιάζει “μαύρα” για να κρύψει χιλιάδες ευρώ δεν θα συγκινηθεί για 200-300 ευρώ μείωσης φόρου για εισοδήματα της τάξεως των 15.000€ ετησίως. Χρειάζονται διασταυρώσεις και έλεγχοι».

Το «Σπίτι Μου» απέκλεισε τους πιο ευάλωτους

Για τα προγράμματα «Σπίτι Μου 1» και «Σπίτι Μου 2», ο πρόεδρος διαπιστώνει σοβαρές αστοχίες: «Απαιτούσαν υψηλά ίδια κεφάλαια και χρονοβόρες διαδικασίες, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους νέους και οικογένειες. Αφορούσαν αποκλειστικά όσους δικαιούχους πληρούσαν τις προδιαγραφές των τραπεζικών ιδρυμάτων και ταυτόχρονα διέθεταν ίδια κεφάλαια. Επιπλέον, «πίεσαν» μια ήδη «πιεσμένη» αγορά και προκάλεσαν άνοδο τιμών. Ενώ, κατεύθυναν τους δικαιούχους σε παλιά ακίνητα 40-50 ετών που συχνά χρειάζονταν εκτεταμένες ανακαινίσεις. Αντί για λύση, προστέθηκε ένα πρόβλημα σε μια ήδη πιεσμένη αγορά».

Κλειστά ακίνητα και μηδενικός φόρος: Μια χαμένη ευκαιρία;

Αν και εφαρμόστηκε η πρόταση για μηδενικό φόρο σε μακροχρόνια μίσθωση κλειστών ακινήτων, ο Θ. Μπάκας τονίζει: «Δεν υπάρχει κανένα στοχευμένο πρόγραμμα ανακαίνισης μη κατοικήσιμων, πραγματικά κλειστών κατοικιών με υποχρέωση διάθεσης σε προσιτή μακροχρόνια μίσθωση. Καμία μέριμνα για τους ιδιοκτήτες που αδυνατούν να ενταχθούν σε υπάρχοντα προγράμματα («Ανακαινίζω – Νοικιάζω» ή/και «Αναβαθμίζω») λόγω τραπεζικών κριτηρίων και έλλειψη ιδίων κεφαλαίων. Προτείνουμε στοχευμένο πρόγραμμα ανακαίνισης σε «πιεσμένες» περιοχές, κρατική ενίσχυση με υποχρέωση διάθεσης των ακινήτων σε προσιτό ενοίκιο για τουλάχιστον 6–9 έτη».

Η επιστροφή ενοικίου – Εργαλείο ή κίνητρο για αυξήσεις;

Για την επιστροφή ενός ενοικίου το χρόνο στους ενοικιαστές, ο πρόεδρος του δικτύου σχολιάζει: «Λειτουργεί, στην πράξη, ως άλλοθι για αυξήσεις. Δεν είναι λίγοι οι ιδιοκτήτες που ζητούν 10% παραπάνω, με τη δικαιολογία ότι ο ενοικιαστής θα πάρει πίσω τα λεφτά του. Αυτό δεν είναι πολιτική στέγασης, είναι φαύλος κύκλος».

Βραχυχρόνια μίσθωση: Στο «κόκκινο» ακόμα και με περιορισμούς

Η απλή αναστολή νέων εγγραφών δεν επαρκεί, σύμφωνα με τον κ. Μπάκα: «Στην Αθήνα, υπάρχουν 12.000 – 13.000 ακίνητα σε πλατφόρμες, ενώ 117.000 καταγράφονται ως κλειστά, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Στην πράξη, οι περιοχές που ήταν «στο κόκκινο» στον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης παραμένουν στο «κόκκινο». Η αναστολή απλώς επεκτείνεται χρονικά, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η βραχυχρόνια μίσθωση. Έχουμε προτείνει τα δημοσιονομικά έσοδα που παράγονται ανά περιοχή από τον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης (περίπου 860 εκατ. € το 2024)να διατεθούν για την κατασκευή νέων φοιτητικών εστιών ή/και κατοικιών προσιτού κόστος στέγασης, σε συνεργασία με τα εκάστοτε πανεπιστήμια και τους Δήμους».

Η Ελλάδα χωρίς πολιτική κοινωνικής κατοικίας

Τέλος, ο Θεμιστοκλής Μπάκας αναδεικνύει μια χρόνια αδυναμία: «Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της Ε.Ε. χωρίς πολιτική κοινωνικής κατοικίας. Όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 9 – 9,3% του αποθέματος, και η Ολλανδία φτάνει το 30% και η Αυστρία το 24%, δεν μπορούμε να μιλάμε για σοβαρή στρατηγική».

Μάλιστα ο κ. Μπάκας παρουσίασε και μία λίστα με χώρες που υπερτερούν εντυπωσιακά:

• Ολλανδία: έως και 30%
• Αυστρία: ~24%
• Δανία: ~21%
• Σουηδία: ~19%
• Γαλλία: ~17%
• Ηνωμένο Βασίλειο: ~18%

«Ακόμη και η Ισπανία, που βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα, κατάφερε το 2025 να αυξήσει το ποσοστό δημόσιων/προσιτών κατοικιών από 2,5% σε 3,4%. Πώς; Μέσα από συντονισμένα κυβερνητικά μέτρα, όπως η δημιουργία δημόσιας εταιρείας στέγασης και η αξιοποίηση αστικών και άλλων δημόσιων πόρων σε ένα νέο, ενιαίο δημόσιο σύστημα κατοικίας.

Η Ελλάδα έχει καθυστερήσει να διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στεγαστικής πολιτικής που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες. Η τρέχουσα πραγματικότητα καθιστά αναγκαία την άμεση κατάρτιση και εφαρμογή ενός συνεκτικού πλαισίου με σαφές χρονοδιάγραμμα και μετρήσιμους στόχους.

Το σχέδιο αυτό οφείλει να περιλαμβάνει: αποτελεσματική προστασία της πρώτης κατοικίας, ενίσχυση της μακροχρόνιας μίσθωσης, ανάπτυξη προγραμμάτων κοινωνικής κατοικίας, ανακαίνιση και αξιοποίηση κλειστών ακινήτων, αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, ουσιαστικά φορολογικά κίνητρα για ενοικιαστές και ιδιοκτήτες, καθώς και μηχανισμούς διαφάνειας και ελέγχου στην αγορά ακινήτων. Μια τέτοια στρατηγική θα δημιουργήσει σταθερές βάσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη της στεγαστικής πολιτικής στη χώρα», καταλήγει ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates.

Τι προτείνει ο πρόεδρος του E-Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας:

• Άμεση υλοποίηση κοινωνικής κατοικίας με αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας,
• Στοχευμένο πρόγραμμα ανακαίνισης κλειστών ακινήτων με κρατική ενίσχυση,
• Φορολογικά κίνητρα για ιδιοκτήτες και ενοικιαστές,
• Δημιουργία δημόσιου φορέα για τη στέγαση νέων και ευάλωτων ομάδων,
• Επέκταση του «Σπίτι Μου» με δυνατότητες ανέγερσης και αποπεράτωσης κατοικιών καθώς και εγγύησης της ιδίας συμμετοχής από το δημόσιο σε όσους δεν διαθέτουν αποδεδειγμένα αποταμιεύσεις,
• Μετατροπή των εσόδων από βραχυχρόνιες μισθώσεις σε αναπτυξιακό εργαλείο για την κοινωνική στέγαση.