«Να μη χαθεί κανένα άλλο παιδί από μαχαίρι φασίστα»: η φωνή της Μάγδας Φύσσα, το βράδυ στη μεγάλη συναυλία μνήμης στα Λιπάσματα της Δραπετσώνας, ήταν βουβή αλλά ταυτόχρονα ξεκάθαρη – τόσο δυνατή που διαπέρασε τον πόνο, την οργή, αλλά κι ένα μήνυμα ελπίδας. Καλλιτέχνες πολλοί, κόσμος πολύς· χιλιάδες νέες και νέοι έσπευσαν να τιμήσουν τον Παύλο Φύσσα, να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη του – όχι ως έναν ήρωα εξιδανικευμένο, αλλά ως άνθρωπο που πάλεψε, που είπε «όχι» στο μίσος και την αδικία. Με σπασμένη φωνή, απηύθυνε το βλέμμα της πέρα από τα σύνορα: «Παιδί μου, ταξιδεύεις… και σήμερα πετάς ως τη Γάζα, εκεί που δολοφονούνται παιδιά, για να τους κρατήσεις συντροφιά».
Το απόγευμα, η Μάγδα Φύσσα έφτασε πρώτα στο μνημείο κάνοντας κάτι πολύ συμβολικό: φίλησε την προτομή του Παύλου και άφησε λουλούδια δίνοντας την υπόσχεση ότι η μνήμη δεν θα ξεχαστεί. Στη συνέχεια κατέθεσε στεφάνι, με τους γύρω να στέκονται σε σιωπηλό σεβασμό, με μάτια βουρκωμένα αλλά με αποφασιστικότητα. Αμέσως μετά, ξεκίνησε η μεγάλη αντιφασιστική πορεία προς τη Μάντρα του Μπλόκου της Κοκκινιάς – οικογένειες, συλλογικότητες, νέοι και ηλικιωμένοι, όλοι με συνθήματα, όλοι με τον πόθο να ακουστεί η φωνή τους.
«Ο Παύλος ζει»
Στην ατμόσφαιρα αντηχούσε ένα σύνθημα που μοιάζει να μη λέγεται απλώς από αγανάκτηση, αλλά από βαθιά πίστη: «Ο Παύλος ζει». Και δίπλα του, κραυγή ενάντια στο μίσος: «Τσακίστε τους ναζί». Αν και πέρασαν δώδεκα χρόνια από τη στιγμή που ο Παύλος Φύσσας έπεσε θύμα των ταγμάτων εφόδου της Χρυσής Αυγής, η πορεία αυτή αποδεικνύει ότι η μνήμη δεν έσβησε· κρατιέται ζωντανή μέσα από τη συλλογική παρουσία.
Μια απόφαση που προκαλεί αγανάκτηση πλανάται πάνω από τις κινητοποιήσεις: λίγες μόλις μέρες πριν από την επέτειο, το Δικαστικό Συμβούλιο Λαμίας έκανε δεκτό το αίτημα αποφυλάκισης του Νίκου Μιχαλολιάκου για «λόγους υγείας». Ο αρχηγός της εγκληματικής οργάνωσης βρίσκεται πλέον εκτός φυλακής, με κατ’ οίκον περιορισμό και περιοριστικούς όρους. «Αυτή είναι η δικαιοσύνη. Οι φασίστες έξω, οι αλληλέγγυοι μέσα. Οι δολοφόνοι έξω και οι αλληλέγγυοι μέσα», είπε με σπασμένη φωνή, εκφράζοντας τον πόνο και την απογοήτευση που μοιράστηκε πλήθος κόσμου. Η χθεσινή ημέρα δεν είναι απλώς ιστορική· είναι πολιτική και ηθική.
Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα σημάδεψε μια ολόκληρη κοινωνία, αλλά έγινε και αφετηρία για μια μεγάλη έκφραση αντίστασης απέναντι στον φασισμό. Ο κόσμος στο Κερατσίνι υπενθύμισε ότι η δημοκρατία δεν είναι κάτι δεδομένο· θέλει φροντίδα, αγώνα, μνήμη που δεν σβήνει. Οπως είπε η ίδια η Μάγδα Φύσσα με πονεμένη καρδιά: «Δεν θέλω να βλέπετε το παιδί μου σαν ήρωα, θέλω να τον νιώθετε σαν έναν άνθρωπο που αγωνιζόταν. Που στα λίγα χρόνια της ζωής του πάλευε για το δίκιο… Να μη σιωπάτε μπροστά στο άδικο».
Η πορεία στη μνήμη του Παύλου – με χιλιάδες κόσμου, με συνθήματα, με οργή για την αποφυλάκιση, με τη φωνή της μάνας που δεν σταματά να ζητά δικαιοσύνη – δείχνει κάτι καθαρό: η κοινωνία δεν ξεχνά. Κι όσο ξεχνάει μόνο ο χρόνος, η μνήμη και η συνείδηση κρατούν ζωντανό τον Παύλο – ως σύμβολο, αλλά και ως υπενθύμιση ότι κάθε στιγμή πρέπει να στεκόμαστε απέναντι σε όσους απειλούν τη ζωή, την ελευθερία, τον σεβασμό.