Ο θάνατος ενός ανθρώπου αφήνει πίσω του πολλά κενά. Ενα από τα πιο σιωπηλά, αλλά εξίσου σημαντικά, είναι η τύχη των ζώων που ζούσαν δίπλα του. Τι προβλέπει ο νόμος και τι συμβαίνει στην πράξη;
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, τα ζώα εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως πράγματα (res). Έτσι, σε περίπτωση θανάτου του κηδεμόνα τους, περιλαμβάνονται στην κληρονομιά και περιέρχονται στους κληρονόμους. «Τα ζώα συντροφιάς κληρονομούνται και περιέρχονται στην κυριότητα των κληρονόμων του θανόντος», εξηγεί η δικηγόρος Ελενα Αρβανίτη στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».
Ωστόσο, το γράμμα του νόμου δεν αρκεί για να εξασφαλίσει τη φροντίδα τους. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι κληρονόμοι αρνούνται να κρατήσουν το ζώο. Τότε οφείλουν να ενημερώσουν τον δήμο και να πληρώσουν παράβολο – 300 ευρώ για σκύλο, 100 για γάτα – ώστε το ζώο να παραδοθεί σε καταφύγιο. «Καλό είναι να σκεφτούν σοβαρά πόσο δύσκολο είναι για ένα ζώο που έζησε χρόνια μέσα σε ένα σπίτι να προσαρμοστεί σε συνθήκες καταφυγίου», τονίζει η κ. Αρβανίτη.
Ιστορίες εγκατάλειψης
Το 2021, η Μία, ένα καθαρόαιμο ροτβάιλερ στην Πάτρα, έμεινε μόνη σε μια αυλή μετά τον θάνατο του κηδεμόνα της. Τα παιδιά του, παρότι αποδέχθηκαν την κληρονομιά, την απέρριψαν. Η τύχη της όμως άλλαξε όταν μαθητές από το απέναντι σχολείο την είδαν και κινητοποιήθηκαν.
Δύο χρόνια αργότερα, στην Πιερία, ο Μαυρούλης, ένα μεγαλόσωμο ημίαιμο σκυλάκι, βίωσε το ίδιο σενάριο: παιδιά και εγγόνια τον εγκατέλειψαν. Μια γειτόνισσα άρχισε να τον ταΐζει μέχρι που τον ανέλαβε φιλοζωική οργάνωση. Σήμερα ζει ευτυχισμένος στη Γερμανία.
Η ιστορία του Μίκυ
Σε πλήρη αντίθεση με αυτά τα περιστατικά βρίσκεται η ιστορία του Μίκυ, του σκύλου του πατέρα της Φαίης Σκορδά.
«Ο Μίκυ ήταν – και είναι – ο σκύλος του μπαμπά μου. Για εμάς τα ζώα ήταν πάντα οικογένεια», λέει χαρακτηριστικά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο». Θυμάται τα παιδικά της χρόνια γεμάτα ζώα, τη φροντίδα μικρών γατιών που είχαν χάσει τη μητέρα τους, αλλά και τον δεσμό του πατέρα της με τον Μίκυ, που δεν τον αποχωριζόταν ποτέ.
Όταν εκείνος έφυγε από τη ζωή, δεν χρειάστηκε δεύτερη σκέψη. Παρά το γεγονός ότι η ίδια ζει σε διαμέρισμα με δύο γάτες, ο Μίκυ μπήκε στο σπίτι και στην καθημερινότητα της οικογένειας. «Δεν υπήρξε καν θέμα απόφασης –ήταν αυτόματη σκέψη», λέει.
Ανάμεσα στο γράμμα και στο πνεύμα
Ο νόμος μπορεί να μιλά για «πράγματα», όμως στην πραγματική ζωή, κάθε ζώο είναι έμψυχο, μέλος μιας οικογένειας. Οι ιστορίες της Μίας και του Μαυρούλη δείχνουν την εγκατάλειψη που συχνά ακολουθεί την απώλεια ενός κηδεμόνα. Ο Μίκυ δείχνει το αντίθετο: ότι η αγάπη και η ευθύνη δεν σταματούν με τον θάνατο. Ο σεβασμός δεν έχει σχέση με το αντικείμενο αλλά με το υποκείμενο.